TOPLUMSAL CİNSİYET ÇALIŞMALARI

Mauss’a göre de beden, insanın ilk ve doğal ‘alet’idir. Fiziksel/biyolojik bedenin kendisi, toplum ve kültür tarafından biçimlendirilmektedir. Toplumlar, kültürleri aracılığıyla,
insanların bedenlerini kullanmalarına ilişkin bilgiler üretmektedirler. Cevap A şıkkıdır.

Yapı içinde kadın bedeninin ‘değeri’ yine onun biyolojik bedeni kaynaklı olan, cinselliği (bekareti) ve doğurganlığı (erkeğin soyu / başka soy ile karışmaması) dır. Namus ise bu ‘değer’in, sahibi olan erkek aracılığı ile denetlenmesi ve onun tekelinde kalmasıdır. Kadının görevi, bu değeri korumak, yani’ namusunu
sakınmak’ iken erkeğin görevi bu namusu korumak ve denetlemektir. Yani namusun denetlenmesi erkeğin görevi olarak görülmektedir.

Turner’a göre temelleri atılan bir Beden Sosyolojisi’nin dört önemli niteliği vardır:
Bunlardan ilki bedenin doğa ile kültürün kesişme noktası olarak ele alınmasıdır. Bu nitelik, bedenin hem fiziki hem de toplumsal yönünü ortaya çıkaracaktır. Bu doğrultuda
ikinci nitelik, iç ve dış beden ayrımı temelinde, Foucault’yu da referans alarak, nüfus ve
bireylerin bedensel ayrımını yapmak ve bedenler üzerindeki düzenleme, kontrol etme
ve otorite kurma mekanizmalarını dikkate almaktır. Beden üzerinden hareketle cinsiyet kimliği ve cinsiyet temelli ayrımların dikkate alınması üçüncü önemli niteliktir.
Bedenin politik uğraşının merkezinde olmasından dolayı, beden temelli çocuk, genç,
yetişkin, vatandaş gibi kavramlar ve bunları çevreleyen patriarşi, beden politikaları gibi
çerçeveler, önemli analiz alanlarını oluşturmaktadır. Beden sosyolojisinin son özelliği
ise yine iç ve dış beden ayrımı temelinde, iç bedene yönelik olarak beden sosyolojisinin,
hastalıkların bireysel ve toplumsal boyutlarıyla ilgilenmesi, dış beden ayrımında ise bedenin yüzeyinde / dış görünümünde ortaya çıkan ‘sapma’lara ilgi göstermesi ve bunların
tümünü toplumsal düzlemde analiz etmesidir. Cevap D şıkkıdır.

Toplumsal cinsiyet, biyolojik cinsiyetten farklı olarak, kadınla erkeğin sosyal ve kültürel açıdan tanımlanmasını, toplumların bu iki cinsi birbirinden ayırt etme biçimini, onlara verdiği toplumsal rolleri anlatmak için kullanılan bir kavramdır. Bu nedenle doğru yanıt C seçeneğidir.

Feminist platformda bedene ilişkin ikinci tutum; bedeni, feminist politik hareketin bir konusu/teması olarak karşımıza çıkarmaktadır. Bu hareket temelinde Feministler patriarşideki güç ilişkileri üzerinden kadın bedeninin doğurganlık ve kürtaj gibi olgularını analiz etmeye çalışmışlardır. Bu süreçte, Feminist teorisyenler ya bedene ilişkin kültürel anlamlar üzerine ya da toplumsal cinsiyetin sosyal sonuçları üzerine odaklanmışlar fakat bireylerin bedenleri ile ve bedenleri aracılığıyla sosyal dünya ile nasıl etkileşim kurduğuna, biyolojik cinsiyet-toplumsal cinsiyet ayrımını daha derin sorgulanmasına kadar, dikkat etmemişlerdir. Bu bağlamda, doğru cevap D seçeneğidir.

