TOPLUMSAL CİNSİYET ÇALIŞMALARI

Türkiye’de istenmeyen gebeliklerin 10 haftaya kadar sonlandırılması yasal olarak düzenlenmiştir. Ancak Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Merkezi tarafından 2016 yılında gerçekleştirilen bir araştırmaya göre kadın doğum bölümü bulunan 431 devlet hastanesinden yalnızca %7,8’inde isteğe bağlı kürtaj hizmeti verilmektedir. Doğru cevap C'dir.

TNSA (2013) ve KEİG (2013)’in verilerine göre kadınların ücretli çalışmaya katılmamaları nedenleri arasında ilk sırayı, ev ve bakım işlerinin kadının işi olduğu kabulüyle çalışmalarının uygun bulunmaması oluşturmaktadır. Ayrıca düşük ücret politikaları, sigortasız çalıştırma, sigorta primlerinin düşük ücretten ödenmesi, mesai ücreti vermeden fazla çalıştırma, yıllık izin kullandırmama, kreş, servis, yemek gibi olanakları sağlamama gibi uygulamalar da kadınları istihdama katılmaktan alıkoymaktadır.Doğru cevap A'dır.

Erkeğin kadına fiziksel  şiddet uygulamasında genel olarak en büyük etken alkoldür. Doğru cevap B'dir.

Temel fiziksel ihtiyaçlarını gerçekleştirmesine izin vermemesi kimi kaynaklarda duygusal şiddet olarak da tanımlanan psikolojik şiddet örneklerindendir (Aktaş, 2006, s. 35). Hakaret, küfür, başkalarının yanında aşağılama, küçük düşürme, korkutma, kadının kendisine ya da çevresindekilere zarar vermekle tehdit etme ‘Aile İçi Şiddet Araştırması’nda da duygusal şiddet olarak tanımlanmıştır.Doğru cevap C'dir.

Kadınların maruz kaldıkları şiddet sonrasında yaşadıkları psikolojik süreç ‘Hırpalanmış Kadın Sendromu’ olarak tanımlanmaktadır.Doğru cevap D'dir.

Dört aşamadan oluşan bu psikolojik sürecin her bir aşamasına yaşanan şiddete ilişkin farklı bir düşünce biçimi hakimdir. İnkar olarak adlandırılan ilk aşama, ilk şiddet eylemi sonucunda kadının şok yaşadığı aşamadır. Bu aşamada şiddete maruz kalan kadın, şiddete uğradığını ve ilişkisinde problem olduğunu kabul etmek istemez, şiddeti bir kaza, istenmeden yapılmış ve büyütülmemesi gereken bir olay olarak nitelendirir.Doğru cevap A'dır

Söz konusu adımlardan biri Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 1975 yılında “Uluslararası Kadın Yılı” ilan edilmesiyle atılmıştır.Doğru cevap B 'dir.

1990 yılında Devlet Bakanlıklarından biri Kadın ve Aileden Sorumlu olarak görevlendirilmiştir. 1993 yılında Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü (KSSGM) kurulmuştur. Bu yıllarda ayrıca kadına karşı şiddetle mücadele eden kadın örgütleri, kadın danışma merkezleri ve sığınmaevleri hayata geçmiştir.Doğru cevap D'dir.

2007-2010 yıllarını kapsayan “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı”, 2008-2013 “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı” Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanarak yürürlüğe konmuştur.Doğru cevap B'dir.

2005 yılında, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda, Büyükşehir Belediyeleri ile nüfusu 50.000’i geçen belediyelerin sığınmaevi açmasına ilişkin madde yer almış, 2012 yılında kanunda yapılan değişiklikle nüfusu 100.000’i aşan belediyelerin sığınmaevi açmaları zorunluluk haline getirilmiştir. 2005 yılında ayrıca TBMM’de “Töre ve Namus Cinayetleri ile Kadınlara ve Çocuklara Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi” amacıyla bir komisyon kurulmuştur.Doğru cevap A'dır.

Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı, kadınların yalnızca ‘kadın’ olmaları nedeniyle maruz kaldığı ayrımcılığın adıdır. Toplumsal olarak kurgulanan toplumsal cinsiyet rolleri ve normlarından kaynaklanan, kişinin insan haklarını ihlal eden her türlü ayrımcılık, dışlanma ve engellenme durumudur. Doğru cavap E'dir.

Sağlık hakkı, insanların biyo-psişik bütünlüğünün korunması için gereken ve yalnızca insan olmaları bakımından sahip oldukları temel haklardandır. Ancak pek çok toplumda eşitsiz güç ilişkileri, kadınların sağlık kuruluşlarına başvurmalarını, tedavi olmalarını mevcut sağlık hizmetlerini gerçek anlamda kullanmalarını engellemektedir. Sağlıksız koşullarda çalıştırılma, kadın yoksulluğu ve kadına karşı şiddet gibi sosyal sorunlar da kadın sağlığı üzerinde olumsuz etkiye sahiptir. Gitgide büyüyen ve öncelikli hedefi kadınlar olan güzellik endüstrisinin değişen güzellik ve estetik anlayışı doğrultusunda kadın bedenini biçimlendirme talebinin yarattığı toplumsal baskı ise kadınların psikolojik ve fiziksel sağlıklarını ciddi biçimde tehdit etmektedir. Doğru cevap A'dır.

