TOPLUMSAL CİNSİYET ÇALIŞMALARI

Kadınların erkeklerle aynı eğitimi alamamasının, erkeklerle aynı deneyimleri yaşayamamasının, kadınların toplum içerisine karışamamasının bir sonucu olarak sanat ve diğer alanlarda geri planda kalmasının tarihini ele alan eserin yazarı Virginia Woolf'tur. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Woolf'a göre kadınlar,  roman türünün yazarken daha az dikkat gerektirmesinden ve görece daha az yoğun bir tür olmasından ötürü romana yönelmişler ve daha çok bu türde eserler ortaya koymuşlardır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Woolf, 1931’de kaleme aldığı Dalgalar (The Waves) adlı romanıyla, 19. yüzyıl İngiliz kadın romancılarını değerlendirirken ‘’daha az konsantre bir tür’’ olarak tanımladığı geleneksel romanı, hem içerik hem biçim açısından değiştirmiştir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

19. yüzyıl edebiyatında kadın yazarlar kendi cinslerine karşı olan haksızlıklardan ve eşitsizliklerden şikayet ediyordu. Fakat öfkenin dile getirilmesi Woolf’a göre yazarın cinsiyetini metinde hissettirmesine sebep oluyor ve metni güçsüzleştiriyordu. Bu durum, kadının edebiyatta kendisini var etmeye çalışması değil, eleştirdiği güce karşı aynı silahı kullanıp onun yerine geçmek istemesi anlamına geliyordu. Bu da iki cinsin birbirini ötekileştirme uğraşısının sürmesi şeklinde değerlendirilebilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Soruda bilgileri verilen yazar Simone de Beauvoir'dur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Simone de Beavoir'e göre  göre her bilinç, kendi varoluşunu karşısındaki varlıkta özgürlük içinde tanımalı, kendini ve öteki varlığı hem nesne hem özne olarak var etmelidir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Tanzimat Döneminde kadınlar  köle, cariye ve azınlıklardan seçilen kadınlar, erkeklerin karşısında, onları istenmeyen evliliklere zorlanan, yazgısına boyun eğen güçsüz kurbanlar olarak çizilir. Servet-i Fünûn romanlarında kadınlar genellikle aşık olunan, kavuşulmak istenen yahut Aşk-ı Memnu’da olduğu gibi iç ve dış çatışmayı yansıtan kadınlardır. II. Meşrutiyet yıllarıyla beraber kadınlar için yeni bir kimlik yaratma imkanı doğar. Bunun en güzel örneğini Halide Edib’in romanlarında görürüz. Adıvar’ın kadın kahramanları, yalnızca namuslu ve iffetli görünmekle kalmazlar, aynı zamanda toplumsal ve siyasal olarak da etkilidirler. Sadece geleneksel kadın tipini dönüştürmekle kalmaz, kadını bir fikir önderi olarak kamuya sokar. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Kadın yazarların erkekler kadar başarılı olabilmeleri için Woolf eğitim, deneyim, mülkiyet ve boş zaman imkanını öne çıkarmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Woolf'a göre nesir ve kurmaca yazmak, şiir ya da oyun yazmaktan çok daha kolaydır. Çünkü kadın sık sık başkaları tarafından bölünecektir. Ya çocuğuna bakmakla yükümlüdür ya da ocakta yemeği vardır. Kendine ait özel bir alan bulamayan kadın, ruhunun bütün zenginliğini kullanarak çok daha nitelikli eserler kaleme alabilecekken, sınırlı olan koşullar buna izin vermez. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Woolf, Kendine Ait Bir Oda’da şu soruyu sorar: ‘’Shakespeare’in Judith adında son derece yetenekli bir kız kardeşi olsaydı neler olurdu?’’ Ağabeyi eğitiminde ilerlerken Judith okula gönderilmez, ailesi tarafından evlendirilmek istendiğinde hayallerinin peşinden koşmak için tek çaresi evden kaçmak olurdu. Sonrasında bir kadının tiyatrocu olamayacağı gerçeğiyle yüzleşir, en sonunda kendisine acıyan bir menajerden hamile kalır ve intihar ederdi. Judith, yalnızca kadın olduğu için geleneksel rollere meydan okuyan tavrıyla herhangi bir güç elde edemezdi. Woolf'un bu sözü, kadın davranışlarının toplumsal cinsiyet rolleri temelinde değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Ortaçağ boyunca kadınları edebiyat sahnesinde pek göremeyiz. Orta Çağ’ın sonlarında Avrupa’da yaşamış olan Christine de Pisan Orta Çağ kültüründe yaygın olan kadın düş­manlığına karşı mücadele eden ilk kadın şairdir. The Book of the City of Ladies (Kadınlar Kentinin Kitabı) isimli yapıtı, Orta Çağ’da kadının ötekileştirilmesine yönelik itirazları dile getiren önemli bir eserdir.

