TOPLUMSAL DEĞİŞME KURAMLARI
Yukarıda verilen paragrafta boş bırakılan bölümlere uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?
II. Yüksek eşitsizlik düzeyleri ile sınıflar, statü grupları ve partilere üyelik arasındaki korelasyon yüksek olduğunda, yani üst sınıfların üyeleri aynı zamanda yönetici partilerin, yüksek prestijli statü gruplarının üyeleri olduklarında ve benzer şekilde tersi durumlarda karizmatik liderlerin ortaya çıkma ihtimalinin artar.
III. Başka devletlerle ilişkilerde diplomatik veya askeri bir maceraya giren bir devlet, siyasal iktidar toplumdaki eşitsizlik düzeyini artıracak biçimlerde kullanıldığında daha savunmasız konumdadır.
IV. Dış ilişkilerde başarı bir karizmatik liderin ortaya çıkışını geciktirecektir, ancak devlet dış ilişkilerde prestij kaybettiğinde tabakalaşma sistemine içkin çatışma potansiyeli (özellikle devletin prestij kaybından avantaj sağlayabilecek karizmatik liderler ortaya çıkabildiğinde) çarpıcı bir biçimde artacaktır.
V. Weber’e göre, tabakalaşma düzeninin ve devletin meşruluğu ile toplumun jeopolitik konumu arasında açık bir bağlantı vardır.
VI. Bürokrasi, Weber için bir yandan rasyonel hukuki egemenliğin cisimleşmiş halidir. Yani bilim ve aklın modern zamanlardaki hükümranlığının bir tür ifadesidir. Fakat bürokrasi aynı zamanda insanları özgürleştirmek yerine bir ‘demir kafes’ içine sokmaktadır.
Aslında bir iç dinamik olmasına rağmen, ülke içindeki eşitsizlik düzeyini Weber’in dış dinamiklere ilişkin faktörler arasında saymasında yukarıdakilerden hangisi etkilidir?
I. Weber’e göre dünyayı bir arada tutan şey büyük bir toplumsal (veya metafizik) birliktir.
II. Bazı bileşenleri konsensüs ve dayanışma içermesine rağmen, toplum bir çatışan bileşimler karışımıdır. Hem birçok alan vardır, hem de her birinin içinde bir hâkimiyet mücadelesi yer almaktadır.
III. Weber’e göre ekonomi bir sınıf mücadelesidir, ancak Marx ve Engels’in varsaydığından çok daha kompleks bir süreçtir.
IV. Politika hem rakip siyasal çıkarlar arasındaki hem de politikacılar ve iktisadî sınıflar arasındaki bir başka mücadele alanıdır. Fikirler dünyası bile farklı çıkar gruplarına bölünmüştür.
V. Din bir toplumsal düzenin bütün yönlerine nüfuz ettiği için Kalvinizm kendi kollektif bilincini bütün topluma yaymaya çalışır.
I. Etnik, ırksal gruplar
II. Dinsel gruplar
III. İşçiler
IV. Küçük kasaba toplulukları
V. Kentlerdeki komşulukları
II. Marx’a göre Hegel’in diyalektik yöntemi toplumsal gerçekliği anlamak için önemli bir araçtır. Bu bağlamda Marx, Tanrı’nın varlığı ile ilgilenmek yerine ‘somut toplumlar’ ve çatışan çıkarlara sahip ‘gerçek insanlar’ı ilgi odağının merkezine yerleştirir.
III. Tarih, Marx’a göre sadece birbirini izleyen olaylar dizisidir.
IV. Marx’ın yaklaşımına göre, toplumu anlayabilmek için öncelikle insan doğasını, onu doğadaki diğer varlıklardan ayıran temel özelliği bilmemiz gerekir. Bu özellik, insanların varlıklarını sürdürebilmek için çevreden yararlanarak üretim yapabilmeleri ve böylece tarihi yapmalarıdır.
V. Maddi koşullara öncelik tanıyan Marx ideolojileri, kendi deyimiyle egemen sınıfın düşüncelerini kapitalizmin sınıfsal ve diğer iç dinamikleriyle açıklar.
VI. Karl Marx kendi materyalist toplum anlayışını Hegel’in idealizmi paralelinde geliştirmiştir.
Yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
II. Weber’e göre, modern toplumda, diğer bütün kurumlar gibi, güç/iktidar rasyonel bir temele sahiptir. Bu yüzden, Modern toplumun temelini hukukî otorite, yasalar ve düzenlemeler tarafından yönetilmeden ziyade insanlar oluşturur.
III. Weber’e göre, gücün rıza ve görevin gerektirdiği otoriteden ziyade gelenek veya kişisel karizma aracılığıyla meşrulaştırılması oluşturur.
IV. Weber’e göre, bürokrasi düzenleyici yönetimin, kişisel-olmayan ve tarafsız gücün bir örneğidir. Her türden modern sanayi toplumu düzgün işleyebilmek için oldukça etkin örgütsel yapılara gerek duyar.
V. Weber’e göre, bürokrasi, kesinlikle insanlara, bir kişisel ilişkiler ağına dayandığı için, en etkili ve teknik bakımdan en üstün organizasyon biçimidir.
Yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?