Yeni Normal Düzende Aile ve Hayat Boyu Öğrenme

Öğrenme; bireyin kendi yaşantıları yoluyla davranışlarında kalıcı, izli ve istendik yönde davranış değişikliği oluşması süreci olarak tanımlanmaktır.

Hayat boyu öğrenme, bireyin doğumundan ölümüne kadar bilgi, beceri ve yeterliklerini geliştirmesini kap­sayan, bireyin geçirdiği yaşantılar yoluyla kişisel, sosyal ve mesleki olarak gelişmesine olanak tanıyan her türlü etkinlik olarak tanımlanabilir.

İnformal eğitim; bireyin hayatında geçirdiği ya­şantılar yoluyla belirli bir amaç, plan ve program dâhilinde olmadan kendiliğinden gerçekleşen öğ­renmeleri kapsamaktadır.

Halk eğitim merkezlerinde ve çıraklık eğitim mer­kezlerinde sunulan eğitimler, yabancı dil kursları, hizmet içi eğitim seminerleri, işbaşında eğitim uy­gulamaları yaygın eğitim için örnek gösterilebilir.

Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’na göre hayat boyu öğren­menin amaçları altı madde hâlinde özetlenmiştir:

1. Nitelikli okul öncesi eğitimi yaygınlaştırma
2. İlk ve ortaöğretimde gerçek bir öğrenme te­melinin oluşturulması
3. Okuldan işe geçişlerin kolaylaştırılması
4. Yetişkinleri öğrenmeye özendirme
5. Sistemin parçaları arasında tutarlılığın sağlanması
6. Sistem kaynaklarının yenilenmesi

Kişisel gelişim, bireylerin sahip oldukları po­tansiyeli ve yeteneklerini fark edip kendini yeterli görmediği bir alanda yeterli olabilmek adına tüm kaynaklarını etkili biçimde kullanması yoluyla ha­yat boyu gelişme olarak tanımlanabilir.

Ekonomik açıdan mesleki eğitim; iş gücünün gereksinimlerinin karşılanması, üretim­de verimlilik ve kalite artışı, işsizliğin azaltılması, iç ve dış piyasalarda rekabet gücünün artması, kay­nakların etkin kullanılması, üretimde teknolojinin sağladığı olanaklardan yararlanılması ve bu sayede ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi gibi ko­nularda katkılar sağlamaktadır.

Dezavantajlılık cinsiyet, bedensel durum, yaş, sosyal tabaka, etnik ve dinsel köken gibi doğuştan gelen etkenlerden kaynaklanabileceği gibi bireyin yaşamını devam ettirirken yaşadığı eğitim, eko­nomi, sağlık ve politik katılım gibi engellerden de kaynaklı olabilir.

Mülteci kavramı vatandaşı olduğu ülke dışında hayatını devam ettiren ve yaşadığı zulüm ve hak­sızlık nedeniyle ülkesine dönemeyen ya da dön­mek istemeyen kişileri kapsamaktadır.

Hayat boyu öğrenme bağlamında çocuklar için yalnızca örgün eğitim kurumları hizmet vermemektedir. Örgün eğitime destek amacıyla Millî Eğitim Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, sivil toplum kuruluşları ve yerel yönetimler çeşitli kurs, se­miner, proje ve etkinlik ile çocukların hayat boyu öğrenme faaliyetlerine hizmet etmektedir.

2007 yılında Avrupa komisyonu “Hayat Boyu Öğrenme İçin Temel Yeterlikler Avrupa Referans Çerçevesi”ni yayımlayarak hayat boyu öğrenen bireylerin edinmesi gereken sekiz temel yeterlik alanı belir­lemiştir. Bu yeterlikler; ana dilde iletişim, yabancı dilde iletişim, matematiksel yeterlik ve fen ve teknoloji ile ilgili yeterlikler, dijital yeterlik, öğrenmeyi öğrenme, sosyal vatandaşlık, inisiyatif ve girişimcilik, kültü­rel farkındalık ve ifade olarak sıralanmıştır.

Dil yeterliliği hem ana dilde hem de yabancı dil­de bireyin kendini sözlü ve yazılı olarak ifade ede­bilmesi, duygu, düşünce ve kavramları anlamlandı­rabilmesi, ifade edebilmesi ve yorumlama becerisini kapsamaktadır.

