TOPLUMLA SOSYAL HİZMET

Kalkınma, bir ülkedeki ekonomik büyümeye paralel olarak sağlık, eğitim, güvenlik gibi çeşitli sosyal göstergelerin iyileşmesi anlamına gelmektedir. Şüphesiz ekonomik büyüme kalkınmanın bir göstergesidir ancak tek ölçüt değildir. kalkınma ekonominin yanında sosyal olarak gelişmişliği de kapsayan daha geniş bir kavramdır. D seçeneği bu durumu ifade etmektedir. Diğer seçeneklerdeki bilgiler de kalkınmanın birer göstergesidir ancak her biri kalkınmanın sadece bir yönüne değinmektedir. Doğru yanıt D dir.

Bir toplumun kalkınmasını sağlamak için öncelikle kalkınma için gerekli unsurların devreye sokulması gerekmektedir. BU unsurların devreye sokulması da her şeyden önce toplumu oluşturan bireylerin bu çabaları içselleştirmesini ve sahiplenmesini dolayısıyla da örgütlenmesini gerektirir. Sosyal kalkınma modeli bu nedenle toplumdaki bireylerin bu çabalarını öncelikli olarak değerlendirir. C seçeneği doğru yanıttır. Diğer seçeneklerin hepsi ancak C seçeneğindeki durumun gelişmesi ile mümkün olabilecek durumlardır.

Seçeneklerde verilenlerin hepsi toplumsal kalkınma için gerekli olan duurmlardır ancak B seçeneğinde kamusal tedbirlerin yanında doğrudan devletin veya kamu uygulamalarının ötesinde toplumdaki bireylerin aktif çabaları etkili olacaktır. Diğer seçeneklerde verilenler kamusal olarak yapılacak düzenlemeleri diğer adıyla devlet yönetimlerinin alacağı tedbirlerle gerçekleşebilecek olan uygulamaları içermektedir. Bu seçeneklerde elbette bireylerin de çabaları önemlidir ancak bireysel çabalardan çok kamusal uygulamaların rolü daha büyüktür. Bu nedenle doğru yanıt B dir.

E seçeneğinde verilen durum adaletin eşit dağıtılmadığını göstermektedir. Bu nednele de sosyal refahın eşit dağıtılmadığını örneklemektedir. A, B ve D seçeneklerinde verilenler daha çok doğrudan coğrafi koşullara göre ortaya çıkan farklılıklara, C seçeneğinde verilen ise ekonomik eşitsizliğe örnek oluşturabilir. Doğru yanıt E dir.

İnsani gelişmişlik endeksindeki düzeyi bir ülkenin sosyal gelişmişlik göstergeleri bağlamında diğer ülkelerle olan kkıyası sonucunda elde edilmektedir. Bu nedenle somut veriler elde etmeye yarayan tek gösterge verilen seçenekler içinde sadece C seçeneğinde verilmektedir.

A ve C sosyal gelişme endeksinin refah tesisi alt boyutunun, D ve E ise fırsat boyutunun göstergeleridir. Kişisel güvenlik ise temel insani ihtiyaçlar boyutunda sayılmaktadır. Doğru yanıt B dir.

Toplumsal kalkınmada ekonomi, sağlık, üretim gibi bir çok alanda etkili olmasının yanında köy enstitüleri temelde bir eğitim kurumu ve öğretmen yetiştirmeyi amaç edinmiştir. Diğer seçeneklerde verilen kalkınma hamlelerinin daha çok ekonomik yönden kalkınmaya hizmet ettikleri söylenebilir. Doğru yanıt B dir.

Köy enstitülerinde yetiştirilen öğretmenlerin ve meslek icra edecek diğer kişilerin köy şartlarına uyum sağlayabilmesi, görev alacağı köyde uzun bir süre çalışabilmesi, yaratıcı, üretici, el işlerinde becerikli, tarım işlerine yatkın, özverili ve idealist bireyler olmaları hedeflenmiştir. Ancak tmel hedef nitelikli öğretmen yetiştirmek değil bu öğretmenler aracılığıyla kırsal kesimi kalkındırmaktır. Diğer bir deyişle nitelikli öğretmenler yetiştirerek  bu kişilerin topluma öncülük etmesiyle kırsal alanı kalkındırmak, kırsal alanda yaşayanlara bilgi ve beceri bakımından eğitmek ve köylüyü daha üretken  bir konuma getirmek asıl amaçtır. Doğru cevap D dir.

Sosyal eşitlik bireylerin hak ve özgürlüklerde ve olanaklara erişimde birbirleriyle eşit olmasını (A),

Sürdürülebilir refah uzun süreli ve kalıcı çözümler yoluyla refahın etmesini (B),

Ekonomik refah bireyin yeterli ekonomik güce sahip olmasını (C),

Sosyal refah ise toplumun sosyal haklarda ileri ve kabul edilebilir iyi koşullara sahip olmasını ifade etmektedir (D).

Soru kökünde yer alan açıklama kırsal kalkınma kavramına karşılık gelmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yerel ihtiyaçlar bölgeden bölgeye farklılıklar gösterdiğinden Sosyal kalkınmayı gerçekleştirmek için verilen hizmetler de farklılaşabilmektedir. Bu nedenle doğru yanıt C dir. Diğer seçenekler de sosyal kalkınmada dikkate alınması gereken gerekçelerdendir ancak soru kökünde verilen duruma gerekçe oluşturmamaktadırlar.

