TOPLUMA HİZMET EĞİTİMİ

Modern devletin kökeni Batı Avrupa’da feodalitenin yıkılışı ile başlayan uluslaşma sürecine dayanır.

On dokuzuncu yüzyılın İkinci yarısında İngiltere’de başlayan endüstri devrimiyle birlikte ekonomik model olarak liberalizm egemen olmuştur. Liberalizm basitçe Adam Smith ve David Ricordo’nun klasik ekonomi kuramlarına dayanır. laissez faire, laissez passez (bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler) ekonomi olarak da adlandırılan bu ekonomik yaklaşım devletin ekonomiye müdahale etmediği hatta ekonomik ve sosyal düzenlemeler açısından devletin rollerinin olmadığı varsayımına dayanır.

Tarihsel süreç içinde devletlerin içinde bulandıkları ekonomik koşullar modern devletlerin işlevlerini de etkilemiştir. On dokuzuncu yüzyılın İkinci yarısında İngiltere’de başlayan endüstri devrimiyle birlikte ekonomik model olarak liberalizm egemen olmuştur. Sonrasında 1929 dünya ekonomik buhranı ile birlikte işsizlik başta olmak üzere birçok ekonomik ve sosyal sorun ortaya çıkmıştır. Keynes, ekonominin canlanması, tüketimin tekrar artması ve büyümenin başlaması için devletin ekonomiye bir seri müdahalesini içeren görüşleriyle sonuçları itibariyle devletin sosyal rollerini yeniden tanımlayan yeni bir yaklaşımı ileri sürmüştür. Keynesyen ekonomide devletin artan işlevlerine rağmen özellikle ikinci dünya savaşı sonrasında toplumsal yapıda ortaya çıkan sorunlar, yurttaşlar arasında artan eşitsizlikler, toplumsal refahın dağıtılmasında ortaya çıkan adaletsizlikler ve bireylerin asgari yaşam koşullarına sahip olmalarına yönelik fırsat eşitsizlikleri devletin rollerine ilişkin yapısal bir dönüşümü de beraberinde getirmiştir. Bu süreç sonrasında ise yurttaşların ekonomik ve sosyal refahının sağlanması ve korunmasında devletin anahtar bir rol üstlendiği rehaf devleti modelleri benimsenmeye başlamıştır. Bu tarihsel süreç doprultusunda doğru sıralama C şıkkında yer almaktadır.

Refah devletlerinde ekonomik kalkınmada devlet ve ekonomik pazar (piyasa) arasındaki ilişki değişerek varlığını sürdürürken, devlet yaptığı düzenleme ve uygulamalarla kötü ekonomik ve sosyal koşullarda yaşayan bireyleri korumayı amaçlamıştır. Bu bilgi ışığında C seçeneğindeki ekonomik ve sosyal düzenlemelere müdahale etmemek rolü refah devletinin bir rolü değildir. Bu rol liberal devletlerin rollerinden biridir. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

Temel olarak refah devleti yurttaşların ekonomik ve sosyal refahının sağlanması ve korunmasında devletin anahtar bir rol üstlendiği yönetim şeklidir. Refah devletinin en önemli rollerinden biri asgari bir gelir temin etmektir. Buna göre refah devletleri toplumdaki yurttaşların ve ailelerin ekonomik pazardan elde ettikleri gelirlere ve sahip oldukları mal ve mülke bakmaksızın onlara asgari bir
geliri garantilemektir. Bu bilgiler ışığında doğru cevap B seçeneğidir.

