TOPLUMSAL TABAKALAŞMA VE EŞİTSİZLİK - Deneme Sınavı - 9

İdame stratejisi, köylülük için ne bir öznel tercih konusudur, ne de içinden çıkmak için debelendiği bir zayıflık göstergesi; tersine, bu strateji, içsel parçasını oluşturduğu farklı bir iktisadi “sistemin” varlık nedenidir. Köylülük,  kapitalist çiftçilikten tam da bu nedenle tümüyle farklıdır; kapitalist olmadığı için kapitalizm öncesine (feodal, yarı-feodal) ait olduğu da ileri sürülemez. Bu yaklaşım tarzı için köylü ekonomisi tarihsel iktisadi sistemlerle yan yana olabilen adeta paralel bir iktisadi sistemdir.

Wolf’a göre köylünün ikilemi, kendi öz talepleri ile dışarıdan talep edilenler arasında nasıl denge kuracağı ile ilgilidir. Dışarısı köylüyü emeğin ve malların kaynağından ibaret görür. Oysa köylü bir iktisadi birimden fazlasıdır; onun üretimi bir “hane üretimidir”; hane üretiminde harcanan emek, kar-maliyet muhasebesine girmez, Aynı şekilde köylü için arazi, ev gibi varlıklar üretim faktörü değildir; sembolik değerlerle yüklü varlıklardır. Wolf’un analizinde önemli olan köylü ile dış dünya arasında çelişkili bir ilişkinin olduğu; köylünün ise ya üretimi arttırarak ya da tüketimi kısarak bu çelişkiyi dengede tutmaya çalıştığı şeklindeki vurgusudur.

İlkel sermaye birikimini şu dört sürecin bileşkesi olarak değerlendirmek anlamlı olacaktır: Bunlardan ilk ikisi yoksullaşma ve mülksüzleşme iken diğer ikisi de üretim ve geçim araçlarının sermayeleşmesi ve özel mülkiyet temelinde yoğunlaşmasıdır. Dolayısıyla ilkel sermaye birikimini, kır ve kentin doğrudan üreticilerinin işçilere, onlara ait emek araçlarının da sermayeye dönüştürülme süreci olarak tanımlamak, tamamlayıcı olacaktır.

İşçileşme, insanlığın son üç yüz yıldır yaşadığı en kapsamlı sosyal değişim süreçlerinin başında gelir. Kapitalizmin tarihi boyunca hem dünya nüfusu hem de o nüfus içindeki işçi sayısı, coğrafi ağırlık merkezlerindeki kaymalarla birlikte katlanarak artmıştır. Charles Tilly’nin sözleriyle; “Bizler işçileşmiş bir dünyada yaşıyoruz... henüz bir kaç yüz yıl önce dünyada ücretli çalışan insan sayısı bir avuçtu. İnsanların çoğu, kendilerine ait üretim araçları üzerinde belirli bir kontrole sahip olarak hanelerinde yaşıyorlardı..."

Fazlalık nüfus: Bu köylü hane tiplemesinin ayırt edici özelliği, köylü özellikleri ile temel bağlarını kopartmış olmalarıdır. Köylülükle, köyde ikamet ediyor olmak dışında bir bağ kalmamıştır. Hane, yaşamını köy dışı gelir(ler)le sürdürür; emekli maaşı ve düzenli akraba yardımı başlıca fon kaynağıdır. Bundan da yoksun olan haneler, köyde “düşkün” muamelesi yapılarak himaye edilir.

Organik Enternasyonal Eylem Grubu sözü edilen eğilimin uluslararasılaşmış platformlarından biridir. Bu grup, organik tarımı; toprakların, ekosistemlerin ve insanların sağlığını koruyan bir üretim sistemi olarak tanımlamaktadır.

Tunnies köylülükle ilgili çalışmalarıyla bilinen bir isim değildir.

1966'da yayınlanan Köylüler kitabı Eric Wolf'a aittir.

İkinci olarak, bu emek rezervine sahip olan “düşük ücretli ülkelerde” çalışma süreleri, geleneksel sanayileşmiş ülkelere kıyasla kural olarak daha uzundur.

Küçük meta üreticisi başta toprak olmak üzere üretim araçlarının sahibidir (sermaye konumu); tarımsal üretimi kendi hane emeği ile sürdürür (emek konumu); üretimin ekim ve hasat gibi aşamalarında ücretli işçi istidam edilebilir (sermaye konumu); emek gereksinimin en aza indiği mevsimlerde mevsimlik işçilik yaparak ücret geliri elde edebilir.

Köy ayaklı proleterler adlandırması, tarım geliri olmayan ve yaşamlarını hane dışı işlerde, çoğunlukla da tarım dışı işlerde ücretli istihdam edilerek sürdüren haneleri tanımlamaktadır. İhracat işlem bölgelerindeki ya da Türkiye’de yaygın bilinen adıyla organize sanayi bölgelerindeki işletmeler, işgücü ihtiyacını genellikle çevre köylerdeki genç nüfustan karşılarlar. İşte, köy ayaklı proleterler, kente göç etmek yerine, köyünde işçi olarak yaşamayı sürdürenleri ifade etmektedir.

I, II ve III'deki ifadelerin hepsi 3. Gıda Rejimi özelliklerindendir.

Gıda Egemenliği talebini dile getiren ilk uluslar arası örgüt Via Campesina'dır.

Dünyada ilk kez 2007’de köylerde yaşayanların sayısı kentlerde yaşayanların gerisine düşmüştür.

Uluslararası sosyoloji topluluğunun en örgütlü ve üretken kesimini oluşturan Uluslararası Kır Sosyoloji
Birliği 1962 yılında kurulmuştur.

Çağdaş Köylülüğün Analiz Kategorileri (Teodor Shanin, 1990)
Köylülük;                                   1. Pozisyon           2. Pozisyon           3. Pozisyon
Olgu olarak ayırt edici mi?               Hayır                   Evet                     Evet
Kuramsal bakımdan ayırt edici mi?   Hayır                   Hayır                    Evet

Kautsky, Lenin ve Chayanov üçlüsü içinde akademik çalışmalar üzerinde uzun süreli etkide bulunan
isim Chayanov’dur. 1917’de Bolşevik Devrim ile kurulan ve 1990 yılında dağılan Sovyetler Birliği’nde
tarım iktisatçısı olan Chayanov, “köylücü” diye adlandırılan bir yaklaşımın kurucu ismi olmuştur.

Köylü kırlarda ekip-biçen, ürün yetiştirendir. Bu durumda, kırda her ekip-biçen köylü müdür, şeklinde bir soru akla gelebilir ki Wolf tarım girişimcisi olarak adlandırdığı çiftçileri bu kapsamda değerlendirmez. Amerika’da yaygın olan tarım girişimcileri, üretim faktörlerini pazar için üretim yapmak maksadıyla bir araya getirirler. Köylü ise iktisadi anlamda bir girişimci gibi davranmaz; o hane temelli çalışır, iş temelli değil. Wolf’un antropolojik analizine göre köylünün tarımsal üretimi aynı zamanda bir kültür üretimidir. Bununla birlikte köylü salt kendi iç sistemi içinde varlığını sürdürmez; onu ilkel üreticilerden ayıran bir özellik de geniş toplumsal bağlamın bir parçası olarak varlık gösteriyor olmasıdır. Köylünün geniş çevre ile ilişkisi hem iktisadi hem de güç ilişkileri bakımından kendi aleyhine asimetrik bir ilişkidir.