TOPRAK BİLGİSİ VE BİTKİ BESLEME - Deneme Sınavı - 16

Genç topraklar daha çok yağışın az, sıcaklığın düşük olduğu yerlerde bulunur. Doğru cevap E’dir.

Toprağın başlıca işlevlerinden biri de, biyoçeşitliliğin korunmasında doğal gen
bankası görevi yapmasıdır. Genetik mühendisliği değil. Doğru cevap E seçeneğidir.

Volkan püskürmesi, depremler, yer kabuğunun sıkışma, kıvrılma
ve bükülmeleri gibi iç etmenler, dağları ve tepeleri, çukurları, vadileri oluşturur,
yani yüzey şekillerinin kıvrımlılığını artırırlar. Akarsular ise bir dış etmendir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Volkan püskürmesi, depremler, yer kabuğunun sıkışma, kıvrılma
ve bükülmeleri gibi iç etmenler, dağları ve tepeleri, çukurları, vadileri oluşturur,
yani yüzey şekillerinin kıvrımlılığını artırırlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Tuzlu topraklara, yarı kurak iklimin egemen olduğu İç Anadolu, Doğu Anadolu, Göller Bölgesi, Güneydoğu Anadolu gibi bölgelerimizde sık rastlanır.Doğru cevap e'dir.

Hidrasyon, bir mineralin bünyesine su alması olayıdır. Doğru cevap B'dir.

Türkiye topraklarının yaklaşık % 92’si tın (orta) ve killi tın (orta ağır) bünyelidir.

O Horizonları: Orman başta olmak üzere, kuvvetli bitki örtüsü desteği altında, yeterince kalınlaşıp ayırt edilebilen organik örtü katıdır. Özel bir horizon grubu olup, çoğu toprakta hiç bulunmaz. Üstte kaynağı belli, yeni düşmüş, taze organik madde katına O1 veya çerçöp (litter) adından dolayı OL, horizonu denir.

Kötü koku yayılması organik maddelerin toprağa sağladığı faydalardan biri değildir.

Toprakta  Erozyon organik maddenin ayrışma sürecine olumlu bir etki yapmaz.

Mikroorganizmaların organik maddeyi parçalayıp, ayrıştırıp mineral maddelere çevirmesiyle birlikte, bitkiler için temel besin maddeleri yeniden alınabilir hale çevrilme sürecine mineralizasyon adı verilir.

Uygun düzeydeki kirecin yararları şunlardır:
• Mikrobiyel etkinliklerin düzenlenmesi, mikropların gerek duyacağı besin
maddelerinin yarayışlılığı, yararlı mikroorganizma sayısında artış,

• Fiziksel özelliklerin düzenlenmesi, toprak tanelerinin paketlenmesi, çimentolanması, yumak oluşumu vb,

• Zehirli bileşiklerin nötrleştirilmesi, yıkanmasının kolaylaşması,

• Bitki hastalıklarının azalması,

• Bitki besin maddelerinin yarayışlılığının artması,

• Toprak reaksiyonunun düzenlenmesi, asitliğin önlenmesi, tamponluk,

• Dezenfeksiyon.

Bitkilerde gelişme bozukluğu görülürse, başka hiçbir ölçüte bakılmaz, hemen örnekleme yapılıp, sorun raporuyla birlikte derhal laboratuvara iletilir. Zamansız sararma, solgunluk, yanma, kuruma, renk bozukluğu, lekeler vb görüntüler, sağlıksız gelişme belirtileridir.

En sık gerek duyulan örnekleme, topraktaki besin maddeleri eksikliklerinin ve gübre gereksiniminin belirlenmesi amacıyla yapılır. Buna göre, örneğin laboratuvara ulaşıp dönmesi ve gübre satın alınacaksa zaman kalması için, ekim veya dikim işleminden yaklaşık bir ay önce alınması uygun olur. Arazi çok ıslak veya donsa, örnekleme yapılmamalıdır. Çünkü ıslak veya donmuş topraklarda alt örneklerin birbirine karıştırılması çok zor olur. Örnekleme çalışmalarının, gübreleme, kireçleme gibi uygulamalardan önce bitirilmesi gerekir. Olanak varsa, arazinin işlemeye elverişli olduğu nem kapsamında örnekleme yapmak en kolay yoldur.

