TOPLUMSAL TABAKALAŞMA VE EŞİTSİZLİK

Atina’da vatandaşlık, on sekiz yaşından büyük, Atinalı bir babadan olma ve Perikles’ten itibaren de Atinalı anneden doğma tüm erkekleri kapsayan bir statüdür. Vatandaş ecclesia (halk meclisi) üyesidir. Dolayısıyla, köleler, kadınlar ve yerleşik yabancılar
yurttaşlıktan dışlanmışlardı.

• Feodal Sistem: Vasal veya uşak ile lord (efendi) arasındaki bağlarla belirlenen hiyerarşik bir statüydü.

Yurttaş yetiştirme görevi ve ulusun inşası özel olarak okula verilir. Bütün uluslarda tarih öğretimi, doğrudan doğruya etnik topluluk içinde biçimlenmiş tarihsel cemaat duygusunu uyandırmak işlevini görmektedir.(Schnapper, 1998)

Yurttaşlığın biçimsel eşitlik anlayışı, günlük hayatta farklı kimliklerin dışlanması
biçiminde işlemiştir. Azınlıkların, göçmenlerin,
yoksulların ve kadınların siyasal, sosyal ve medeni
haklardan yararlanmalarında ve siyasete katılımlarında vaat edilen eşitlik gerçekleşmemiştir (Kartal,
2016, s. 60).

Yuval-Davis (2016) vatandaşlığın ulus-devlet
ile gelişen liberal biçiminin ve tüm siyaset kurumlarının özellikle cinsiyet körü olduğuna ve bu açıdan bütün vatandaşları benzer gördüğüne işaret
etmektedir. Dahası, liberal vatandaşlık anlayışı sınıf, etnisite, cinsiyet farklılıklarını ve eşitsizlikleri
dikkate almamaktadır.

Bazı göçmen ülkelerinde, göçmenlerin
vatandaş olmaları oldukça zordur (Almanya); diğer
bir grup ülkede ise göçmenler kültürel asimilasyon
karşılığında vatandaşlığa kabul edilmektedir (Fransa). Üçüncü bir grup ülkede ise göçmenler kendi
kültürel kimliklerini koruyarak vatandaş olabilmektedir (Kanada, İsviçre, Amerika) (Castles ve
Miller, 2008, s. 353).

Dünyadaki 140 ülke konvansiyonu ve bu konvansiyonla ilgili 1967 protokolünü imzalamıştır.

1992 Maastricht Antlaşmasında ilk kez gündeme gelen, Avrupa vatandaşlığı sadece AB üyesi devletlerin vatandaşlarına açık “ek” bir vatandaşlık olarak düzenlenmiştir.

Radikal demokratik vatandaşlık teorisinin temelleri E. Laclau ve C. Mouffe’un 1985’te birlikte yazdığı Hegemonya ve Sosyalist Strateji adlı eserinde dile getirilen radikal demokrasi anlayışına dayanır.

Iris Marion Young gibi kuramcılar homojen ve evrensel bir yurttaş idealinin, insanların cinsiyet, ırk, yaş, cinsel yönelim, sınıfsal özellik, din vb. özelliklerine
bakılmaksızın herkese uygulandığında bahsedilen
grupların aleyhine bir eşitsizlik yaratabileceğini
öne sürmektedir. Dolayısıyla, tüm hakları vatandaşların farklılıklarını dikkate alarak farklılaştırmanın ve “farklılaştırılmış bir vatandaşlık” anlayışının
toplumun heterojenliğini tanıyan ve daha adil bir
uygulama olacağı konusunda ısrarcıdır.

b

e

b

b

c

e

b

b

a

c