Butler'ın kuramı, cinsiyetler üzerine analiz yaparken, kadınların biyolojik cinsiyete dayalı kültürel yönergeleri kendilerine mal ettiklerini ileri sürer ama bunu kadınların üstlenmesi gereken bir rol olarak ortaya koymaz. Cevap C şıkkıdır.

T. Moi, hem cinsiyet-toplumsal cinsiyet ayrımının sorunlarını aşmak hem de toplumsal cinsiyete bir alternatif olmak için "Yaşanan Beden" kavramıyla alana katkı sunmuştur. Moi’de bu kavram, belirli bir sosyo-kültürel bağlam içinde eylemde bulunan ve deneyimleyen fiziksel bir bedeni işaret etmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda "II", L. Irigaray'ın görüşleri arasında yer almaz. Doğru cevap B seçeneğidir.

H. Cixous’ya göre kadın, erkekten daha fazla
beden ve daha fazla yazıdır. Ona göre yazı, var olan dizgeyi yeniden üretmek zorunda değildir. Kendisi, kadının çıkarlarını gözeten bir yazı biçiminin üretilmesini önermektedir. Kadınların, bedenleriyle yaşadıkları ilişkileri biçimlendiren “kültürel”, kadınlar ve erkekler için ayrı ayrı düzenlenmektedir. Adı geçen bu kültüreli yeniden biçimlendiren yazma edimidir ve bu kadın için çok önemlidir. Kadının bedeni, aile ve eş olma temelinde acı çekmiştir. Cinsiyetsel eşitsizlik, kadının aleyhine işlemiştir. Egemen olan erkek yazımı, erkek bedeni ve cinselliğinden, artık, kadın yazımı ve kadın bedeni ve cinselliğinin söylemlerine bir geçiş olmalıdır. Cevap D şıkkıdır.

L. Irigaray için de Batı kültürü, erkek cinsiyeti üzerine temellenmiş ve eril değerler ile yapılanmıştır.  Ona göre, birçok yazar eril-dişil simgeciliğini ve aklı
(ussallığı) erkek, akıl dışılığı ise kadını tanımlamak için kullanmıştır. Yine, kadınların bedeninin ve kadınlığının baskı altından çıkması gereklidir. Kadınlar, sessizleştirilmiş bedenlerinden çıkmalı ve özel alanda, bir proleter konumundan sıyrılmalıdır. Bunu ise ancak kendi bedenlerinden ve isteklerinden kaynaklanan yazıyla elde edebilirler. Erkeğin dilinden farklı kelimeler ve bir dil aracılığıyla, bekçisi oldukları bedenlerinin, kendilerinde kalmasını sağlamalıdırlar. Cevap A şıkkıdır.

J. Kristeva da diğer düşünürler gibi, kadının ve bedeninin konumunu yine bedenleri aracılığıyla değiştirme önerileri getirmektedir. Ona göre, bu kültür içinde kadın bedeni, “abject”(aşağılık, iğrenç) bir nitelikle ötekileştirilmiştir. Oysa beden, özellikle anne bedeni, semiyotik (gösterge) olanla özdeştir. Semiyotik, bedeni dilin içine taşımakta, bedensel dürtüler, semiyotik ile dile girmekte ve karşımıza “konuşan bedenler” çıkmaktadır. Cevap D şıkkıdır.

T. Moi’ye göre, bedenin belirli organları, işlevleri, fiziksel nitelikleri vardır. Fakat sahip olduğu yaşı, cinsiyeti, sağlığı, bedensel uzuvlarının durumu ve fiziksel nitelikleri çevresi ile olan ilişkisini şekillendirmektedir. Cevap B şıkkıdır.

Bedenin toplumsal cinsiyetlendirilmesine kadın bedeni açısından bakıldığında ise temel görünüm şudur: Kadının, toplum sahnesindeki temel rolleri annelik, eşlik ve ev kadınlığıdır ve bu rollerin oynanmasına ilişkin normların referansı, tüm eleştirilere rağmen, kadının biyolojik bedeni olmuştur. Kadının biyolojik bedeninin temel nitelikleri, onun toplum sahnesinde üstleneceği roller için bir referans olmuştur.

