TOPLUMA HİZMET EĞİTİMİ

Ekonomik Kârlılık Amaçlanması

Kültürel işlev

Bankalar

TEMA

Sivil toplum kavramı içindeki sivil sözcüğünün Batı’daki ve Türkiye’deki kullanımlarının farklı olduğu görülmektedir. Latincede “civilis” sözcüğünden türetilen sivil; yurttaşa, yaşamına ve haklarına ilişkin bütüncül kazanımları ifade etmektedir. Sivil’den türeyen “sivilize” ya da “sivilleştirmek” bir topluluğu sosyal hale getirmek; bir bakıma maddi, sosyal ve kültürel gelişmeyi anlatır. Bir bakıma sivilleşmenin Batı’daki karşılığı ile ilkelden uygarlığa geçiş, sosyalleşme, gelişme, modernleşme ve ilerleme gibi anlamların yüklendiğini söylemek olanaklıdır. Buna göre doğru yanıt C seçeneğinde verilmiştir.

Doğru yanıt E seçeneğidir. Sivil topluma ilişkin kuramsal yaklaşımlarının tarihsel gelişim içinde dört farklı evre geçirdiği görülmektedir. Bu yaklaşımlar klasik, modern, liberal ve toplumcu, güncel ve postmodern yaklaşım biçimde sıralanabilir.

Doğru yanıt A seçeneğidir. Klasik yaklaşım, Antik Yunan ve Roma uygarlıkları felsefesinden esinlenen yaklaşımdır. Bir bakıma sivil toplum yasalara uygun davranan, dostluk geliştiren, özgürlük ile otorite arasında denge sağlayan, insandaki erdemle devlete yararlı olan yurttaşlar kümesi anlamındadır.

Doğru yanıt D seçeneğidir. Karl Marx sivil toplum ile devleti ayrık tutmakta; sivil toplumun oluşmasını üretim ilişkilerinin farklılaşmasına kapitalizmin gelişip burjuvazinin oluşmasına bağlamaktadır.

Doğru yanıt B seçeneğinde verilmiştir. Liberal ve toplumcu dönemde sivil toplum James Madison tarafından “güç ilişkisi” açısından ele alınmıştır. Madison’a göre sivil toplum güç istismarına karşı en önemli denetim ve denge unsurlarından biridir. Bir bakıma sivil toplum artık devlete karşı çıkış olmayıp devlet, ekonomik pazar ve yurttaşlar arasında üçüncü sektör olarak rol üstlenmiştir.

Modern devletin üç temel gücünden biri olan yargı, yasaların yorumlanması ile yasaların uygulamasında çıkan sorunlarla özel, kamu, tüzel kişilikler arasındaki sorunları yasa ve hukuka göre çözümleyen organların bütünüdür. Sivil toplum kuruluşlarının yargıyı etkilemelerine ilişkin işlevleri kuşkusuz yargının gücü, bağımsızlığı, ülkede hukukun üstünlüğünün geçerliliği, hukuk yasama ve yürütme ilişkilerine bağlı bir durumdur. Buna göre doğru yanıt E seçeneğidir.

Sivil toplum kuruluşlarının siyasi partileri etkilemeleri grup çıkarlarını savunma ve güç edinme amaçlı yasal düzenleme ve uygulamalara etki istemi ile üyelerinin yoğunluğu, düşünsel birlik ve kararlılığı biçimlerinde oluşur. Sivil toplum kuruluşlarının siyasi partilere etkileri siyasal yaşamın demokratikleşmesiyle son derece ilişkilidir. Örneğin mutlak çoğunluk sistemine dayalı seçim sistemlerinin bulunduğu ülkelerde sivil toplumun siyasal sistem üzerindeki etkisi kısıtlı iken, demokratikleşme düzeyi yükseldikçe sivil toplum kuruluşlarının siyasal parti ve siyaset kurumu üzerine etkileri yükselmektedir. Buna göre doğru yanıt C seçeneğidir.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Sivil toplum kuruluşlarının etkinlikleri eğitim, sağlık, çevre, sosyo-ekonomik, siyasal boyutlu etkinlikler biçiminde beş grupta toplanmıştır. A, C, D ve E seçeneklerindeki sivil toplum kuruluşları sağlık alanına ilişkin etkinlikler gerçekleştirirken, B seçeneğinde yer alan Doğal Varlıkları Koruma Vakfı, sivil toplum kuruluşlarının çevreyle ilgili çalışmaları kapsamında yer alır.

Sivil toplum kuruluşları doğrudan ekonomi kurumları değildirler. Sivil toplum kuruluşlarının doğrudan üretim, tüketimi düzenleme ve bir mal hizmet üretme işlevi yoktur. Yani sivil toplum kuruluşları reel sektör işlevi görmezler. Çünkü kâr elde etme, etkili ve verimli çalışarak bir mal ve hizmet üretme sivil toplumun görevi ve ilkeleri değildir. Ancak yoksullukla mücadele, eğitim, sağlık, çevre ve kültür amaçlı birçok çalışma özü gereği nihayetinde ekonomik çabalardır. Sivil toplum kuruluşlarının ekonomik işlevleri daha çok ekonominin bölüşüm işlevi ile ilişkilidir. Dolayısıyla doğru yanıt D seçeneğidir.

Sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir. Sivil toplum kuruluşları, küçük farklılıklarla birlikte, alanyazında genelde dernekler, vakıflar, sen­dikalar biçiminde ifade edilmektedir. Bununla birlikte baro ve meslek odalarını da kimi işlev farklılıkları dışında genel nitelikleri bakımından sivil toplum kuruluşu olarak betim­lemek olanaklıdır. Türkiye’de kullanım şekliyle dernekler Batı’da gelişen biçimiyle kulüp ya da cemiyet karşı­lığında kullanılmaktadır. Bireylerin tek başlarına gerçekleştiremeyecekleri ideal amaçları uzun vadede gerçekleştirmek için örgütlenme gereksinimden doğmuş örgütlenmeler olarak da nitelendirilebilir.