TOPLUMA HİZMET EĞİTİMİ

Siyasal İşlevler: Sivil toplum kuruluşları; siyasal alanda etkilerini partiler üstü konumda göstermeye çalışan gruplar ile gevşek örgütlenme ile kamu siyasetini etkilemeye çalışan gruplar biçiminde iki grupta toplanabilir. İç içe geçmişliği olan bu etkilemelerden birincisi için üyelerin çıkarları için “lobi oluşturma” grupları da denilebilir

Dolaylı etkileme sivil toplum kuruluşlarının siyasal karar organlarının bizzat kendilerini değil de kamuoyunu bilgilendirme yoluna yöneliktir. Bir bakıma çıkarların savunulması, istemlerin iletilmesi ve destek istemeye yönelik broşür dağıtma, ilan verme, reklam yapma, yazılı ve görsel basında programlara çıkarak kamuoyu oluşturma gibi çalışmalar bu etkileme yoluna örnektir.

Toplumsal işlevler: Sivil toplum kuruluşları yaşanılan yöreye özgü kimi küçük ortak gereksinimleri karşılamaya yönelik çalışmalar ortaya koyabilmekteler. Köylerde ve mahallelerde cami yaptırma yaşatma dernekleri, köylere içme suyu getirme çalışmaları, okul yapma ve yaşatma derneklerinin çalışmaları kimi örneklerdir.

Türk hukukuna göre dernekler, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak amacı
gerçekleştirmek üzere bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip topluluklardır.

Mazbut vakıflar yönetenin soyu bitmiş olup on yıl yönetimsiz kalmış hukuken ve fiilen hayri hizmetli kalmayıp yönetimi Vakıflar Genel Müdürlüğüne bağlanan vakıflardır.

Ekonomik olarak doğrudan destek amaçlı çalışmalar: Bu boyuttaki destekler doğrudan ekonomik odaklıdır. Ekonomik boyutlu destekler, özellikle yoksullara ayni ve nakdi yardım biçiminde düzenlenen yardımlardır. Türkiye’de özellikle Kızılay vb sivil toplum kuruluşları ihtiyaç sahiplerine gıda yardımları yapıyorlar.

Latincede “civilis” sözcüğünden türetilen sivil; yurttaşa, yaşamına ve haklarına ilişkin bütüncül kazanımları ifade etmektedir.

Bu yaklaşımlar klasik, modern, liberal ve toplumcu, güncel ve postmodern yaklaşım biçimde sıralanabilir.

Antonio Gramsci ise sivil toplumun üst yapı kurumu olmayıp; bir sosyal grubun bütün toplum üzerinde hegemonyası olduğunu belirtir.

Liberal ve toplumcu dönemde sivil toplum James Madison tarafından “güç ilişkisi” açısından ele alınmıştır.

Toffler’ın betimlemeye çalıştığı sürekli dönüşüm sürecinde güncelde üç farklı sivil toplum kuruluşu ya da anlayışının ortaya çıktığını belirlemek olanaklıdır. Bunlar aktivist (etkinci) sivil toplum versiyonu, neo-liberallerin tanımladığı sivil toplum versiyonu ve postmodern sivil toplum versiyonudur.

Sivil toplum kuruluşlarının işlevleri Yıldırım (2004), Kabasakal (2008)’dan yararlanılarak siyasal, ekonomik, kültürel, bireysel ve toplumsal işlevler biçiminde beş alt başlıkta toplanmıştır.

Siyaset “seyis” sözcüğünden türetilmiştir.

Maslow’a göre bireyin gereksinimleri fizyolojik, güvenlik, aidiyet, kendine saygı ve kendini gerçekleştirme biçiminde sıralanmaktadır.

Türkiye’de dernekler (Yücekök, 1998), amaçları açısından kültürel, sosyal-siyasal, spor ve şehir kulüpleri biçiminde gruplanabilir

Türkiye’de vakıflar hukuksal dayanaklarını 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’ndan alır.

Sivil toplum, toplum yönetiminde yöneten-yönetilen ilişkisi içinde kamu otoritesi dışında genelde halk kesimlerinin oluşturduğu devletten görece özerk alan, toplumsal bütündür. Doğru cevap E seçeneğidir.

Liberal ve Toplumcu yaklaşım, genelde devlet ile sivil toplum yapılarını ayrı görüp ilişkileri inceleyen bir yaklaşımdır. Liberal yaklaşıma göre devlet ve sivil toplum ayrık öğelerdir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sivil toplum kuruluşları, kuruluşu ve işleyişi bakımından demokratik “örgüt” niteliği göstermek durumundadır. Sivil toplum kuruluşlarının demokratik olması için, kuruluşların üyelerinin kararlara katılması, şeffaflık, hesap verebilirlik, liderlerin değişebilirliği, tartış- ma kültürünün oluşturulabilmesi gibi niteliklere sahip olunması gerekir. Bu niteliklere sahip olma beklentisi sivil toplum kuruluşlarının kimi zaman “demokratik kitle örgütleri” biçiminde adlandırılmasına da neden olmuştur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yürütmenin ilişkileri bağlamında sivil toplum kuruluşlarının işlevlerini yürütme açısından yürütmenin meşrulaştırılması, politikaların uygulanmasına destek ve kitle tabanı oluşturma biçiminde açıklanabilir. Bu bağlamda işlevler sivil toplum açısından ise baskı grubu oluşturma, proje üretme-yürütme, topluluk adına çıkar sağlama, muhalefet etme, alternatif yaratma ve yürütmeye destek olma biçiminde özetlenebilir. Doğru cevap E seçeneğidir.