Patriarşik toplum yapısında, patriarşik değerler aracılığıyla ortaya çıkan toplumsal cinsiyetlendirilmiş kadın bedenine ve eylemlerine ilişkin en önemli bedensel görünüm, toplumsal ‘namus’lu kadın bedenidir. Cevap B şıkkıdır.

Durkheim’ın sosyolojisinde toplumsal olan, doğal olanın tam karşısında yer almakla birlikte, "doğal"ın içinde yer alan beden, toplumsal için önemli bir kaynaktır. Durkheim’a göre toplumsal yaşamın kaynağı olan, toplumsal semboller ve etkileşim formlarıyla damgalanan, deneyimleriyle toplumsal ve kültürel formları oluşturan "beden", bireyleri toplumsal yaşama bağlamaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Kadın bedeninin erkek için değerli olması, soyun devamına işaret etmekte olup kadın bedenine ilişkin bir sosyal değeri içermektedir. Soyunun sürmesi ve soyuna başka bir soyun "karışmaması" için korunması/kollanması gereklidir ve kadın bedeninin korunması /kollanması gerekliliğine ilişkin normatif beklentiler bunun nasıl olması gerektiğini ve ölçütlerini belirlemektedir. Bu beklentiler gereği bedenin korunması görevi, kadından daha fazla erkeğindir. Bu nedenle de kadınlar, kendi bedenlerinin gerçek sahibi değildirler. Bedenlerine atfedilen bu sosyal değerlerin taşıyıcısıdırlar. Taşıyıcısı oldukları temel değer ise namusdur. Patriarşik yapıda namus, erkek için korunması gereken, kadın bedenine ilişkin bu değerli olmayı işaret etmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bedenin toplumsal yönüne dikkat çeken düşünürlerden biri olan N. Elias, Batı toplumlarının uygarlaşma sürecini analiz etmiş ve bedenin uygarlaşması ile rasyonelleşmesi üzerine odaklanmıştır. Elias’ın temel amacı, toplumun ve kişiler arası etkileşimlerin bedeni şekillendirdiğini, bedensel alışkanlıkları, beden tekniklerini ve dolayısıyla da bedenin dış görünümünü değiştirdiğini göstermektir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Sosyal değerler tarafından inşa edilmiş sağlıklı bedenin tanımı; uzman görüşlerini göz önünde bulundurup sağlıklı yaşam alışkanlıklarına sahip olan, egzersiz yapan, dengeli beslenen, ince hatlara sahip ve güzel olan bedendir. Sağlıklı olmak adına bir yaşam tarzı sürdürmek ve bedeni empoze edilen ölçülere getirmek için yapılan dolaylı / doğrudan tüketiciliktir. Sağlıklı olmanın içeriğindeki bu sosyal değerler uygun eylemde bulunmayı gerektirir. Kadın bedeni açısından bakıldığında bu eylemlerin diyet, spor, masaj, dengeli beslenme vb. yapmak ve bunlara dayalı tüketim olduğu görülmektedir. Öte yandan, sağlıklı bedene sahip olmak için tüketimde bulunmayan geniş/şişman/fazla kilolu hatta yaşlı bedenler, sağlıksız bedenler olduğu kadar, kişisel yetersizliğin ve kararlılık eksikliğinin bir göstergesidir ve "kabul edilmeyen bedenler"dir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Foucault'nun belirttiğini beden sorunu, modern toplumların her alanda bedenlerin yönetimi ve düzenlenmesine ilişkindir. Okul, hastane, hapishane gibi kurumlarda işletilen disipliner iktidar kanalları, ona göre bireyi "normalleştirmek" olan disiplin sayesinde, zihinleri ve bedenleri yeniden şekillendirmekte ve "uysal özneler" yaratmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Bedenin uygarlaşması ile rasyonelleşmesi düşüncesi Elias tarafından ortaya atılmıştır. Diğer seçeneklerde yer alan ifadeler ise Turner'e aittir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Biyolojik Determinist Bakış Açısı