Topluma Hizmet Uygulamaları Dersine ilişkin Temel Kavramlar

Dürüstlük, yardımseverlik, iş birliği, empati
kurma gibi sosyal becerilerin günlük yaşama yansıması ve
hatta bireyin gelişimine katkıda bulunması açısından,
topluma hizmet vermek önemlidir.

Başkalarıyla samimi ve iş birliği sağlayan etkili
bir iletişim kurmak, bireyin öz güveninin gelişmesine
katkı sağlar.

Toplumsal hizmeti geliştirmek ve her yaşta
devamını sağlamak için öğretmen adaylarında toplumsal
duyarlılık ve farkındalık, iş birliği, dayanışma, etkili
iletişim ve öz değerlendirme becerilerini destekleme,
toplumsal sorumluluk bilinci ve öz güven kazandırma,
öğretmen eğitiminin amaçları arasında hedeflenmiştir.

Öğretmen eğitiminin amaçlarına hizmet edilmesi
için YÖK tarafından Topluma Hizmet Uygulamaları dersi
Eğitim Fakültelerinin programlarına eklenmiştir.

Toplum, aynı toprak parçası üzerinde bir arada
yaşayan ve temel çıkarlarını sağlamak için iş birliği yapan
insanların tümüdür.

Kültür, tarihsel, toplumsal gelişme süreci içinde
yaratılan tüm maddi ve manevi değerler ile bunları
yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanılan,
insanların doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin
ölçüsünü gösteren araçların bütününe verilen isimdir.

Sivil toplum, devletin denetimi altında olmayan,
kararlarını bağımsız bir biçimde vererek toplumsal
etkinliklerde bulunan bireyler topluluğudur.

Sivil toplum kuruluşu, toplumdaki çeşitli
sorunları bağımsız olarak ele alıp kamuoyunu
bilgilendirme ve aydınlatma görevi yapan, öneriler sunan
her türlü birlik ya da oluşum olarak tanımlanmaktadır.

Hizmet, birinin işini görme ya da birine yarayan
bir işi yapma olarak tanımlandığı gibi, gereksinimleri
karşılama ve üretildiği anda tüketilme özelliklerine sahip
her türlü etkinlik olarak da tanımlanmaktadır.

Uygulama, TDK sözlüğünde üç farklı biçimde
tanımlanmıştır:
• Bu tanımlardan ilki “bir düşünceyi, bir ilkeyi ya
da bir kuramı gerçekleştirme işi” biçimindedir.
• Diğer iki tanım ise eğitim süreçleriyle daha fazla
ilişkilendirilmiştir:
• Öğrencilerin kurumsal olarak öğrendikleri
ilke ve yasaların derslik içinde ya da dışında
doğrulanması için yapılan çalışmalar olarak
tanımlandığı gibi;
• Öğretmen adaylarının çevrelerindeki
okullara giderek türlü öğretim yöntem ve
tekniklerini belli bir programa göre
kullanmaları biçiminde tanımlanmaktadır.
Topluma Hizmet Uygulamaları kapsamında uygulama
dendiğinde ise, toplumu oluşturan bireylerin çeşitli
gereksinimlerinin karşılanması için gösterilen çaba ve
yapılan çalışmalar anlamına gelmektedir

Topluma Hizmet Uygulamaları dersi ile, bir birey
olarak içinde yaşanılan topluma, kendi bilgi ve becerileri
doğrultusunda karşılıksız hizmet etme anlayışını
geliştirmek amaçlanmaktadır

Yükseköğretim Kurumunun Topluma Hizmet
Uygulamaları dersinin içeriği “Topluma hizmet
uygulamalarının önemi, toplumun güncel sorunlarını
belirleme ve çözüm üretmeye yönelik projeler hazırlama
panel, konferans, kongre, sempozyum gibi bilimsel
etkinliklere izleyici, konuşmacı ya da düzenleyici olarak
katılma, sosyal sorumluluk çerçevesinde çeşitli projelerde
gönüllü olarak yer alma, topluma hizmet çalışanlarının
okullarda uygulanmasına yönelik temel bilgi ve
becerilerin kazanılması” biçiminde açıklanmıştır.