Refah devletinin özellikle ikinci dünya savaşından sonra başlayan yükselişi 1979 yılında yaşanan dünya ekonomik krizi ile yeni bir dönemece girer. Dünya üzerinde özellikle Batı Avrupa’daki gelişmiş modern ulus devletlerde ve Amerika Birleşik Devletleri’nde hissedilen bu kriz devletlerin yapı ve politikalarına yönelik yeni bir anlayışı da beraberinde getirir. Başlangıçta devletlerin ekonomik pazarla ilişkilerini yeniden düzenleyen ve neo-liberalizm olarak adlandırılan ekonomi politikaları, daha sonra sosyal refah devletinin tüm işlev ve rollerini de etkilemiştir. Neo-liberalizm basitçe sosyal refah devletinin eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik gibi asli görev alanlarına bütçeden aktardığı kaynakların azaltılarak, finansmanın ve yatırımların özel sektör tarafından yapıldığı bir ekonomi politikasıdır. Neo-liberalizmin en önemli sonucu sosyal devletin sorumluluk alanları olarak tanımlanan eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik alanında yürüttüğü hizmetlerin özelleştirilmesidir. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

Sosyal politika toplumsal kesimlere hiçbir ayırım gözetmeden; sağlık hizmetleri, sosyal hizmet (çocuk, genç, yaşlı, engelli), başta dezavantajlı gruplar olmak üzere tüm kesimlere; eğitim, istihdam, barınma gibi hizmetler sunulmasını
içerir. Türkiye'de sosyal politikalara ilişkin temel hizmetleri yürüten kurum ve kuruluşlar arasında; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK), Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), Vakıflar Genel Müdürlüğü ve belediyeler yer alır.

Şartlı Nakit Transferi (ŞNT) sosyal yardım programı az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde yoksullukla mücadelede yaygınlıkla kullanılan bir programdır. Bu programda yardım nakit olarak yapılır ve yardım alabilmek belli koşulları yardım alanların yerine getirmesine bağlıdır. Şartlar belli özelliklere sahip yoksul birey ve hanelerin yaşam koşullarının iyileştirilmesine yönelik kamusal eğitim ve sağlık hizmetlerinden yararlanmaları üzerine odaklanır. Örneğin çocukların okula kaydı ve devamlarının aile tarafından sağlanması ve/veya annelerin gebelik dönemlerinde düzenli hekim kontrolünde olmaları, doğumlarını hastane koşullarında gerçekleştirmeleri, doğum sonrası çocukların sağlık kontrollerinin ve
aşılarının düzenli olarak sağlık merkezlerinde yapılması koşullardan bazılarıdır. Bu uygulamadaki temel amaç yoksulluğun sosyo-genetik bir faktör olarak aile kurumu aracılığıyla nesillerden nesle geçişini önlemektir. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap D seçeneğidir.

Topluma hizmet eğitimi yapısı ve işleyişi açısından değerlendirildiğinde sosyal sermayenin geliştirilmesine yönelik fırsatlar sunar. Bu fırsatların bazıları, bizzat topluma hizmet eğitimini alan öğrencilere yönelik olur; bazıları da genel olarak toplumun faydasına yöneliktir. Soruda verilen şıklarda C seçeneğinde sosyal hizmet eğitimi sayesinde edinilen bağlantı ve ilişkilerin bireyin (yani bir diğer deyişle öğrencilerin) kişisel gelişimine nasıl katkı sağlayacağı yer almaktadır. Diğer seçeneklerde ise sosyal hizmet eğitiminin genel olarak toplumun gelişmesine olan katkılarından söz edilmektedir. Bu doğrultuda doğru cevap C seçeneğidir.

Yirminci yüzyılın son çeyreğinden itibaren tüm toplumlar sürdürülebilir toplumsal kalkınmaya yönelik hedeflere sahip oldukları stratejik insan kaynakları bağlamında gözden geçirmeye başlamışlardır. Bu çerçevede sosyal sermaye kavramı ön plana çıkmaktadır. 

Sosyal sermaye kavramının öncül kavramları beşeri sermaye ve kültürel sermayedir. Beşeri sermaye bireyin sahip olduğu nitelikler ve bu niteliklerin ortaya koyduğu üretme kapasitesidir.  İnsan sermayesi olmaksızın ekonomik sistem tamamen kol gücüne dayanan ve zor bir sistem haline gelecektir. Buna göre beşeri sermaye daha nitelikli insan gücü inşa etmenin bir yoludur ve bunun yolu da eğitimden geçer. Bireyler aldıkları eğitime paralel olarak daha fazla kazanç elde ederler. 