Geleneksel cinsiyet rolleriyle sınırlandırılarak kadınlara eş ve anne olmaktan başka rol biçilmemesi, ev işlerinde çalışmaları gerektiği düşüncesi, fiziksel olarak erken gelişen kız çocuklarının evden çıkmasının ayıp olarak görülmesi, erken yaşta evliliklerin normalleştirilmesi olarak somutluk kazanan toplumsal cinsiyet ayrımcılığı, kız çocuklarının okula kayıtlarının yaptırılmamasına ya da örgün eğitimlerinin yarıda kesilmesine neden olmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Kadın ve erkeğin yaptığı işler arasında, bu iki toplumsal cinsiyetten birini ötekine göre daha avantajlı kılan yapay bir ayrışma bulunmaktadır. Cinsiyetçi işbölümü adı verilen bu iş ayrışması, kadının çalışmasını erkeğinkine göre daha az değerli kılmakta ve kadını aile içinde konumlandırılarak, talebe göre ücretli çalışmaya katılımının koşullarının belirlenmesine ya da bütünüyle engellenmesine temel oluşturmaktadır. Bu işbölümü, ücretli çalışmadan sorumlu tutulan erkeklerin ekonominin gerektirdiği niteliklere ve gelire sahip olmasına, kadınların ise öncelikle ev içinde gerçekleştirilmesi gereken ücretsiz ev işleri ve bakım işlerinden sorumlu tutulmasına yol açmaktadır. Doğru cevap E'dir.

2015 yılı İnsani Gelişme Raporu’na göre küresel olarak kadınlar erkeklerden %24 oranında daha az kazanmakta, iş yaşamında yükselmelerini sınırlayan ve ‘cam tavan’ olarak adlandırılan ayrımcılıkla karşı karşıya kalmaktadır. Yükseköğretim mezunu kadınlar, aynı düzeyde eğitim görmüş erkeklere göre daha az gelir elde edebilmekte, istihdama daha düşük oranlarda katılabilmekte, iş yaşamında yalnızca %25 oranında yönetici konumunda yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

Şiddet gören kadının bu ortamdan ayrılmamasının ekonomik bağımlılıktan, toplumsal baskılara, erkeğin tehditlerinden, yetersiz destek mekanizmalarına kadar birçok sebebi vardır ancak kadına karşı şiddeti yapısal ve politik bir sorun olmaktan çıkaran bir takım inançlar üretilmektedir. Bu inançlar arasında en sık karşılaşılanlar; şiddetin erkek doğasının bir parçası olduğu, kadının tavırları yüzünden ortaya çıktığı ve dahası kadının bunu hak ettiği, eğitimli kadınların şiddete maruz kalmadıkları, aile içinde kadına uygulanan şiddetin o ailenin özel bir sorunu olduğu, ekonomik yoksunluğun, erkeğin psikolojik sorunlara sahip olmasının, alkol kullanmasının ve eğitim seviyesinin düşük olmasının şiddete yol açtığıdır. Doğru cevap C'dir.

Türkiye’de yüksek refah düzeyine sahip kadınların yaşamının herhangi bir döneminde fiziksel ve/veya cinsel şiddete maruz kalma oranının %31 olduğu saptanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Kadının, yakını olan ya da tanımadığı bir erkeğin eyleminden fiziksel olarak zarar görmesi, fiziksel olarak cezalandırılması kadına karşı fiziksel şiddetin bir sonucudur. Fiziksel şiddet, kaba kuvvetin bir korkutma, sindirme ve yaptırım aracı olarak kullanılmasıdır. Doğru cevap A'dır.

‘Aile İçi Şiddet Araştırması’nda kadının çalışmasına engel olma ya da işten ayrılmasına neden olma, ev harcamaları için para vermeme, kadının gelirini elinden alma, kadının aile içinde maruz kaldığı ekonomik şiddet biçimleri olarak tanımlanmaktadır. Türkiye genelinde bu davranışlardan en az birine yaşamının herhangi bir döneminde maruz kalan evlenmiş kadınların oranı %30’dur. Doğru cevap B'dir.

Kadınların maruz kaldıkları şiddet sonrasında yaşadıkları psikolojik süreç ‘Hırpalanmış Kadın Sendromu’ olarak tanımlanmaktadır. Dört aşamadan oluşan bu psikolojik sürecin her bir aşamasına yaşanan şiddete ilişkin farklı bir düşünce biçimi hakimdir. İnkar olarak adlandırılan ilk aşama, ilk şiddet eylemi sonucunda kadının şok yaşadığı aşamadır. Bu aşamada şiddete maruz kalan kadın, şiddete uğradığını ve ilişkisinde problem olduğunu kabul etmek istemez, şiddeti bir kaza, istenmeden yapılmış ve büyütülmemesi gereken bir olay olarak nitelendirir. Kadın bu aşamada erkeğin uyguladığı şiddet için özür dilemesini bekler ve bunun bir daha tekrarlanmayacağına inanır. İkinci aşama şiddete maruz kalan kadının bir sorun olduğunu kabul etmekle birlikte, sorunun kaynağı olarak kendisini gördüğü suçluluk aşamasıdır. Kadın bu aşamada yaşadığı suç- luluk duygusuyla sürekli değişmeye ve daha ‘iyi’ olmaya çabalar. Üçüncü aşama, kadının yaşadığı şiddetin sorumlusunun erkek olduğunu kabul ettiği ve hiç kimsenin şiddeti hak etmediğini fark ettiği aydınlanma aşamasıdır. Bu aydınlanmaya rağmen kadın, ilişkisinin düzeleceğine dair umut taşır. Son aşama olan sorumlulukta ise kadın, şiddet eylemlerinin kendiliğinden sona ermeyeceğini kabul eder ve çoğunlukla neler yapabileceğini araştırır. Doğru cevap B'dir.