TOPLUMSAL CİNSİYET SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 2

Ataerkillik iktisadi, siyasi, dinî, toplumsal ve kültürel kurumların erkeklerin denetiminde olduğu bir sistemdir. Erkeğin kadın üzerindeki egemenliği ile belirlenen güç ilişkilerini içerir.

Doğru cevap C' dir.

Veronica Beechey’ye göre aile ideolojisinin iki temel varsayımı vardır. Bunlardan birincisi çekirdek ailenin birlikteliğinin evrenselliği ve norm olarak arzulanır olmasıdır. İkincisi de kadının ev kadını ve anne olduğu ve birincil olarak ailenin özel alanında bulunduğu; erkeğin ise para kazanan olduğu ve birincil olarak kamusal dünyada yer aldığı cinsiyetçi işbölümünün evrensel ve norm olarak arzulanır olmasıdır. Böylece aile, biyolojik olarak belirlenmiş varsayılmaktadır. Bu ataerkil aile biçimi, Batı toplumlarındaki toplumsal ve yasal kurumlar aracılığıyla yeniden üretilir çünkü insanların hayatlarını hem nasıl yaşadığı hem de nasıl yaşamaları gerektiğiyle ilgili olduğu farz edilir.

Doğru cevap D' dir

Feministler, belirli türde yaşam düzenlemelerinin doğallığı ve evrenselliğinin yanı sıra düzenlemelerin bu biçiminin mutlaka kadınların çıkarına olacağına dair varsayımı sorgular. (Abbott ve Wallace, 1997, s.117).

Doğru cevap E' dir.

Barrie Thorne klasik aile sosyolojisinin feminist eleştirisinde dört temayı vurgular:

Feministler birlikte yaşayan ve cinsiyetçi işbölümüne sahip çekirdek aileyi, tek doğal ve meşru aile biçimi olarak gören ideolojiye karşı çıkar. Feministler herhangi bir özgül aile biçiminin biyolojik zorunluluklar temelinde doğal olmasını reddeder. Aile organizasyonu ve ideolojisi daha ziyade toplumsal organizasyona ve toplumdaki bireylerin rol- lere ilişkin varsayımlarına göre temellenir.

Feministlerin, ailenin bir analiz alanı olarak kabul edilmesine çalışması, erkek-akım sosyolojideki cinsiyet temelli analiz kategorilerine karşıdır.

Feministler ailenin farklı üyelerinin aile hayatını farklı biçimlerde deneyimlediğini öne sürer. Feministlere göre kadınların annelik ve aile hayatı deneyimleri; ailedeki güç ilişkilerinin çatışmaya, şiddete, işlerin ve kaynakların eşitsiz dağıtımına neden olabileceğini ve olduğunu kanıtlamıştır.

Feministler ailenin özel alan olması gerektiği varsayımını sorgulamıştır. Ailenin aldığı biçim büyük ölçüde ekonomik ve toplumsal politikalardan etkilenir ve aile dışarıdan müdahaleye açıktır. Ailenin doğası hakkında sağduyulu inançların, kadınların topluma katılma ve erkeklerle eşitlik kazanma fırsatını yok saydığını öne sürerler. Aynı zamanda kadınların iş piyasasından, gençlik kültürlerinden, politik hayattan ve toplum- sal hayatın diğer alanlarından dışlanması da böyle gerçekleşir. (1997, s.112).

Doğru cevap A' dır.

Türkiye’de “yoksulluk” ve “iştirak” olmak üzere iki türlü nafaka vardır. Yoksulluk nafakası boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek tarafa, iştirak nafakası ise ortak çocukların velayetini üstlenen tarafa ödenir.

Doğru cevap C' dir.

Kurumsallaştırılmış denetim, erkek egemen kurumların kadınların doğurganlık gücüyle ilgili kurallar koymasına verilen isimdir.

Doğru cevap B' dir.

