EĞİTİM SİSTEMİNDE TOPLUMA HİZMET

Eğitim, genel olarak bireylerde belli amaçlar doğrultusunda istendik davranış biçimleri oluşturma süreci olarak tanımlanmaktadır (Ertürk, 1998).

Aile, insan yaşamındaki ilk toplumsallaşma kurumudur. Diğer bir deyişle bireyin eğitimi, ilk olarak ailede başlar.

Öte yandan eğitimin her toplumda değişmeyen işlevlerinden de söz etmek de olasıdır. Eğitimin değişmeyen bu işlevleri şu şekilde açıklanabilir (Akbaşlı ve Kavak, 2008; Hoşgörür, 2003; Özkalp, 1994; Tezcan, 1996):
• Toplumun kültürel mirasının sürekliliğini sağlamak: Eğitimin bu işlevi gerçekleştirmesi, öncelikle toplumun sahip olduğu kültürü yeni yetişen kuşaklara aktarmasıyla olanaklıdır. Burada ise ilk, orta ve yükseköğretim kurumları önemli sorumluluklara sahiptir.
• Toplumsal değerleri kazandırarak bireyin toplumsallaşmasını sağlamak: Her toplumu bir arada tutan, ortak anlayışlar geliştirmesini sağlayan, kısaca toplumu toplum yapan değerler vardır. Birey bu değerleri, öncelikle aile çevresinde planlı ya da gelişigüzel bir biçimde kendiliğinden öğrenir. Okullar ise bu değerlerin planlı bir şekilde öğretildiği, öğretilen değerlerin içselleştirilmesini sağlayan temel kurumlardır.
• Toplumun ilerlemesini, gelişmesini sağlayacak bireyler yetiştirmek: Her toplum, daha önce de belirtildiği gibi kültürel birikimlerini yeni kuşaklara aktararak sürekliliğini sağlamaya çalışır. Ancak bilginin sürekli arttığı, hızla yayılıp paylaşıldığı, bilgi teknolojilerinin geliştiği günümüzde, eğitim kurumları toplumdaki tüm kurumlar gibi değişim ve gelişimden etkilenerek yeni yapılanmalar oluşturmak durumunda kalmaktadır. Bu değişimi kendi amaçlarına göre gerçekleştirebilen eğitim kurumları toplumun gereksinim duyduğu nitelikli bireyleri yetiştirebileceklerdir.

Eğitim kurumlarının kendisinden beklenen bu ve benzeri işlevleri yerine getirebilmesi, ancak özel olarak düzenlenmiş, belirli amaçları olan kurumlar aracılığıyla gerçekleşebilmektedir. Bu kurumların adı okuldur.

1973 tarih ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’a göre Türk milli eğitiminin temel amacı şu şekilde ifade edilmiştir:
Türk Milletinin bütün fertlerini;
• Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasa’da ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı, Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerin benimseyen, insan hakları ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline
getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek,
• Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan, yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek.
• İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak.

Örgün eğitimin ilk basamağını oluşturan ilköğretim, ileri eğitim basamaklarına temel oluşturması, bireylerin yaşamları için temel bilgi ve becerileri kazandırması açısından oldukça önemli işlevlere sahip bir eğitim basamağıdır.

Nitekim ilköğretimin amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak şu şekilde tanımlanmıştır (MEB, 2011):
• Her Türk çocuğuna iyi bir vatandaş olmak için gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlıkları kazandırmak; onu milli ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmektir.
• Her Türk çocuğunu ilgi, istidat ve kabiliyetleri yönünden yetiştirerek hayata ve üst öğrenime hazırlamaktır.
• İlköğretimin son ders yılının ikinci yarısında öğrencilere, ortaöğretimde devam edilebilecek okul ve programların hangi mesleklerin yolunu açabileceği ve bu mesleklerin kendilerine sağlayacağı yaşam standardı konusunda tanıtıcı bilgiler vermek üzere rehberlik servislerince gerekli çalışmalar yapılır.

