TOPLUMSAL TABAKALAŞMA VE EŞİTSİZLİK - Deneme Sınavı - 6

Sklair’e göre ulusötesi kapitalist sınıfın dört kesimi bulunmaktadır:
1. Ulusötesi şirketlerin sahipleri ve kontrol
edenler ve bunların ilişkili oldukları yereller,
2. Küreselleştirici bürokratlar ve siyasetçiler,
3. Küreselleştirici profesyoneller,
4. Tüketimci elitler (tacirler ve medya)

Yukarıda bahsedildiği gibi işçi sınıfındaki parçalanma ile geçmişin güvenceli mavi yakalılarının sayısı gittikçe azalmış, güvencesizlik, işçi sınıfının da önemli bir gündemi hâline gelmiştir. Öte yandan derinleşen eşitsizlikler, işçi sınıfındaki parçalanma, endüstrinin küresel kayışları, küreselleşme ile gerçekleşen çöküşler ile en alttakiler, ötekiler, kenardakilerden müteşekkil yeni bir sınıf, “sınıf-altı”
ortaya çıkmıştır.

Hizmetler sektörü yükselip bilgi ekonomisi gelişirken mesleklerin yapısı da ciddi bir değişim geçirmekteydi. Bilgi ekonomisi dâhilinde “ortaya çıkan yeni meslekler ise tümüyle bilgi yoğun ve yaratıcılık gerektiren mesleklerdir.

1950-1980 arasında Türkiye’de bir sanayi burjuvazisi, bir işçi sınıfı oluşmuş
bunu tamamlar bir biçimde memur orta sınıfı genişlemiştir.

Güneş ve Tekgüç (2016a),Türkiye’de refah devletinin dönüşümü bağlamında yeniden dağıtım ve sınıfların değişimini ele aldıkları yazılarında, 1980-2000 arası
dönemde küresel ekonomiye entegrasyon ile refah devleti uygulamalarının da değiştiğini belirtmektedirler.

Bu değişimler, ağırlıklı olarak bu sınıfların parçalanmasına ve yeni sınıfların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bu parçalanma ile orta sınıf ile proletarya arasındaki konumda prekarya, orta sınıf ile burjuvazi arasında bilgi işçileri ve küresel yönetici elit, işçi sınıfının altında sınıf-altı ortaya çıkmıştır.

Orta sınıf içinde Sencer Ayata’nın (2003) yeni orta sınıf olarak adlandırdığı yukarı doğru hareketlilik gösteren daha üst düzey işlerde çalışan ve daha yüksek kazanan bir grup bulunmaktadır.

Cem K. Özatalay (2016), 1980 sonrası yaşanan neoliberalleşme sürecinde işçi sınıfının iç yapısında, bilinçlilik biçimlerinde ve duygu durumlarında gerçekleşen dönüşüm ve farklılaşmaları ele almaktadır.

Orta sınıfın parçalanması neticesinde çeşitli ara katmanlar veya yeni sınıflar ortaya çıkmıştır. Bu dönüşümü prekarizasyon (belirsizleşme) olarak adlandıran Guy Standing (2014) ortaya çıkan bu yeni sınıfın siyasallaşması ile yeni sosyal hareketler arasında bir bağlantı olduğunu belirtmektedir.

Küresel üretim ve yönetim düzeninin değişimi ile ortaya çıkan bir başka grup ise zaman zaman “altın yakalılar” olarak da adlandırılan “bilgi işçileri”dir

İlk kez Peter Drucker (1969) tarafından kullanıldığından beri bilgi işçisi konusu, çok tartışılan bir kavram olagelmiştir.

Fransız sosyolog Pierre Bourdieu’nun (1984) Ayrım isimli araştırmasından
beri biz sınıfların kendilerini bir sınır ve fark fikri etrafında kurduklarının farkındayız.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Doğru cevap: 1950, 1980, 2000

1950 yılından itibbaren Türkiye’de büyük bir sanayileşme ve kentleşme başlamış dolayısıyla geleneksel sosyal yapı ve sınıflar değişmeye başlamıştır.

1980 sonrasında dünyaya açılma, liberalizasyon ve fordist ekonomiden post-fordist ekonomiye geçişin dinamikleri ile tabakalaşma sisteminde
ciddi değişimler ortaya çıkmıştır.

Yukarıdaki gelişmeler 2000 yılından itibaren başlamıştır.

Verilen ifadelerin hepsi doğrudur.

Orta sınıfın parçalanması neticesinde çeşitli ara katmanlar veya yeni sınıflar ortaya çıkmıştır. Bu dönüşümü prekarizasyon (belirsizleşme) olarak adlandırılmaktadır.

Sklair’e göre ulusötesi kapitalist sınıfın dört kesimi bulunmaktadır:
1. Ulusötesi şirketlerin sahipleri ve kontrol
edenler ve bunların ilişkili oldukları yereller,
2. Küreselleştirici bürokratlar ve siyasetçiler,
3. Küreselleştirici profesyoneller,
4. Tüketimci elitler (tacirler ve medya).