TOPLUMSAL CİNSİYET SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 4

Diane Vaughan ayrılma veya boşanma sürecinde çiftler arası ilişkileri çözümlemiştir. Kısa süre önce ayrılmış veya boşanmış, çoğu orta sınıftan yüzden fazla kişiyle görüşmüştür. “Çift bağını koparma” kavramını uzun süreli ve samimi bir ilişkinin parçalanması anlamında kullanmıştır

Çağdaş aileye yöneltilen eleştirilerden birincisi, aileyi kapitalist toplumun temel dayanağı olarak görür. İkinci görüş, karı-koca ailesinin bireyselliği ezerek yok ettiğini savunur. Üçüncü eleştirel bakış açısı ise çağdaş ailedeki cinsiyet rolü ayrımlarının
doğasına ve sonuçlarına odaklanmaya eğilimli yazarlardan, aileye kadınları ezen bir kurum gözüyle bakan yazarlara kadar çeşitli feminist kuramcıların çalışmalarında ortaya çıkar. Doğru cevap A'dır.

Friedrich Engels’in 1884 yılında yayımlanan Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni adlı kitabı, aile üzerine yapılmış ilk çalışmalardan kabul edilir. Bu çalışmasında Engels, Marksist bakış açısı ile ailenin kökeni ve zaman içindeki evrimini araştırmıştır. Doğru cevap E'dir.

Radikal feministlere göre kadınların ezilmesi, en temel ezilme biçimidir. Radikal feministler kadın bedeninin ve doğurganlığının denetim altında olduğunu vurgularlar. Doğru cevap C'dir.

Türkiye’de yasalarca belirlenen nafaka, “yoksulluk” ve “iştirak” olmak üzere iki türlüdür. Yoksulluk nafakası, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek tarafa kusuru daha ağır olmamak koşuluyla ödenir. İştirak nafakası ise ortak çocukların velayetini üstlenmiş tarafa çocukların masraflarını karşılaması için ödenir. Doğru cevap A'dır.

Klasik aile sosyolojisi olarak adlandırılan sosyoloji geleneği, Avrupa’da geliştikten sonra 1940’lı yılların ortalarından itibaren Amerika Birleşik Devletleri’nde de kabul görmeye başlamıştır. İşlevselci bakış açısı temelinde gelişen klasik aile sosyolojisi, 1960’lı yılların ikinci yarısına kadar çalışmalarını üç temel ilgi alanı üzerinde odaklanarak yürütmüştür.

Murdock’ın tanımına göre toplumsal bir grup olarak aile; ortak yerleşim, ekonomik iş birliği (işbölümü) ve (biyolojik) yeniden üretim özelliklerini taşımaktadır.

Parsons’a göre, yalıtılmış çekirdek aile, modern sanayi toplumunun tipik aile biçimidir. Bu aile biçimi yapısal olarak yalıtılmıştır çünkü artık geniş akrabalık ilişkilerinin bir parçası değildir. Akrabalarla kurulan ilişki, zorunluluk değil gönüllülük temelinde gelişmektedir.

Cinsiyetçi işbölümü, kadınların “alta sıralanma” (ikincil konum), “ezilme” ve “sömürülme” ile tanımlanan toplumsal ve ekonomik konumlarını belirlemede etkilidir. Cinsiyetçi işbölümü kavramı basitçe kadınların ve erkeklerin farklı işlerden sorumlu olmaları anlamına gelse de uygulamada yalnız farklı işler yapmayı değil eşitsizliği de içerir. Cinsiyete dayalı işbölümü, yalnızca kadınların ve erkeklerin paylaştıkları işleri tanımlamaz aynı zamanda kadın ve erkek arasındaki güç ilişkilerini yeniden üretir. Hem toplumda hem evde hangi işi kim yapar gibi bir ayrıma karşılık gelen bu işbölümü; aynı zamanda kadınlara ve erkeklere farklı yetenekler, davranışlar ve istekler veren fikirleri, faaliyetleri ve temsil edilmeyi kapsayan geniş bir yelpazeyi içerir.

Aile ücreti, 19. yüzyılın başında ücretlerin iyileştirilmesi için mücadele eden erkek sendikacıların, ücretlerinin eşe ve çocuklara bakmaya yetecek kadar olması gerektiğine dair koydukları bir hedeftir.