Ortaöğretim, Milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak daha ayrıntılı incelenecek olursa bu basamağın amaç ve görevleri şu şekilde sıralanabilir (MEB, 2011):
• Bütün öğrencilere ortaöğretim seviyesinde asgari ortak bir genel kültür vermek suretiyle onlara kişi ve toplum sorunlarını tanımak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadi sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak,
• Öğrencileri, çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yükseköğretime veya hem mesleğe hem de yükseköğretime (veya hayata ve iş alanlarına) hazırlamaktır.

• İnsan haklarına ve demokrasi ilkelerine saygı duyabilme
• Kendini tanıyabilme, bireysel hedeflerini belirleyebilme, yeteneklerini geliştirebilme bunları kendisinin ve toplumun yararına kullanabilme
• Çevreyi koruma bilinciyle hareket edebilme
• Kendine ve çevresindekilere güven duyabilme
• Planlı çalışma alışkanlığı edinebilme, serbest zamanlarını etkin ve verimli değerlendirebilme
• Girişimci olabilme ve bunu başarı ile sürdürebilme, yeni durum ve ortamlara uyabilme
• Savurganlığı önleme ve tutumlu olabilme
• Bireysel farklılıklara saygılı olabilme; farklı görüş, düşünce, inanç, anlayış ve kültürel değerleri hoşgörü ile karşılayabilme
• Aldığı görevi istekle yapabilme, sorumluluk alabilme
• Bireysel olarak veya başkalarıyla işbirliği içinde çevresindeki toplumsal sorunlarla ilgilenebilme ve bunların çözümüne katkı sağlayacak nitelikte projeler geliştirebilme ve uygulayabilme
• Grupça yapılan görevleri tamamlamak için istekle çalışabilme ve gruba karşı sorumluluk duyabilme

• Ders yılı başında gerçekleştirilen öğretmenler kurulunda ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda danışman öğretmenler belirlenir. Bir öğrenci kulübüne veya toplum hizmeti çalışmasına birden fazla öğretmen görevlendirilebileceği gibi bir öğretmene birden fazla öğrenci kulübü veya toplum hizmeti çalışmasında da görev verilebilir.
• Sosyal etkinlikler, okul yönetimi ve velilerin işbirliği ile okul içi ve okul dışı imkânlardan yararlanılarak öğrenci kulüpleri ve toplum hizmeti kapsamında yürütülür.
• Öğrencilerin sosyal etkinlikler kapsamında yapacakları çalışmaları sonuçlandırıp sonuçlandırmadığı, karnelerde düzenlenecek "Sosyal Etkinlik" bölümüne "Tamamlandı", Tamamlanmadı" şeklinde yazılarak gösterilir.
• Sosyal etkinlikler; öğrenci, sınıf öğretmeni, sınıf/şube rehber öğretmeni tarafından Sosyal Etkinlikler Öğrenci Değerlendirme Formu ve Sosyal Etkinlikler Danışman Öğretmen Değerlendirme Formuna göre değerlendirilir. Bu değerlendirmenin sonucu öğrenci dosyasındaki ilgili bölüme işlenir.
• Çalışmalar için Sosyal Etkinlikler Yıllık Çalışma Planı veya Sosyal Etkinlikler Proje Öneri Formundan hangisinin düzenleneceğine bu çalışmalarda görev alan öğrencilerle danışman öğretmenler birlikte karar verir. 

Toplum hizmeti kapsamında yapılabilecek çalışmalardan bazıları şunlardır (MEB, 2011):
• Okulu ve çevresinin güzelleştirilmesi, bakım ve onarımının yaptırılması yönünde çalışmalar yapma
• Kendi okulunun veya yeterli olanakları bulunmayan diğer okulların kitap, araç-gereç ve ihtiyaçlarını gidermek için kampanyalar düzenleme
• Toplumda Türkçe'yi doğru, güzel, etkili kullanma bilincini geliştirme ve kitap okuma alışkanlığını kazandırmaya yönelik çalışmalar yapma
• Toplum kurallarına uyulması için öğrencileri ve halkı bilinçlendirme çalışmaları yapma
• Trafik kurallarına uyulması için öğrencileri ve halkı bilinçlendirme çalışmaları yapma
• İhtiyaç sahibi insanlara yardımcı olmak
• Çevrelerindeki yaşlı ve bakıma muhtaç insanlara günlük işlerinde yardımcı olma
• Kimsesiz, engelli ve sokakta yaşayan çocuklara yardımcı olma

