TOPLUMA HİZMET EĞİTİMİ

Hutchison’ın (2001) alana ilişkin bilimsel çalışmaları derlediği çalışmasında topluma hizmet eğitiminin yükseköğretim kurumlarında kurumsallaşmasına ilişkin altı temel sistem bileşeni tanımlanmıştır. Bunlar; (1) ilişkilendirilmiş kurumsal vizyon ve misyon, (2) yönetsel liderlik, (3) merkezi koordinasyon, (4) öğretim elemanı desteği ve katılımı, (5) öğrenciler tarafından sahiplenme ve (6) toplumsal ortaklıklardır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Pragmatist felsefeye göre öğrenci merkezdedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Topluma hizmet eğitimine ilişkin kuramsal yapının anlaşılmasında John Dewey’in çalışmaları önemlidir. Dewey’in çalışmalarında doğrudan topluma hizmet eğitimine ilişkin kuramsal tezler yer almamasına karşın, kurguladığı eğitim felsefesinde ve özellikle ilk çalışmalarındaki görüşleri topluma hizmet eğitimine ilişkin bugünkü uygulamaları açıklamaya dönük kuramsal arka planı oluşturmaktadır. Özellikle “Nasıl Düşünürüz” (1933) ve “Deneyim ve Eğitim” (1938) adlı çalışmalarında Dewey topluma hizmet eğitimiyle ilişkilendirilebilecek kavramsallaştırmalara açıklık getirmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Dewey için öğrenme “durumsal bir öğrenme” dir. Bir başka deyişle bireyde öğrenme, birey ve çevresi arasındaki karşılıklı etkileşimin sonucunda ortaya çıkan deneyimle gerçekleşir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Öncü kuramcıları arasında Paul Freire, Michael Apple ve Henry Giroux’un yer aldığı eleştirel eğitim kuramı, alan yazında “eleştirel pedagoji” olarak da adlandırılmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Benlik bireylerin kendilerinde var olan özelliklere ilişkin yine bireylerin kendileri tarafından yapılan değerlendirmeler olarak tanımlanabilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Öz yeterlik bir bireyin bir konuda gerekli etkinlikleri düzenleyip gerçekleştirme kapasitesine yönelik kendi yargısıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

John Dewey’in Katkısı Topluma hizmet eğitimine ilişkin kuramsal yapının anlaşılmasında John Dewey’in çalışmaları önemlidir. Dewey’in çalışmalarında doğrudan topluma hizmet eğitimine ilişkin kuramsal tezler yer almamasına karşın, kurguladığı eğitim felsefesinde ve özellikle ilk çalışmalarındaki görüşleri topluma hizmet eğitimine ilişkin bugünkü uygulamaları açıklamaya dönük kuramsal arka planı oluşturmaktadır.

Doğru yanıt C seçeneğidir. Topluma hizmet eğitiminin kuramsal arka planı incelendiğinde felsefi açıdan “pragmatizm”, eğitim bilimleri açısında John Dewey’in kavramsallaştırmaları ve sosyolojik açıdan “eleştirel eğitim kuramı”nın ön plana çıktığı görülmektedir.

Doğru yanıt D seçeneğinde yer almaktadır. Topluma hizmet eğitimi bireysel ve toplumsal açıdan çeşitli yararlar sunmaktadır. Bu yararlardan biri de topluma hizmet uygulamalarının öğrencilerde sosyal adalet algısının gelişmesine katkı sağlamasıdır. Öğrenciler toplumsal yarara ilişkin hizmet etkinliklerinin amaçları ve hedef kitlenin talep ve özelliklerini belirlerken içinde dezavantajlı grupların da yer aldığı toplumsal kesimleri tanırlar. Farklı toplumsal gruplar arasında özellikle farklı konularda sunulan hizmetlere erişime yönelik eşitsizlikler ve bu eşitsizliklerin giderilmesine yönelik öğrencilerin hizmet etkinlikleri sosyal adalet kavramına yönelik deneyimlerinin zenginleşmesine neden olur.

Topluma hizmet eğitimi, gönüllülüğe bağlı hizmetlere göre belli bir öğretim programı dâhilinde yürütülmesi ve bir ders içeriğindeki kazanımlar doğrultusunda planlanan ve gerçekleştirilen hizmet etkinlikleriyle daha yapılandırılmış bir biçime sahiptir. Bu yönüyle gönüllü etkinliklerden farklılaşır.

Weiget’e (1998) göre topluma hizmet eğitimini uygulama temelli eğitimlerden farklı kılan altı temel özelliği vardır. Bu özelliklerden ilk üçü toplumsal ve diğer üçü ise eğitimsel yöne vurgu yapar. Bu özellikler şu biçimde ifade edilebilir:

Topluma hizmet eğitimine ilişkin iş birliğindeki paydaşlardan ilki üniversitelerdir. Üniversitelerin eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve toplumsal katkı olmak üzere geleneksel olarak tanımlanmış üç temel işlevi vardır.

Hutchison’ın (2001) alana ilişkin bilimsel çalışmaları derlediği çalışmasında topluma hizmet eğitiminin yükseköğretim kurumlarında kurumsallaşmasına ilişkin altı temel sistem bileşeni tanımlanmıştır. Bunlar; (1) ilişkilendirilmiş kurumsal vizyon ve misyon, (2) yönetsel liderlik, (3) merkezi koordinasyon, (4) öğretim elemanı desteği ve katılımı, (5) öğrenciler tarafından sahiplenme ve (6) toplumsal ortaklıklardır.

Topluma hizmet eğitiminin kuramsal arka planı incelendiğinde felsefi açıdan pragmatizm, eğitim bilimleri açısında John Dewey’in kavramsallaştırmaları ve sosyolojik açıdan eleştirel eğitim kuramının ön plana çıktığı görülmektedir. Takip eden bölümlerde bu konular kısaca açıklanmıştır.

Pragmatist Felsefeye Göre Eğitimin genel özellikleri:

davranışları kapsar.

kazanımlarla yapılandırılır.

yaparak yaşayarak öğrenme üzerine kuruludur. Bilimsel araştırma süreçlerini hâkim kılmak

önemlidir.

Topluma hizmet eğitimine ilişkin kuramsal yapının anlaşılmasında John Dewey’in çalışmaları önemlidir. Basit bir biçimde tanımlamak gerekirse Dewey için öğrenme, öğrenen ve çevre arasındaki etkileşim sürecinde gerçekleşir. Öğrenme yapısı ve süreçleri gereği durağanlıktan uzaktır ve etkinlik temellidir. Öğrenen çevresiyle etkileşimi sürecinde bilgiyi edinir ve kazanır. Bir başka deyişle eğitim-öğretim süreçlerinde deneyimlemek temel amaçtır.

Jhon Dewey’in  “deneyim felsefesi” olarak adlandırdığı kavramsallaştırmasında deneyimlerin ne ölçüde eğitici olduğunu tartışır. Ona göre gerçek eğitimin deneyimlerle gerçekleştirildiği inancı tüm deneyimlerin eğitici olduğu anlamına gelmez ve bu nedenle deneyim ve eğitim eş anlamlı olarak kullanılmaz. Aksine bazı deneyimler eğitime ilişkin olumsuzluklar taşıyabilirler. Deneyimin eğitici olabilmesi, en az iki koşulun yerine getirilmesi ile olanaklıdır. Bu koşullar, devamlılık ve etkileşim ilkesidir (Giles ve Eyler,1994; Le Grange, 2009).