Liberal feminizmin başlangıcı sanayileşmenin ev ve iş yeri ayrımına dair etkilerinin görüldüğü 18. yüzyıla uzanır.

Her ne kadar dünyanın bütün bölgelerinde tam anlamıyla ve aynı biçimde gerçekleşmese de dünya çapında son dönemlerde evlilikle ilişkilendirilebilecek önemli değişimler şöyle sıralanabilir:
1. Boylar ve öteki akraba toplulukları etkileri bakımından gerilemektedir.
2. Bir eşin özgürce seçilmesi yönünde genel bir eğilim vardır.
3. Gerek evliliğin başlatılması gerekse aile içerisinde karar verme bakımından kadınların hakları daha geniş olarak tanınmaya başlamıştır.
4. Düzenlenmiş evlilikler gittikçe azalmaktadır.
5. Erkekler ve kadınlar için daha yüksek cinsel özgürlük düzeyleri, çok kısıtlayıcı olmuş olan toplumlarda gelişmektedir.

Türkiye’de yasalarca belirlenen nafaka, “yoksulluk” ve “iştirak” olmak üzere iki türlüdür. Yoksulluk nafakası, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek tarafa kusuru daha ağır olmamak koşuluyla ödenir. İştirak nafakası ise ortak çocukların velayetini üstlenmiş tarafa çocukların masraflarını karşılaması için ödenir.

Erkek egemen kurumların, kadınların doğurganlık gücü ile ilgili kurallar koymasına  kurumsallaştırılmış denetim adı verilir.

Piramidin tabanında bulunan geleneksel babalık kategorisi değişime kapalı, otoriter ve çocuklara mesafeli bir babalığı temsil etmektedir. Yeni geleneksel babalık kategorisi geleneksel babalığın değerlerini benimsemiş ancak özellikle kız çocuklarıyla ilişkisinde mesafeleri aşmaya başlamış babalardan oluşmaktadır. Gayretli babalık, zorunluluk nedeniyle
geleneksel toplumsal cinsiyet rollerinin aksine hareket eden babaların bulunduğu kategoridir. Gayretli babalık ile yeni geleneksel babalık arasında yer alan hevesli babalık kategorisini, geleneksel babalık algısını taşıdığı hâlde kendi tercihiyle gayretli babalık davranışları sergileyen dolayısıyla bu konuda en kritik dönüşümü gerçekleştiren babalardan meydana gelmektedir.

Aile kurumu, toplumsal örgütlenmenin temel birimidir.

Bu görüş pek çok bakımdan eleştirilmektedir göre ailenin iki ana ve indirgenemez işlevi; çocukların birincil toplumsallaşması ve yetişkin kişiliklerin istikrarının sağlanmasıdır. Öncelikle Parsons’ın çalışması, Amerikan orta sınıf ailesini temsil eder ve genel bir aile yapısını göstermez. Çalışma, özellikle Batı’nın endüstriyel toplumlarındaki aileleri temel almıştır. Tanımlanan ailede idealize edilmiş çocuk ve yetişkinlerden bahsedilmektedir. Ayrıca sınıfsal, dinî ve etnik farklılıklar göz ardı edilmektedir. Parsons çalışmasında ailenin yalnızca olumlu işlevlerine değinmiş, olumsuz özelliklerinden bahsetmemiştir. Aile hayatının üreteceği olası psikolojik problemleri ve kadının ailedeki sınırlandırılmış rolünü yok saymıştır.

Dışavurumsal roller bakım ve duygusal destek vermekle ilişkilendirilirken araçsal roller maddi hedeflere ulaşmaya yöneliktir. İşlevselci bakış açısı dışavurumsal rolleri kadınlarla araçsal rolleri ise erkeklerle özdeşleştirmiştir.

Feminist kuramcılara göre aile içindeki güç ilişkileri, aile bireylerinin çıkarlarının çoğu zaman ortak olmaması anlamına gelmektedir

Cinsiyetçi işbölümü kavramı basitçe kadınların ve erkeklerin farklı işlerden sorumlu olmaları anlamına gelse de uygulamada yalnız farklı işler yapmayı değil eşitsizliği de içerir