Toplum hizmeti çalışmaları kapsamında öğrenciler, bireysel olarak veya grup hâlinde yapacakları toplum hizmeti çalışmalarına Sosyal Etkinlikler Yıllık Çalışma Planı veya Sosyal Etkinlikler Proje Öneri Formunu hazırlayıp danışman öğretmenlerine onaylattıktan sonra başlarlar.

Sosyal etkinlikler kapsamında aşağıdaki faaliyetlerde de bulunulabilir (MEB, 2011):
-Geziler

-Yarışmalar

-Beden eğitimi, izcilik, müzik ve halk oyunları çalışmaları

-Yayınlar

-Gösteriler

-Tiyatro çalışmaları

-Defile, sergi ve kermes

Yüksekögretimin amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak (MEB, 2011);
• Öğrencileri ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yurdumuzun bilim politikasına ve toplumun yüksek seviyede ve çeşitli kademelerdeki insan gücü ihtiyaçlarına göre yetiştirmek,
• Çeşitli kademelerde bilimsel öğretim yapmak,
• Yurdumuzu ilgilendirenler başta olmak üzere, bütün bilimsel, teknik ve kültürel sorunları çözmek için bilimleri genişletip derinleştirecek inceleme ve araştırmalarda bulunmak,
• Yurdumuzun türlü yönde ilerleme ve gelişmesini ilgilendiren bütün sorunları, Hükümet ve kurumlarla da elbirliği etmek suretiyle öğretim ve araştırma konusu yaparak sonuçlarını toplumun yararlanmasına sunmak ve Hükümetçe istenecek inceleme ve araştırmaları sonuçlandırarak düşüncelerini bildirmek,
• Araştırma ve incelemelerinin sonuçlarını gösteren, bilim ve tekniğin ilerlemesini sağlayan her türlü yayınları yapmak,
• Türk toplumunun genel seviyesini yükseltici ve kamuoyunu aydınlatıcı bilim verilerini sözle, yazı ile halka yaymak ve yaygın eğitim hizmetlerinde bulunmaktır.

Kulübün yetkili karar organı, danışman ile kayıtlı üyelerden oluşan genel kuruldur.

Kulübün yetkili karar organı, danışman ile kayıtlı üyelerden oluşan genel kuruldur. Yönergeye göre yönetim kurulunun görevleri şunlardır:
• Kulüp organlarının seçilmesi
• Yönetim ve Denetim Kurulu raporlarının görüşülmesi
• Kulübün feshedilmesi
• Üyelerin üyelikten çıkarılması
• Her akademik yılın başında Rektörlük tarafından belirlenecek üst sınırı aşmamak koşulu ile giriş ve üyelik aidatlarının belirlenmesi

Kulüplerin ikinci organı, Genel Kuruldur. Genel Kurul, Genel Kurulca seçilen dört asıl, dört yedek üye ile danışmandan oluşur.

Kulüplerin üçüncü organı ise Denetim Kuruludur. Bu kurul, Genel Kurulca seçilen üç asil, üç yedek üyeden oluşur.

Karikatür Kulübü: Öğrenciler, öğretim üyeleri ve yakın çevre halkı ile mizah ve hoşgörü kavramlarını karikatür sanatında birleştirerek çeşitli etkinlikler düzenlemek.

Maslow’a göre kendini gerçekleştiren insanlarda gözlenen en önemli özellikler şunlardır (Kuzgun, 2000):
• Gerçeği olduğu gibi algılayabilme
• İnsanlığın sorunlarıyla ilgilenme
• Kendine yeterli olma
• Özgür ve özerk olabilme
• Bireyselliği koruma
• İnsanlarla özdeşim kurabilme