Topluma Hizmet Uygulamaları dersinin;
• Uzak amacı çağdaş, katılımcı demokrasiyi
gerçekleştirmek olmalıdır.
• Genel amacı, bireylerin toplum sorunlarının
farkında olduğu, bu sorunlar üzerinde çözüm
önerileri geliştirebildiği, bu amaçla gönüllü
örgütlenmeler oluşturabildiği, karar
mekanizmaları üzerinde etkili olduğu bir toplum
oluşturmaktır.
• Özel amaç ise “gönüllülük ve katılımcılık”
bağlamında demokratik bireyler yetiştirmektir

Topluma Hizmet Uygulamaları dersinin genel
ilkeleri şöyle sıralanabilir:
• Topluma hizmet uygulamaları projelerinde ve bu
projelerde yer alan etkinliklerde amaçlananlar,
sergilenen tavır ve mesajlar, Atatürk ilke ve
inkılâplarını koruyucu, bilim ve aklı rehber
edinen, ulusal birlik ve bütünlüğü destekleyici
nitelikte olmalıdır.
• Topluma hizmet uygulamalar›, öğretmen
adaylarında toplumsal duyarlılık ve farkındalık,
iş birliği, dayanışma, etkili iletişim ve öz
değerlendirme becerilerini, toplumsal sorumluluk
bilincini ve öz güveni geliştirmeyi ve
desteklemeyi hedefler.
• Topluma hizmet uygulamaları projelerinde
tanımlanan etkinlikler, hedef kitlede içinde
bulunduğu olumsuz ya da yetersiz koşullara
bakılmaksızın okumayı özendirici; bilimsel,
eleştirel, yaratıcı düşünmeyi ve öz güveni
destekleyici; öğrenmeyi, araştırmayı, incelemeyi
geliştirmeye yönelik olmalıdır.
• Topluma hizmet uygulamalarında öğretim
elemanlarınca öğretmen adaylarına herhangi bir
dersin konusu olacak bilgiler aktarılmamalı ve
ağnatılmamalıdır.
• Topluma hizmet uygulamalar› projelerinde
tanımlanan etkinlikler, öğretmen adaylarının
öğrenim gördükleri kendi öğretim
programlarında ve etkinliklerin yapılacağı hedef
kitlenin bulunulduğu kurumlarda önceden
tanımlanmış ve programlarda yer alması
planlanmış etkinliklerin dışında özgün etkinlikler
olmalıdır.
• Topluma hizmet uygulamalarının
değerlendirilmesinde yazılı ya da sözlü sınav
yapılmamalıdır.
• Topluma hizmet projeleri birçok etkinlikten
oluşur. Her bir etkinlik proje tabanlı bir
yaklaşımla tasarlanır.
• Etkinliklerin planlanması› ve uygulanmasında,
etkinliğin yapılacağı kuruluşun olağan işleyişinin
aksatılmamasına özen gösterilmelidir.
• Topluma hizmet uygulamaları kapsamında
yapılacak etkinlikler, sosyal ve akademik
etkinlikler olarak gerçekleştirilebilir.

Topluma Hizmet Uygulamaları dersinin
amaçları;
• Öğretmen adaylarına hizmet öncesi eğitimleri
sırasında toplumsal duyarlılık kazandırmak,
• Öğretmen adayının toplumsal sorumluluk
üstlenerek toplumsal liderlik rolünü oynayabilir
düzeye getirmek,
• Girişimcilik yetisini kazanması için gerekli
ortamı oluşturmak,
• Öğretmen adayının toplumla bütünleşmesini
sağlamaktır.

Plato ve Aristo, eğitimin amacının hem bilgiyi
elde etmeye çalışan hem de bu bilgiyi iyi amaçlar
doğrultusunda kullanmaya hazır iyi vatandaşlar
yetiştirmek olduğunu ifade etmişlerdir

Dewey’e göre eğitimde etkin ve ilerlemeci
yaklaşımın iki özelliği vardır:
• İlk olarak öğrencilerin düşünceleri, kuramları ve
gerçekleri kendi yaşam koşullarında öğrenmeleri,
öğrendiklerinin ne kadar anlamlı ve geçerli
olduğunu anlamalarıdır.
• İkinci özelliği ise devamlılıktır.