TOPRAK BİLGİSİ VE BİTKİ BESLEME - Deneme Sınavı - 1

Toprak işlemenin hedefleri koşullara göre aşağıdaki gibi sıralanabilir. Ancak her işlemeden bu amaçların tümünün sağlanabileceği sonucu çıkarılmamalıdır. İşlemenin gereği, yarar ve zararları üzerinde ortam koşulları büyük etki yapar. • Toprağın kabartılması, su ve hava girişinin kolaylaşması, • Kabartılan toprakta tabandan suyla birlikte kılcal yoldan yükselen tuz miktarının sınırlandırılması, • Artırılan yüzey pürüzlülüğü ile, su ve toprak kayıplarının azaltılması, • Yüzeydeki kabuk katının kırılması ve çatlakların ortadan kaldırılması, böylece buharlaşma kayıplarının azaltılıp, genç sürgünlerin yüzeye ulaşmasının kolaylaştırılması, • Toprakta suyu tüketen yabancı otların yok edilmesi, • Kılcal sürekliliğin kesilerek, buharlaşma kayıplarının azaltılması, • Gübre, ilaç, kireç, jips, toprak düzenleyici gibi girdilerin toprağa karıştırılması, • Toprakta su ve hava geçişlerini ve köklerin ilerlemesini önleyen katların kırılması, • Ürünün özelliğine bağlı tohum ve yatağı oluşturma, • Toprak profilinde sürekliliği bozan, aşırı kumlu, aşırı killi gibi katmanların toprakla karıştırılması, • Üst topraktaki bitki kalıntılarının toprağa karıştırılması sonucu organik madde ayrışması, bitki besin elementlerinin yararlığının artması.

Üst toprağı kabartıp pürüzlü duruma getirerek, havalanmayı ve suyun toprağa giriş oranını artırır. Bu araçlar, toprak yapısına karıştırarak işleyen araçlar kadar zarar vermez. Diskli pulluk dışındaki soklu pulluk, Rus tipi pulluk, döner kulaklı pulluk gibi tüm pulluk türleri bu gruba girer. Kazayağı, kırlangıçkuyruğu, otyolar, graham pulluğu, Anadolu sabanı ve kültivatör, toprağı alttan yırtarak işleyen araçlardır.

Yabancı ot denetimi, tohum yatağı hazırlığı ve buharlaşmanın önlenmesi yönünden uygun olmamakla birlikte, özellikle alt toprakta pulluk tabanı adı verilen sıkışık katmanın giderilmesi veya derinlerdeki geçirimsiz bantların yok edilmesi için kullanılırlar. Bu grubun temsilcileri çizel ve dipkazandır.

1. Toprak, olabildiğince az işlenmelidir. Ancak yüzeyde kabuk oluşumu, otlanma, ekim zorluğu, tuzların kılcal yolla yükselmesi gibi bir risk varsa, toprak işleme kaçınılmaz olmaktadır. 2. Toprağın her zaman tavında iken sürülmesi, onun özelliklerini korumak, az yakıt ve zaman harcamak ve çevreye en az zarar vermek yönünden en önemli ölçüttür. 3. Eğimli arazilerde tüm işlemeler eğime dik yönde yapılmalıdır. Erozyon riski yoksa ham toprak bırakmamak üzere, her bir sürüm kendisinden öncesine dik yönde yürütülür. 4. Alttaki sıkışmış katmanı kırma amacı kural dışı kalsa da, her bir toprak işleme, öncekinden daha sığ olmalıdır. Bu uygulama, buharlaşma kayıplarını ve sıkışmayı azaltacaktır. 5. Olanaklar elveriyorsa, her sürümde farklı işleve sahip araçların kullanılması, toprak özelliklerini korumak yönünden yararlı olabilir.

Sodyumun fazla olduğu topraklarda ise öncelikle pamuk, yonca, arpa, domates veya pancar yetiştiriciliği olanakları değerlendirilmelidir. Diğer seçenekler kışın sert geçen yerlerde tercih edilir.

Otlakların en ciddi sorunlarından biri, kapasitenin üzerindeki hayvan sayısının otlağa yayılmasıdır. Bu yolla bitki besin elementleri kaybı, besin elementleri döngüsünün bozulması, gaz halinde besin elementi kaybı, bitki tür ve çeşitlerinin azalması ve değişmesi, erozyon artışı gibi çok sayıda sorun yaşanmaya başlar.

Otlakların daralması, • Erozyon, millenme ve kuraklık artışı, • Yalnızca o ülkede veya yörede gelişen endemik bitki türlerinin yok olması, • Toprakların fiziksel ve kimyasal verim gücünün düşmesi, biyolojik dengenin bozulması, • Hayvansal üretimin gerilemesi, • Artan taşkın ve sel tehdidi ve tüm bunların sonucu olarak toplumsal huzursuzluğun artması sorunlarını doğurur.

Kazı ve dolgu miktarları en aza indirilmelidir. • Kazı ve dolgu hacimleri birbirine eşit olmalıdır. • Etkin bir yüzey ve alan drenajı sağlanmalı, ancak arazi olabildiğince düz duruma getirilmelidir. • Kazı ve dolgu alanlarında tehlikeli ve engelleyici ögeler ile, çukur, tümsek, aşırı eğim gibi istenmeyen ögelere yer verilmemelidir. • İşlemler kültürel ve doğal değerlere zarar vermemelidir. • Dolgu alanı kazı yerine bitişik veya olabildiğince yakın olmalıdır. • Dolgu alanı çevresinde, döküm, ıslatma, sıkıştırma ve bitkilendirme işlemleri sırasında gerekecek önlemler önceden belirlenmelidir. • Döküm alanının altında ekonomik değere sahip rezerv bulunmamalıdır. • Döküm alanına giden taşıma yolu olabildiğince kısa ve uygun eğimde olmalıdır. • Toprak niteliği, tarımsal kayıpları en aza indirecek düzeyde olmalıdır. • Doğal bitki örtüsü olabildiğince korunmalıdır. • Yapılacak depolama, daha sonra kayma (heyelan), su baskını gibi sorunlara neden olmamalı, çevreyi bozmamalıdır. • Döküm alanı olarak oluşturulacak

Toprak kurudukça ortamdaki su azalıp tuzların miktarı değişmeyeceğinden, çözeltideki tuz yoğunluğu artacaktır. Bu duruma fırsat vermemek üzere, yani zararın azaltılması için toprak sürekli olabildiğince nemli tutulmalıdır. Bununla ilişkili olarak, • Yüzeyin bir organik malçla kaplanması, • Toprak işlemeyle kat kat kabartılması, • Sık sık çapa yapıp, yüzeyde kılcal sürekliliğin kırılması, • Sürekli bitki örtüsü oluşturup gölge etkisi sağlanması gibi, yüzeyden buharlaşmayı azaltacak her önlem katkı sağlayabilir.

Tuzlu topraklarda kesin çözüm onları yıkayıp ortamdan uzaklaştırmaktır. Ancak
• Yeterli hacimde yıkama suyunun olmayışı,
• Yüksek maliyet,
• Çevresel sorunlar veya
• Çıkış ağzı bulunamaması
gibi nedenlerle, tuzların yıkanmasına olanak bulunamayabilir.