Kültürel sermaye ise bireylerin toplumda ve içinde bulundukları sosyo-kültürel
çevrede toplumsallaşma süreçlerinde kazandıklarıyla ilişkilidir. Bu anlamıyla kültürel sermayenin edinilmesindeki temel belirleyici aile ve ailenin çevresidir.

Bu bilgiler ışığında soru kökünde tanımlanan kavramın beşeri sermaye kavramı olduğu anlaşılabilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Devletin varlığını ve ortaya çıkışını açıklamaya yönelik en çok kabul gören kuram Toplum Sözleşmesi (Sosyal Kontrat) Kuramıdır.  Bu kuramın temsilcileri Thomas Hobbes, John Locke ve Jean Jacques Rousseau’dur. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

Toplumsal sözleşmeye göre devlet sisteminde güç devlettedir ve devlet istediği zaman kuralları
değiştirebilir. Sözleşme tek taraflıdır. Bu özelliğiyle devlet otoriterdir. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.

Türkiye'de sosyal politikalara ilişkin temel hizmetleri yürüten kurum ve kuruluşlar arasında; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK), Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), Vakıflar Genel Müdürlüğü ve belediyeler yer alır. Ancak Türkiye İş Bankası bu kurumlar arasında yer almadığından doğru cevap D şıkkıdır.

Sosyal sermayenin geliştirilmesine yönelik hem öğrenciye hem de topluma birtakım fırsatlar sunulur. Bunlar arasında topluma yönelik fırsatlar şöyledir: 

Bu fırsatlar I ve III'te yer aldığından doğru cevap A şıkkıdır.

sosyal sermayenin geliştirilmesine yönelik topluma ve öğrencilere birtakım fırsatlar sunulur. Bunlar arasında  "topluma hizmet eğitimi kapsamında gerçekleştirilen projelerin toplumsal yarar güden amaçları öğrencilerin sosyal farkındalığını geliştirir. Sosyal farkındalık toplumsal sorunlara yönelik
amaçlı bireysel eylemlerin gelişmesine yönelik bir ön koşul taşır" ifadesi de öğrencilere sunulan bir fırsattır. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.

John Locke ise insanların içinde bulundukları doğa döneminde barış ve özgürlük içinde olmalarına karşın,
zarar verenlere müdahale edecek bir tarafın olmadığını ve bu gereksinmeyle bir toplumsal sözleşme
sonucunda devletin ortaya çıktığını ileri sürer. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

Sosyal yardımların temel amaçları arasında; temel sosyal sermaye olarak tanımlanan çocukların gelişimine erken yaşlarda katkı sağlamak, Çocukların okullara devamını sağlamak, Anne ve çocuk ölümlerini azaltmak ve sağlığa ilişkin şartları yerine getirerek ülkede sağlıklı nesiller yetiştirmek yer alırken Toplumdaki sosyal dayanışmayı ve özgürlüğü arttırmak ise kapitalist sistemdeki devletin rolünü ifade eder.

Modern devletin kökeni Batı Avrupa’da feodalitenin yıkılışı ile başlayan uluslaşma sürecine dayanır.
Yerel derebeylerin iktidarı kaybetmesi, kent soyluların güçlenerek iktidara aday olması, Fransız İhtilali,
Sanayi Devrimi ve ekonomik ve toplumsal dinamiklerin bu gelişmeler doğrultusunda şekillenmesi Batı
Avrupa’nın kendi dinamikleri içinde bugünkü modern devlet anlayışının başlangıcı olmuştur. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Max Weber devleti merkezi bir hükümet ile belli bir toprak parçası üzerinde meşru güç kullanma yetkisini tekelinde tutan zorunlu politik örgüt olarak tanımlar. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

Hobbes’a göre insanlar doğada savaş ve kargaşa halindedirler. Bu durumdan kurtulmak için de kendi aralarında yaptıkları toplumsal bir sözleşmeyle Leviathan’a (dev, ejderha) devrederler. Leviathan da 
devleti temsil etmektedir. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.