Yıldız Ecevit’e göre kadınların erkeklere bağımlılığının ideolojik ve ekonomik boyutları mevcuttur. Bu çerçevede kadınların ailedeki erkek, çocuk, yaşlı ve hasta kişilere verdiği bakım hizmeti de klasik aile sosyolojisinin ve işlevselci bakış açısının ileri sürdüğü gibi yalnızca “annelik”, “sevgi” ve “koruma” ideolojileriyle açıklanamaz. Bu ideolojilerin yanı sıra kadınların erkeklere ekonomik açıdan bağımlı oluşları da hesaba katılmalıdır (Ecevit, 1985).

Doğru cevap D' dir.

İlgili babalık”, babanın çocuğun bakım ve gelişiminde sorumluluk üstlendiği, çocuğun gelişimi için ortam ve fırsat sağladığı, çocukla karşılıklı ve yakın ilişki kurduğu, çocukla vakit geçirdiği, çocuğu dinlediği, çocukla ilişkisinde ve çocuğun desteklenmesinde etkin yöntemler kullandığı babalık modelidir. Bu doğrultuda ilgili babalık, cinsiyet rollerine dayalı erkeklik kalıpları tarafından belirlenen babalık yaklaşımları yerine, erkeklerin katılımcı, demokratik bir yaklaşım benimsemeleri, çocuklarının gelişimine destek vermeleri, çocukların gelişim alanlarında kendilerini en az anne kadar sorumlu görmeleri anlamına gelir.

Doğru cevap E' dir.

Düzenlenmiş evlilikler gittikçe artmakta değil azalmaktadır.

Söz konusu durumu kapsayan yasalar ilk olarak 1960'lı yıllarda yürürlüğe girmiştir.

Vaughan'ın aşık olma sürecinin tam karşıtı olarak tarif ettiği bu durum, "çift bağını koparma" olarak adlandırılmıştır.

Bireysel erkek denetiminin haricinde din ve siyaset gibi erkek egemen kurumlar aracılığıyla kadınların doğurganlığı üzerinde kontrol sahibi olma "kurumsallaştırılmış denetim" olarak adlandırılır.

Tol ve Taşkın (2018)'in belirttiğine göre eşitlikçi erkeklik, çizgi dışı babalıkla aynı düzeydedir.

Teknolojinin yaygın kullanımıyla gündelik hayata giren sanal ortamlardaki şiddet de teknolojik şiddet veya siber zorbalık gibi isimlerle aile içi olumsuz durumlara örnek teşkil etmektedir.

Türkiye'de yoksulluk ve iştirak olmak üzere iki tür nafaka vardır. İştirak nafakası ortak çocukların velayetini üstlenen tarafa ödenmektedir.

Şiddet uygulayan taraf, üçüncü aşamada pişman olup özür dileme, değişeceğine ilişkin sözler verme ve sevecen bir yapıya bürünme gibi eğilimler gösterir. Ancak gerilimler tekrar arttığında süreç üçüncü aşamadan birinci aşamaya geri döner.

İşlevselci bakış açısı temelinde gelişen klasik aile sosyolojisi, 1960’lı yılların ikinci yarısına kadar çalışmalarını üç temel ilgi alanı üzerinde odaklanarak yürütmüştür. Bunlardan biri ailenin evrenselliği, diğeri ailenin işlevselliği ve rolleri, sonuncusu ise aile ve sanayileşme arasındaki ilişkidir. Doğru cevap D'dir.

Dışavurumsal roller bakım ve duygusal destek vermekle ilişkilendirilirken araçsal roller maddi hedeflere ulaşmaya yöneliktir. İşlevselci bakış açısı dışavurumsal rolleri kadınlarla araçsal rolleri ise erkeklerle özdeşleştirmiştir. Doğru cevap A'dır.

Cinsiyetçi işbölümü, kadınların “alta sıralanma” (ikincil konum), “ezilme” ve “sömürülme” ile tanımlanan toplumsal ve ekonomik konumlarını belirlemede etkilidir. Cinsiyetçi işbölümü kavramı basitçe kadınların ve erkeklerin farklı işlerden sorumlu olmaları anlamına gelse de uygulamada yalnız farklı işler yapmayı değil eşitsizliği de içerir. Doğru cevap B'dir.

Aile, üyelerinin akrabalık ilişkileriyle birbirine bağlandığı ve yetişkinlerin çocuklara bakma sorumluluğunu üstlendiği insan topluluğudur. Doğru cevap C'dir.