TOPLUMSAL CİNSİYET ÇALIŞMALARI

Cinsiyet kavramı ile genellikle erkek ve kadın bedenleri arasındaki anatomik ve fizyolojik farklılıklar açıklanmaktadır. Bu açıklamanın aynı zamanda kadınlar ve erkekler arasındaki anatomik ve fizyolojik özelliklerden doğan kapasite ve yetenek farklarını, kadınların ve erkeklerin toplum içindeki rollerini ve statüsünü de etkilediği de ileri sürülmektedir. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Toplumsal cinsiyet kavramı esasında erkekler ve kadınlar arasındaki toplumsal ve kültürel farklılıklar üzerinden tanımlanabilir. Çünkü toplumsal cinsiyet kadına ya da erkeğe toplumun ve kültürün atfettiği anlamlar ve beklentilerle ilişkilidir. Toplumun bu roller üzerinde belirleyici olmasından dolayı doğru cevap D seçeneğidir.

Bir kişi diğerinin davranışlarını yönlendirme, etkileme ya da değiştirme noktasında ikna, manevi baskı, tehdit, hile, disiplin cezası gibi yöntemler kullanabilir. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Max Weber, bir iktidara meşruiyet kazandıran ve farklı köklere dayanan üç otorite biçiminden bahsetmektedir. Bunlar karizmatik otorite, geleneksel otorite ve yasal ussal otoritedir. Geleneksel otorite köklerini çok eski geleneklerden ve kurumsallaşmış inançtan almaktadır. Geleneksel otorite pratik ya da günlük yaşamdan çok tarihe dayanan mitler ve efsanelere dayalı olarak bir anlam taşımaktadır ve dolayısıyla geleneksel otorite çerçevesinde iktidara meşruiyet kazandıran şey, iktidarın edimlerinde gelenek, inanç, mit ve efsanelere dayalı şekilde davranmasıdır ya da toplumu bu şekilde davrandığına inandırmasıdır. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Max Weber, bir iktidara meşruiyet kazandıran ve farklı köklere dayanan üç otorite biçiminden bahsetmektedir. Bunlar karizmatik otorite, geleneksel otorite ve yasalussal otoritedir. Karizmatik temellere dayanan otorite ise iktidar sahibinin istisnai, olağandışı, sıradan insanların kişiliklerinde barındıramayacakları türden olağanüstü yeteneklere sahip olduğu ve dolayısıyla kahraman olduğu inancına dayanmaktadır. Dolayısıyla da “Tanrı vergisi” yeteneklere ve niteliklere sahip olan iktidar sahibinin edimleri her daim meşru olarak kabul edilir. Unutmamak gerekir ki karizmatik otorite çerçevesinde itaat edilen doğrudan bir kişidir. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Farklı erkeklik biçimlerinin tanımlanmasında öne çıkan kavram “hegemonik erkeklik” kavramıdır.

Hegemonik erkeklik özellikleri; güç, hâkimiyet, otorite, duygusallıktan uzaklık, heteroseksüellik, homofobik olma, yarışmacılık, iş-güç sahipliği, spor dallarından birisi ile uğraşma, cinsel olarak aktif olma ve risk alabilme olarak sıralandırılabilir. Hegemonik erkekler duygusallıktan uzak olduğu için doğru cevap D seçeneğidir.

Sembolik şiddet, kadınların eril tahakkümün toplumsal düzen içindeki işleyişini doğal ve normal olarak kabul etme eğiliminde olmasının anlatımıdır.

Sembolik iktidar, kadınların eril tahakküme razı oluşunu anlatan sürecin adıdır. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Ataerkil sistem içerisinde var olan kadın erkek ilişkileri özünde egemenlik ve ast-üst ve boyun
eğme şeklinde somutlaşan güç ilişkileridir. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Kadın ve erkek olmak anatomik ve biyolojik nitelikler dışında, toplumsal bir anlama da sahiptir ve kadın ve erkeğe dair tanımlama, algılama ve beklentiler genelde bu toplumsal anlamla bağlantılıdır. Bu noktada karşımıza çıkan kavram ise toplumsal cinsiyet (gender) kavramıdır. Toplumsal cinsiyet kavramı esasında erkekler ve kadınlar arasındaki toplumsal ve kültürel farklılıklar üzerinden tanımlanabilir.

İktidar kavramı Max Weber’in tabiriyle “sosyal ilişkiler çerçevesi içinde bir iradenin ona karşı gelinmesi halinde dahi yürütülebilmesi imkânıdır”.

Siyasal iktidar ülkenin ve toplumun tamamı üzerinde geçerli olan iktidar olarak tanımlanabilir.

Otorite, “iktidar koşullarını yorumlama, bir güç imgesi tanımlamak suretiyle denetim ve nüfuz koşullarına bir anlam verme çabası” olarak tanımlanabilir.

Yetke kavramı, birisine istediği bir şeyi yapmayı yasak etmek ya da istemediği halde zorla bir şeyi yaptırmak, emretmek, itaat ettirmek gibi zor ve güce dayanan bir ilişki biçimini anlatmaktadır.

Toplum içerisinde erkeğin kadına göre daha üstün ve öncelikli olduğu inancı üzerinden kurulan ataerkil sistemde, topluma nüfus eden egemen iktidar kuramları, erkeğin kadına göre egemen, başat ve belirleyici olduğu bir yapı üzerinden şekillenmektedir.

Pierre-Felix Bourdieu tarafından kullanılan eril tahakküm kavramı, en basit haliyle toplumsal iktidar ilişkilerinin cinsiyet ayrımı bağlamında ele alınması olarak kabul edilebilir.

Sembolik şiddet kavramı, eril tahakkümün toplumsal düzenin işleyişinde belirgin bir yere sahip olması ve kadınların da bu düzenin bir çıktısı ve devam ettiricisi olarak eril tahakkümü “doğal” ve “normal” olarak kabul etme eğiliminde olmasını anlatmaktadır.

Genel olarak kabul edilen hegemonik erkeklik özellikleri; güç, hâkimiyet, otorite, duygusallıktan uzaklık, heteroseksüellik, homofobik olma, yarışmacılık, iş-güç sahipliği, spor dallarından birisi ile uğraşma, cinsel olarak aktif olma ve risk alabilme olarak sıralandırılabilir.

Küresel cinsiyet düzeni bağlamında kadınların erkeklere küresel düzeyde tabi olmasının ifadesi olan ön plana çıkarılmış kadınlık kavramı özünde kadınların küresel düzeyde erkeklerin istek, beklenti ve arzularına hizmet etmeye ve ona göre davranmaya yönlendirilmesidir.