TOPLUMSAL DEĞİŞME KURAMLARI - Deneme Sınavı - 9

Meşruti Monarşi: Hükümdarın ya da padişahın yetkilerinin yazılı bir anayasa ile tanımlandığı ve sınırlandığı bir yönetim biçimidir. Bu yönetim biçiminde iktidar padişah ile meclis tarafından paylaşılır. Doğru cevap A'dır.

Vahdet-i İmamet: Bu kavram, otoritenin birliği anlamına gelir ve Ali Suavi tarafından güçler ayrılığı ilkesine karşı olarak öne sürülmüştür. Ali Suavi’ye göre, yürütme hükme, hüküm fetvaya, fetva ise şeriat ve kanuna bağlıdır. Şeriat ve kanun dahi ezeli adalet ilkesine bağlıdır. İşte bu bağlılık zinciri vahdet-i imamet ilkesinin özünü oluşturmaktadır. Doğru cevap B'dir.

A,B, C ve D seçeneklerinde verilen unsurlar Jön Türklerin düşünce ve eylem dünyasına uygundur. Din ise başlangıçta Jön Türkler için oldukça kıymetsiz bir unsurdur. Tümüyle terki gereken ve aklın-bilimin referans alınması sureti ile etkisini yitireceği düşünülen bir unsurdur. Doğru cevap D'dir.

Hayatı boyunca adem-i merkeziyetçi konumunu muhafaza eden Sabahattin Bey için, Osmanlı Devleti’nin içine düştüğü zor durumdan kurtulması için atılan her adım merkeziyetçi bir içerikle donatılmıştır. Önceki ıslahatların bu merkeziyetçiliğinin derde deva olmadığının artık ivedilikle anlaşılması gerekmektedir. Bunun yerine adem-i merkeziyetçi bir idari yapılanma içine gidilmesi sureti ile anasırın Osmanlı Devleti’ne sıkı bir biçimde bağlanmalarını temin etmek mümkün hale gelebilecektir. Doğru cevap A'dır.

Osmanlı ve yeni cumhuriyet arasında derin ve keskin bir kopuş değil, kısmi ve ilişkisel bir süreklilik söz konusudur. Doğru cevap E'dir.

Islahat ve reform eş anlamlı kelimeler. Her ikisi de düzeltme demek. Yani bozulan düzeni tekrar eski haline getirme çabasını temsil ediyorlar.

Hirfet, Osmanlı Devleti’nde kunduracılık, duvarcılık, demircilik, marangozluk, dokumacılık gibi küçük el sanatlarına verilen isimdir.

Osmanlı toprak rejimi içinde üç tür toprak türü yer alır. Mülk toprakları, vakıf toprakları ve miri topraklar. Bu üçü içinde miri toprakların hacmi diğer ikisi ile karşılaştırılamayacak kadar çoktur. 

Dolayısıyla  Osmanlı  toprak  rejiminin esasını miri topraklar oluşturmaktadır. Miri toprak ya da arazinin mutlak mülkiyet hakkı devlete aittir.

Osmanlılarda şehir ve kasabalarda devletle halk arasındaki ilişkileri düzenleyen kimselere Ayan adı verilirdi.

III. Selim dönemi genellikle Osmanlı-Türk modernleşmesinin başlangıç aşaması olarak kabul edilir.

Tanzimat Fermanı 3 Kasım 1839’da Sultan Abdülmecid’in padişahlığı döneminde, sadrazam Mustafa Reşid Paşa tarafından yabancı devletlerin elçileri ve büyük bir halk kitlesi karşısında okunan bir belgedir.

Peyami Safa Genç Osmanlılar hareketi içinde yer almaz.

Meşruti Monarşi, Hükümdarın ya da padişahın yetkilerinin yazılı bir anayasa ile tanımlandığı ve sınırlandığı bir yönetim biçimidir. Bu yönetim biçiminde iktidar padişah ile meclis tarafından paylaşılır.

Bir büyük dönüşümü ya da inkılabı temsil eden Kanun-i Esasi ancak kısa bir süre yürürlükte kalabilmiştir. II. Abdülhamit, anayasadan kaynaklı yetkisini kullanarak ve Osmanlı-Rus Savaşını bahane ederek, 14 Şubat 1878’de Meclisi süresiz tatil etmiştir. Her ne kadar, kısa bir süre sonra tekrar meclisin açılacağına dair sözler verse de, 1908 yılına kadar bu gerçekleşmemiştir. Bu süre zarfında II. Abdülhamit, mutlak bir güç sahibi olarak iktidarda kalmıştır.

Pozitivizm Araştırmalarını olgulara, deneylere, gerçeklere dayayan, fizikötesi açıklamaları teorik olarak ihtimal dışı ve yararsız gören Auguste Comte’un açtığı felsefe çığırıdır.

Ayan, Osmanlılarda şehir ve kasabalarda devletle halk arasındaki ilişkileri düzenleyen kimselere verilen isimdir. Vahdet-i imamet, otoritenin birliği anlamına gelir ve Ali Suavi tarafından güçler ayrılığı ilkesine karşı olarak öne sürülmüştür. Hirfet ise, Osmanlı Devleti’nde kunduracılık, duvarcılık, demircilik, marangozluk, dokumacılık gibi küçük el sanatlarına verilen isimdir. Dolayısıyla, doğru cevap A'dır.

Osmanlı Devleti’nde üç tür toprak vardır: Mülk toprakları, vakıf toprakları ve miri topraklar. Bunlar içinde en yaygını miri topraklardır. Dolayısıyla, doğru cevap A'dır.

Hirfet, Osmanlı Devleti’nde kunduracılık, duvarcılık, demircilik, marangozluk, dokumacılık gibi küçük el sanatlarına verilen isimdir. A şıkkında verilen ayan ise, Osmanlılarda şehir ve kasabalarda devletle halk arasındaki ilişkileri düzenleyen kimselere verilen isimdir. Dolayısıyla, doğru cevap C'dir.

Jön Türklerin düşünce dünyasında ilk göze çarpan unsur, pozitivizm ve materyalizm gibi dönemin Avrupa’sının entelektüel muhitlerinde etkin olan iki paradigmanın etkisi altına girmiş olmalarıdır. Bir başka biçimde söylenebilirse, Jön Türkler’e göre, bilim ve aklın referans alınması yoluyla ancak ve ancak var olan sorunlarla baş etmek mümkün hale gelebilecektir. Bu aynı zamanda toplumsal meselelerin çözümünde dinin bir referans kaynağı olmaktan çıkması demektir. Bu yönüyle Jön Türkler ile Genç Osmanlılar düşüncesi arasında belirgin bir kopuş olduğunu söylemek mümkündür. Zira Genç Osmanlılar dini dışarıda bırakmayan bir batılılaşma arayışı içinde idiler. 

Dolayısıyla, doğru cevap C'dir.

Meşruti monarşi, hükümdarın ya da padişahın yetkilerinin yazılı bir anayasa ile tanımlandığı ve sınırlandığı, iktidarın padişah ve meclis tarafından paylaşıldığı yönetim biçimidir. 

Bu sebeple, doğru cevap E' dir.