18. yüzyıldaki kutuplaşmış, erkek merkezli ideolojiye karışı çıkan Amerikalı eleştirmen, gazeteci Margaret Fuller, Woman in Nineteenth Century (On dokuzuncu Yüzyılda Kadın) isimli yapıtında, cinsiyet eşitiğine dayanarak kadının eğitim ve istihdama katılma hakkını sa­vunur. Eser, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ilk büyük feminist çalışma olarak kabul edilir.

20. yüzyıldaki kadın hareketinin felsefî alanda incelenmesinin öncüsü sayılan Fransız yazar Simone de Beauvoir, İkinci Cins (Le Deuxieme Sexe) adlı eserinde, kadının ataerkil düzende “öteki” olarak pasifize edilişini, kadının bireysel ve toplumsal varoluşu üzerinden temellendirir. Bu eser, böyle bir bilincin ilk etkili dışavurumu olarak kabul edilir. Erkek, öteki bilinçlere karşı çıkarak kendini özgür bir varlık olarak ortaya koyar.

Dil, erkeğin üstünlüğünü, merkezîliğini, “birinci cins” oluşunu ortaya koyan en önemli araçlardan biridir. Bu yüzden erkeğin dil aracılığıyla kadını yok saymasına karşılık, kadının da kendine özgü bir dil yaratarak, bu dile karşı kendini var etmelidir.

Virginia Woolf, kadınların yeterlilikleriyle ilgili önyargılara meydan okur. Kadınlar eğer bu işi erkekler kadar iyi yapamıyorlarsa bunun tek nedeni aynı eğitimi almamaları ve aynı deneyimleri yaşayamamalarıdır. Kendine Ait Bir Oda adlı eserinde İngiliz edebiyatı­nın bir eleştirisini sunup kadının edebiyattaki yerini belirlemeye çalışır.

Woolf ’a göre, sıradan bir kadının hayatını ve koşullarını bilemezsek sıra dışı bir kadın olarak yazarın başarısını ya da başarısızlığını ölçemeyiz. Çünkü bu ikincisi birinciye bağlıdır.

Woolf, Kendine Ait Bir Oda’da kadına dayatılan geleneksel rollerden kurtuluşun, ancak kadınların ekonomik güce, kendilerine ait bir odaya ve zamana sahip olmaları hâlinde mümkün olabileceğini ileri sürer

Kadının bağımsızlığının önündeki en büyük engel, ailenin kız çocuğunu, bir başkasının koruyuculuğu ve yardımı olmadan yaşayamayacağı duygusu ile büyütmesidir.

Efendi-köle diyalektiği: Hegel’in felsefesinde anahtar öğelerden biridir. İki bilinç karşı karşıya geldiğinde birbirlerini görmezden gelmeyi tercih ettikleri zaman her biri diğer bilinci yalnızca nesne olarak görür.

Geçmişten günümüze kadının edebiyatta nasıl bir yol izlediğine bakacak olursak:

Erkeğin yanında esâmesi okunmayan kadın

Erkeğin gölgesinde kalan kadın

Erkekle eşit olan kadın

Erkeğe üstün olan kadın

Halide Edib’in romanlarındaki kadınlar, bu sürecin son aşamasını yansıtırlar.