Toprak işlemenin hedefleri koşullara göre aşağıdaki gibi sıralanabilir. Ancak
her işlemeden bu amaçların tümünün sağlanabileceği sonucu çıkarılmamalıdır.
İşlemenin gereği, yarar ve zararları üzerinde ortam koşulları büyük etki yapar.
• Toprağın kabartılması, su ve hava girişinin kolaylaşması,
• Kabartılan toprakta tabandan suyla birlikte kılcal yoldan yükselen tuz miktarının
sınırlandırılması,
• Artırılan yüzey pürüzlülüğü ile, su ve toprak kayıplarının azaltılması,
• Yüzeydeki kabuk katının kırılması ve çatlakların ortadan kaldırılması, böylece
buharlaşma kayıplarının azaltılıp, genç sürgünlerin yüzeye ulaşmasının
kolaylaştırılması,
• Toprakta suyu tüketen yabancı otların yok edilmesi,
• Kılcal sürekliliğin kesilerek, buharlaşma kayıplarının azaltılması,
• Gübre, ilaç, kireç, jips, toprak düzenleyici gibi girdilerin toprağa karıştırılması,
• Toprakta su ve hava geçişlerini ve köklerin ilerlemesini önleyen katların
kırılması,
• Ürünün özelliğine bağlı tohum ve yatağı oluşturma,
• Toprak profilinde sürekliliği bozan, aşırı kumlu, aşırı killi gibi katmanların
toprakla karıştırılması,
• Üst topraktaki bitki kalıntılarının toprağa karıştırılması sonucu organik
madde ayrışması, bitki besin elementlerinin yararlığının artması.

Helmont bitkilerin sudan oluştuğunu inanıyordu. Helmont bitkilerin sudan oluştuğu sonucuna hatalı olarak varmıştı ancak bitki besleme alanında iyi planlanan, belli bir sistematik içinde takip edilen, verileri düzenli olarak tutulan saksı ve tarla denemelerinin öncüsü olmuş ve ardından gelen bilim insanlarına ışık tutmuştur. Doğru cevap A'dır.

Bitki besleme alanında ilk ölçüme dayanarak yapılan deneysel çalışmalar Belçika’lı fizikçi J.B. van Helmont'a aittir. Araştırıcı ünlü denemesinde; 90.72 kg kuru toprağı saksıya koyduğunu, suladığını ve ağırlığı 2.27 kg olan söğüt fidanı diktiğini aktarır. Doğru cevap B'dir.

Bitkilerin beslenmesinde, büyüme ve gelişmesinde mineral maddelerin önemi İngiliz bilim insanı John Woodward tarafından ortaya konmuştur. Woodward, yağmur suyu, Thames Nehri suyu, Hyde Park kanal suyu ve Hyde Park kanal suyu ile +40-45 gr bahçe toprağında 77 gün süre ile nane bitkisi yetiştirmiştir. Doğru cevap C'dir.

İngiliz bilim insanı Stephan Hales 1727’de yayınlamış olduğu “Bitki Statiği” adlı kitabında araştırmaları sonucunda, bitkilerin organik maddelerini yapmasında havanın da yer aldığını belirtmesi açısından önemlidir. Doğru cevap D'dir.

Joseph Priestley nane bitkisi ile yapmış olduğu denemede ortam havasının karbon dioksit ile bozulduğunu fark etmesi bitkilerin “solunum” yaptığı düşüncesini uyandırdı. Jan Ingen-Housz bitkilerin yeşil kısımlarının ışığın varlığında oksijeni, karanlıkta da yalnız karbon dioksiti çıkardıklarına dair verileri ortaya koyarak fotosentez için ışığın gerekliliğini ortaya koyan ve solunumun aydınlatılmasında rol oynayan önemli açıklamalarda bulunmuştur. Ingen-Housz tarafından öne sürülen fotosentez ve solunum ile ilgili bilgiler, zamanın kimya bilgileri ile bağdaşmadığından hemen benimsenemedi. Bu bilgiler İsviçre’li bilim insanı Jean Senebier tarafından genişletilerek bitkilerin yeşil yapraklarında karbondioksitin redüksiyonu ile oksijenin meydana geldiği ortaya konulmuştur. Doğru cevap E'dir.