Kültürel farkındalık ve ifade yeterliliği, fikirlerin ve anlamın farklı kültür ve toplumlarda yazılı, basılı ya da dijital metinler, tiyatro, film, dans, oyunlar, sanat ve tasarım, müzik, ritüeller, mimari ve diğer kültürel ögeler ile nasıl ifade edildiğini ve iletildiğini ve bunlara saygı duymayı kapsamaktadır. Bu yeterliliğe sahip bireylerin hem kendi hem de dünya üzerindeki tüm kültürler hakkında bilgi sahibi olması ve bu kültürler ile empati kurarak saygı duyması beklenmektedir.

2007 – 2013 yılları arasında Avrupa Komis­yonu Hayat Boyu Öğrenme Programını devreye sokmuştur. Bu program kapsamında dört adet alt program (Comenius, Erasmus, Leonardo da Vin­ci, Grundtvig) ve bunlara ek olarak Ortak Konulu Program (Transversal) ve Jean Monnet Programı bulunmaktadır. 

Comenius Programı'nın hedef kitlesi okul öncesi, ilk ve ortaöğretim kuruluşları ile eğitim fakülteleridir. Bu programla; birlik kapsamındaki ülkelerde öğrenci ve eğitim personelinin hareketliliğinin arttırılması, AB üyesi ülkelerde okullar ara­sındaki ortaklık ve iş birliklerinin geliştirilmesi, dil öğrenimi ve eğitimde yenilikçi teknolojilerin teşvik edilmesi, öğretmen eğitiminin kalitesini, pedagojik yaklaşımları ve okul yönetimini iyileştirme amaç­lanmaktadır.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) eğitim, doğa bilimleri, sosyal ve beşerî bilimler, kültür, bilgi ve iletişim aracılığıyla ikinci Dünya Savaşı’ndan sonra barışı inşa etmek amacıyla otuz yedi ülkenin katılımıyla 1945’te ku­rulmuştur.

Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğünün gerçekleştirdiği görevler şu şekilde sıralanabilir:

1. Örgün eğitim dışında kalan bireylere eğitim ve öğretimin hayat boyu devam etmesi amacıyla poli­tikalar oluşturmak, uygulamak, izlemek ve değerlendirmek.
2. Vatandaşlara genel veya mesleki ve teknik öğretim alanlarında eğitim – öğretim hizmeti sunmak.
3. Yaygın eğitim kurumlarının eğitim programlarını hazırlamak, açıköğretim okulları ders kitaplarını, eğitim araç gereçlerini hazırlayarak ya da hazırlatarak Talim Terbiye Kurulu Başkanlığına sunmak.
4. Kültürel mirasımızın korunması ve ulusla­rarası düzeyde tanıtılması, gençlerde duyar­lılığın artırılması için çalışmalar yapmak.
5. Geçici koruma altındaki yabancılar başta olmak üzere göç ve acil durum eğitimine yönelik politikalar geliştirmek, uygulamak, izlemek ve değerlendirmek.

2009 yılından 2019 yılına kadar hazırlanan üç strateji belgesi incelendiğinde ilk belgede bir hazırlık sürecinin yansımalarını, ikinci belgede geliştirme sü­reci yansımalarını, üçüncü belge de ise daha ileriye götürme ve dezavantajlı grupların hayat boyu öğ­renme becerilerini geliştirme yansımalarını görebil­mek olanaklıdır. Bu durum, Türkiye’de hayat boyu öğrenme alanında önemli adımlar atıldığının somut bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.

Anne Çocuk Eğitimi Vakfı (AÇEV): 1993 yılında kurulan vakıf, çocukların erken yaş gelişimlerini desteklemek amacıyla çocukların bakım ve gelişiminde sorumlu olan anne ve babaların eğiti­mine destek vermeyi ve çocukların iyilik hâlini arttı­racak ortamlar oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Birleşmiş Milletler Küresel Kalkınma Hedefleri çerçevesinde vurgu yapılan erken çocukluk­ta nitelikli eğitim, gelecek nesillerin yetiştirilmesin­de ailelerin rolü, toplumsal cinsiyet eşitliği ve yaşam boyu öğrenme konularına tüm etkinliklerinde yer verdiklerini belirtmektedirler.

Yerel yönetimlerin eğitim, kültür ve sanat gö­revleri okul binası ve eğitim tesisleri için arsa te­mini, okulların donatımı ve günlük ihtiyaçlarının karşılanması, okul binalarının bakım ve onarım­larının yapılması, yurt, pansiyon açma ve işletme, öğrencilere burs verme, kız ve erkek sanat okulları açma, yaygın eğitim kurumları açma ve yönetme, özel eğitime muhtaç çocukların eğitim ve öğreti­mini sağlama, okul öncesi eğitim – öğretim ko­nularında çalışmalar yürütme olarak özetlenebilir.