TOPLUMSAL CİNSİYET SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 10

Siyasal katılımı bireysel ve toplumsal katılım olarak iki düzeyde ele almak olanaklıdır. Bireysel siyasal katılım, özellikle oy verme davranışına ilişkindir ve kişinin tek başına gerçekleştirebileceği bir davranıştır. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Siyasal katılım talebini dile getiren kadınlar başlangıçta çok büyük bir dirençle karşılaştılar. 20. Yüzyılın ortalarına kadar kadınlar siyasal haklarına etkin bir biçimde kavuşamadılar. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

BM tarafından Kadınların Siyasal Haklarına Dair Sözleşme hazırlanmıştır. Bu sözleşmeye göre hak eşitliği ilkesi gereğince her kadın kendi ülkesinin,

Kamu işlerinin yönetimine,

Kamu hizmetlerinin yürütülmesine,

Tüm kamu organlarına seçilme hakkına sahiptir.

Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Kadınların siyasette nitelikli temsilinden söz edebilmek için, yani siyasette fark yaratabilmeleri için bulundukları siyasal kurumlarda en az yüzde 30 oranında temsil ediliyor olmaları gerekir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Aydınlanma ve devrimler çağının erkek merkezli düşünce yapısına karşı çıkışlar da görülmüştür. Bunlardan ilk ve belki de en çarpıcı olanı Fransa’da Olympe de Gauges’un 1789’de ilan edilen Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirgesi’ne karşı 1791’de kaleme aldığı Kadın Hakları Bildirgesi’dir. İlkinde erkek vatandaşlar açısından sayılan tüm hakların kadınlar için de geçerli olması gerektiğini savunan bildirgedir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

İngilizce oy hakkı suffrage sözcüğünden türetilerek oy hakkı talebi için bir araya gelen kadınlara süfrajetler (Suffragettes) denilmektedir. İngiliz süfrajetler, kadın hakları mücadelesinin ilk tarihsel örneğini oluştururlar. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Kadınların siyasete aktif katılımlarının önündeki engeller; kadınların özel alana, erkeklerin ise kamusal alana ait olarak görülmeleri düşüncesi, kurumsallaşmış siyasette zamanın esnekliğinin zayıflaması, uzun ve sürekli çalışma, büyük çaplı rekabet, gece çalışma gibi kadının katılımını zorlaştıran faktörler,  ülkedeki ana-akım siyasal partilerin kadın erkek eşitliğini içten benimsememeleri ve kadınların yeterli aile desteğinin olmaması gibi faktörlerdir. Kadınların siyasetten anlamamaları gibi bir durum söz konusu değildir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Kadınları eş ve anne rolleriyle sınırlandıran geleneksel anlayışlar, kadınların siyaseti beceremeyeceklerine dair duydukları yersiz endişeler, siyasetle uğraşmanın, sonunda kişiye ve ailesine zarar vereceği düşüncesi ve medyanın kadın siyasetçilere, onların faaliyetlerine ve kadın gündemini oluşturacak konulara yeterince yer vermemesi, kadınların parlamentoya girmesini engelleyen ideolojik ve psikolojik dirençlerdir. Ancak siyasetin erkek egemen bir model olarak görülmesi, kadınların parlamentoya girmesini engelleyen siyasal nedenlerdendir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Dar bölge çoğunluk sisteminde, yapılan seçimde en çok oyu alan parti, o bölgedeki tek milletvekilliğini kazanır. Çeşitli oranlarda oy almış diğer partiler, parlamentoda temsil edilmemiş olur. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Kadınların siyasal katılımını artırmak konusunda; sivil toplum temelli olumlu eylem stratejileri, siyasal parti temelli olumlu eylem stratejileri, parlamento temelli olumlu eylem stratejileri ve Devlet düzeyinde olumlu eylem stratejileri söz konusudur. "Akşam saat 19.00'dan sonra yasama çalışmalarının yapılmayacağı kararının alınması" parlamento temelli olumlu eylem stratejilerine birörnek oluşturur. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Kadınların siyasette nitelikli temsilinden söz edebilmek için, yani siyasette fark yaratabilmeleri için bulundukları siyasal kurumlarda en az yüzde 30 oranında temsil ediliyor olmaları gerekir. Doğru cevap C'dir. 

Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’nin 1966 yılında kabul edilmiş ve imzaya açılmıştır.

1952 yılında hem BM Şartı’nda hem de yukarıda belirtilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde belirlenmiş olan siyasi hakların kadınlar tarafından eşit bir şekilde kullanılabilmesi amacıyla konuya özgü bir uluslararası sözleşme yapılması gereği duyulmuştur. Bunun sonucunda, BM tarafından Kadınların Siyasal Haklarına Dair Sözleşme hazırlanmıştır.

Olympe de Gauges’un 1789’de ilan edilen Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirgesi’ne karşı 1791’de kaleme aldığı Kadın Hakları Bildirgesi’dir.

Dönemin en etkili karşı çıkışlarından bir diğeri, İngiltere’de 1792’de Mary Wollstonecraft tarafından kaleme alınan "Kadın Haklarının Bir Savunusu" isimli kitaptır.

1869’da Kadınların Köleleştirilmesi (The Subjection of Women) isimli bir de kitap yazan Mill, bu kitapta cinsler arasındaki toplumsal ilişkileri yönlendiren ilkenin bir cinsiyeti diğerinin altında gören yanlış bir anlayışa dayandığını, insanlığın gelişimine engel olan bu adaletsizliğin, yerini mutlak eşitlik ilkesine bırakması gerektiğini savunmuştur.

Bunlardan biri Millicent Garrett Fawcett (1847–1929) tarafından Kadınların Oy Hakkı Örgütlerinin Ulusal Birliği (The National Union of Women’s Suffrage Socieites, NUWSS) adıyla 1897’de kurulmuştur.

Kadınların barışçıl niteliklerine ve annelik rolüne yaptığı vurguyla öne çıkan bu kuruluş, militan yöntemlerini onaylamadığı dönemin bir diğer önemli süfrajet örgütü olan Kadınların Sosyal ve Politik Birliği (Women’s Social and Political Union, WSPU) ile ilişki kurmaktan kaçınmıştır. 1903’te Emmeline Pankhurst (1858–1928) tarafından kurulan WSPU, ilk başlarda işçi örgütü olarak kurulmuş, sonradan daha geniş bir tabana yayılarak özellikle 1906’dan itibaren geliştirdiği sivil itaatsizlik, parti toplantıları baskınları, kitlesel protesto gösterileri, cam kırma, kamusal bilinirlik kazanmak amacıyla tutuklanma, açlık grevi gibi militan eylemlerle etkili olmuştur (

İngiliz kadınları 1918’de kısmen, 1928’de ise istisnasız olarak oy hakkına kavuşmuşlardır.

Amerika Birleşik Devletleri’nde kadınların eğitim, mülkiyet, çalışma oy hakkı gibi geniş bir yelpazede ifade ettikleri medeni haklar, ilk olarak 1848’de Seneca Falls’ta Elizabeth Cady Stanton’ın çabalarıyla toplanan 300 kişilik toplantıda ilan edilen Duygular Bildirgesi’yle (The Declaration of Sentiments) talep edildi.