Sosyal Planlama

Bir ülkenin, toplumsal ve ekonomik yapısını geliştirme, gelişmiş çağdaş ülkelere yetişme durumudur.

1929 Dünya Ekonomik Bunalımı ya da Büyük Buhran olarak adlandırılan, Kuzey Amerika ve Avrupa merkezli olmasına rağmen dünyanın geri kalanını da etkileyen ekonomik kriz, dünyada 50 milyon insanın işsiz kalmasına yol açmıştır. Yeryüzündeki toplam üretim %42 azalmış ve dünya ticareti %65 küçülmüştür. Sanayileşmiş şehirlerde yoksulluk ve evsizlik sorunu çok fazla artmıştır.

Türkiye’de 5 Ekim 1960 tarihinde Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) kurularak, kamu kurumlarının planlama görevini üstlenmesi sağlanmıştır

5 Ekim 1960 yılında kurulan Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) devletin ekonomik, sosyal ve kültürel amaçlarının belirlenmesinde hükûmetlere danışmanlık yapmış, kalkınma planlarını ve yıllık planları hazırlamıştır.

2011 yılında kapatılan DPT’nin görevini Kalkınma Bakanlığı sürdürmüştür. 

Planlama: Şimdiki veriler ve gelecekteki muhtemel gelişmelerin ışığı altında belli bir amaca ulaşmada izlenecek yolu gösteren bir süreçtir.

Bu ilkeler, Amaç, Açıklık, Denetim, Esneklik, Dengelilik, Ekonomiklilik ve Korumadır.

sosyal hizmet kurumlarının oluşturduğu vizyon cümlesinin temel özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz (Çomaklı, Ekici, & Şahım, 2007): • Uyumluluk: Amaç/hedef, strateji, eylem planları ve örgütlerin gelecekteki görüntüsünü bir bütün olarak birleştirmesi, • Gelecek güvencesi hissettirme: Performansı motive edip canlandırması, • Gerçekçilik: Örgütün karşılaşabileceği toplumsal sorunların, ekonomik ve yasal durumların doğru analiz edilmesi, • Gelecek görüntüsü: Yönetimi, çalışanları, hizmetten yararlananları ortak değerlere, insan hakları ve sosyal adalete yönlendirme imkânı sağlaması.

Örgütün güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesi için iç analiz, fırsat ve tehditlerin belirlenmesi için dış analiz gerçekleştirilmektedir

Örgütün önceliklerinin, tercihlerinin, kararlarının ve stratejilerinin belirlenmesine rehberlik eden temel değerleri üç grupta toplamak mümkündür (SBB, 2018): • Kişiler: Örgütün çalışanlarına ve paydaşlarla ilişkilere yönelik değerler. • Süreçler: Örgütün yönetim, karar alma ve hizmet sunumu sürecine ilişkin değerler. • Performans: Politika oluşturma sürecinin ve örgüt tarafından sunulan hizmetlerin kalitesiyle ilgili değerlerdir.

Amaçların örgütte çalışan herkes tarafından benimsenmesi ve başarıya ulaşması için sahip olması gereken özellikler vardır (Songür, 2011):

• Amaçlar durum analizi sonuçlarına göre oluşturulmalıdır.

• Örgütün misyon ve vizyonunun gerçekleşmesine katkı sağlamalıdır.

• Misyon, vizyon ve temel değerlerle uyumlu olmalıdır.

• Açıkça tanımlanmış ve net hedefler oluşturabilecek nitelikte olmalıdır.

• Kabul edilebilir, gerçekçi ve ulaşılabilir olmalıdır.

• Amaçlar idareci ve çalışanları teşvik edici olmalıdır.

• Önemli dışsal değişiklikler olmadığı sürece değiştirilmemelidir

İyi bir hedef cümlesi belirlemek için İngilizce SMART olarak kısaltılan ölçütlere uyulması önerilmektedir (Hannagan, 2002):

Sosyal hizmet örgütlerinde performans göstergeleri; girdi, çıktı, verimlilik, sonuç ve kalite göstergeleri olarak beş alan açısından değerlendirilmektedir.

Kalkınmanın temel amacı insanların refah içinde yaşamasını sağlamak ve özgürce karar verebilmeleri için ekonomik, sosyal, kültürel ve politik olarak seçeneklerini artırmaktır.

İnsani Kalkınma: İnsanların seçeneklerinin arttırılması süreci olup insanların en temel ihtiyaçlarının rahat karşılanması, sağlıklı bir ortamda yaşamlarını sürdürmeleri ve eğitim sayesinde kendilerini geliştirmelerine olanak sağlanmasıdır.

1998 yılında refah ekonomisi konusundaki katkıları nedeniyle “Nobel Ekonomi Ödülü”ne layık görülmüştür. Amartya Sen, Harvard Üniversitesinde felsefe ve ekonomi profesörüdür.

 Sosyal planın uygulama aracı olan eylem planları hazırlanırken belli başlı sorulara cevap verilmesi gerekmektedir (Küçüksüleymanoğlu, 2008):

• Eylem planı uygulanırsa belirlenen amaca ulaşmak olası mıdır?

• Eylem planının beklenen maliyetleri ve faydaları nelerdir?

• Eylem planı kapsamında gerçekleştirilecek düzenlemelerin yapılması ne kadar sürecektir?

• Plan uygulanmaya başladıktan sonra sürece ilişkin bazı değişikliklere ihtiyaç duyulacak mıdır?

• Planın uygulanması için hangi aşamalara ve her aşamanın tamamlanması için ne kadar bir süreye ihtiyaç duyulmaktadır?

Toplumla çalışma yöntemi kapsamında sosyal planlama, daha çok sosyal hizmet sunan kurumların gelişimi ve sosyal sorunların çözümünün sağlanması amacıyla kullanılmaktadır

Bu beceriler

• Planlama
• Sorun çözme
• Yönetm ve Organizsayon

• Amaca ulaşmayı sağlayacak iyi tasarlanmış bir program
• Kaynakları etkili bir şekilde kullanacak iyi bir yönetim,
• Uzun vadeli politikalar ve bunları destekleyecek mali kaynaklar,
• Destekleyici bir politik, hukuki ve mali ortam, yeterli insan kaynağını ve çeşitli destek kaynaklarını içeren bir yerel ortama sahip olmaları gerekir.