Kalkınma, bir ülkedeki ekonomik büyümeye paralel olarak sağlık, eğitim, güvenlik gibi çeşitli sosyal göstergelerin iyileşmesi anlamına gelmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Sosyal kalkınma; bir toplumda oluşturulan sosyal ve ekonomik gelişmişlik seviyesinin toplumun tüm kesimlerine eşit ve adil dağıtılmasına dayalı bir kalkınma anlayışıdır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Sosyal kalkınmaya işaret eden çalışmaların özelliklerini bu bağlamda aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

Sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Kalkınmanın ölçülmesi toplumların ilerleme düzeyini somut verilerle açıklayabilmek, bölgesel farklılıkları görebilmek ve ülkeler arası karşılaştırmalı sonuçlar elde edebilmek için pek çok çabaya konu olmuştur. Bunlardan en bilineni bir ülkedeki genel refah seviyesini anlamaya yardımcı olan kişi başına milli gelir düzeyidir. Cevap E seçeneğidir.

Sosyal kalkınmanın belirlenebilmesine yönelik olarak ulusal ve uluslararası bazda çok sayıda ölçme yöntemi geliştirilmiştir. Sosyal kalkınmayı ölçmeye çalışan araçlarda yer alan değişkenler eğitim, sağlık, iş gücü, istihdam, işsizlik, ücret ve kazanç, konut, sosyal güvenlik, kent-belediye nüfusları, katılımcılık, nüfus vb. kapsamaktadır. Öte yandan, bazı ölçme yöntemlerinde bu değişkenler üzerindeki kadın-erkek ayrımı da gözetilmiştir. Böylece nitelikli ve sağlıklı iş gücünün istihdam edildiği, insani bir yaşam için yeterli düzeyde gelirin sunulduğu, kamusal hizmetlere erişebildiği, katılım olanakları bulduğu eşitlikçi bir toplum yapısını analiz daha mümkün olmaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

İlk olarak 2013 yılında karşımıza çıkan Sosyal Gelişme Endeksi’nin (SGE) geliştirilme süreci birey odaklı bir gelişmişlik ölçütünden yola çıkarak kalkınmanın bir ülkenin vatandaşlarına sunduğu hayat kalitesini daha geniş bir bakış açısıyla ele alma çabalarının bir yansımasıdır. Bu yaklaşım devletlerin vatandaşlarının gündelik yaşamını daha kaliteli bir düzeye taşıyacak kararları ve politikaları şekillendirmelerine de katkı vermeyi amaçlamaktadır. SGE, bir ülkede yaşayan vatandaşların temel insani ihtiyaçlarını karşılayarak nitelikli bir hayat sürecekleri ve gelişim potansiyellerini gerçekleştirebilecekleri toplumsal koşulların sağlanmasına odaklanmaktadır. Bu yönüyle SGE temel insani ihtiyaçlar başta olmak üzere ülkede tesis edilen refah seviyesini ve bireylere sağlanan gelişim fırsatlarını ele alan üç temel boyuta sahiptir. Detay için ünitenin sayfa 113, şekil 5.1 incelenebilir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

1930’lu yıllarda Türkiye’de nüfusun çoğunluğu kırsal alanlarda yaşamaktadır. Bununla birlikte, köylerde okuma-yazma oranı oldukça düşüktür. Ayrıca o dönemde ülkede bulunan kırk bin köyün otuz altı bininde okul veya öğretmenin olmadığı belirtilmektedir. Bu durum Atatürk başta olmak üzere devlet adamlarının kırsal alandaki kalkınmaya önem vermelerine neden olmuştur. Nitekim Atatürk mevcut şartlar altında ülkedeki kırsal alanda öğretmen açığını kapatmak için çok uzun bir zamana ihtiyaç bulunduğunun farkındadır. Bu nedenle süreci hızlandırmak ve Cumhuriyet kazanımlarını güçlendirmek için köylerde yaşayan insanların kısa sürede eğitime ulaşmalarının gerekli olduğunu düşünmüştür. Bu açıklamalarda görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Türkiye’nin kalkınma hamleleri içerisinde kritik bir yere sahip olan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), başlangıçta Fırat ve Dicle nehirlerinin elektrik üretimi ve sulama konusundaki potansiyellerini harekete geçirebilmek için başlatılmış ancak ilerleyen süreçte sosyal ve ekonomik gelişmeyi de içerecek şekilde çok boyutlu ve çok sektörlü bir bölgesel kalkınma projesine dönüşmüştür. GAP kapsamında bölgede sosyal ve insani gelişmeye yönelik uygulamalara bir çerçeve oluşturmak amacıyla yürütülen çalışmaların sonucunda 1994 yılında GAP Sosyal Eylem Planı açıklanmıştır. Buna göre projenin kapsamı sosyal bağlamda genişletilerek şu amaçlara vurgu yapılmıştır:

Doğru yanıt E seçeneğidir.

Kırsal kalkınma programları günümüzde birçok ülkenin bölgesel kalkınma amaçları içerisinde önemli bir paya sahiptir. Özellikle gelişmekte olan ülkeler için kırsal kalkınmanın genel kalkınma üzerindeki potansiyel etkisinin daha yüksek olduğu belirtilmektedir. Sosyal kalkınmanın dengeli olması, kırdan kente doğru göç hareketinin önlenmesi, kırsal alandaki üretim artışına dayalı refah olanaklarının artması pek çok kırsal kalkınma planının temelini oluşturmaktadır. Bu doğrultuda hazırlanacak kırsal kalkınma programlarında dikkate alınması gereken prensipler şu başlıklar altında değerlendirilebilir:

Açıklamalardan görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Toplumla sosyal hizmet uygulamaları bağlamında düşünüldüğünde gönüllülerin üstlenebileceği bu rollere yakından bakmakta fayda vardır:

Doğru yanıt E seçeneğidir.