TOPLUMA HİZMET EĞİTİMİ - Deneme Sınavı - 4

İlkokul eğitimi için yapılan vakıflar

Kentte Sosyal Dayanışmayı Güçlendirici Vakıflar

Yaren meclisi

Erfene

Seymenlik

İmece

sıra gezmesi

Ayrıca Uygur Türklerinden ele geçen bazı yazılı belgelerde vakıf geleneğinin örneklerine rastlanmıştır. Bilim adamlarının bir kısmı vakıf geleneğinin tarihsel kökeni olarak Uygur vakıf geleneğini kabul etmektedir.

Hâlen Doğu Türkistan’daki Uygurlar arasında “meşrep” adı verilen ve yaşayan bir örgütlenme ile benzer özelliklere sahiptir. Bu yüzden Ahilik kurumunun, daha çok Orta Asya’dan Anadolu’ya gelen bir sosyal yardımlaşma kurumu olduğu tezini güçlendirmektedir.

Ahilerin “fütüvvetname” adı verilen bir yönergeleri bulunuyordu. Her Ahi birliğinin fütüvvetnamesi bir diğerinden farklı olabilirdi. Bu yönergeler meslek etiği ve Ahi birliklerinin görüş ve düşüncelerini içeriyordu.

Ahilerin “fütüvvetname” adı verilen bir yönergeleri bulunuyordu. Her Ahi birliğinin fütüvvetnamesi bir diğerinden farklı olabilirdi. Bu yönergeler meslek etiği ve Ahi birliklerinin görüş ve düşüncelerini içeriyordu.

Ahilik Selçuklular döneminde Anadolu’nun bütün kentlerinde ve büyük ilçelerinde hızla örgütlenmiş ve topluma hizmet bilinci ile hareket ederek kentlerin yaşanılabilir bir ortam hâline gelmesini sağlamıştır.

Gözünü bağlı tut: Yani ayıpları, kusurları ve eksikleri görerek onları insanların yüzlerine vurma.

Dilini bağlı tut: Yani her sözü söyleme. Çünkü söz kalp kırar gönül incitir. Dedikodu ve başkalarını arkalarından eleştirmeden (gıybetten) sakın.

Erfene, değişik yörelerde ferfene veya herfene şeklinde de adlandırılır. Erfene genellikle uzun kış geceleri birbirleriyle bir arada bulunmaktan zevk alan kimselerin yaptıkları bir eğlence toplantısıdır.

Topluma hizmetin, tarihimizde kökü çok eskilere kadar giden bir gelenek olmasından kaynaklanır. En eski yazılı belgelerimiz olan Orhun Yazıtlarında “aç gördüğü zaman doyurmak ve açık gördüğü zaman giydirmek” devlet olmanın temel ilkesi olarak gösterilmektedir. Geleneğimizin önemli kitaplarından biri olan Dede Korkut öykülerinde de konuk ağ ırlamak için “dağ gibi et yığmak, göl gibi kımız sağmak” deyimi sık sık kullanılmaktadır.

Topluma hizmet bilincinin geleneğimizdeki en güzel örneklerinden biri olan imecenin paylaşma bilinci, yardımlaşma anlayışı, bencillik ve kıskançlıktan arınarak birbirine sevme bilinci oluşturması bakımından çok önemli bir yeri vardır.

Sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir. Toplumları bir arada tutan ve onları yaşatan temel değerler vardır ve bu değerler toplumsal dayanışmayı sağlayan kurumları oluştururlar. Toplumsal dayanışmasını sağlıklı kurabilen toplumların binlerce yıl yaşadığı,  sosyal kurumları yeterince güçlü olmayan toplumların ise zaman içinde dağıldıkları görülmektedir. Topluma hizmet bilincinin köklü olduğu toplumlarda bu bilincin iki biçimde oluştuğu düşünülmektedir. Bunlar üretim ilişkileri ve doğal çevrenin getirdiği zorunluluklardır.

Sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir. Anadolu kırsal alanında sosyal yardımlaşmanın birçok türü bulunmaktadır. Seçeneklerde bunlardan bir kısmı yer almaktadır. A seçeneğinde yer alan yardımlaşma türü Berci, süt sağmaya giden kadınların birbirlerine yardım etmesi anlamına gelir. Anadolu’da halen varlığını sürdüren bir başka toplumsal yardımlaşma türü de köy çobanlarının tutulması sırasında izlenen yöntemdir. Tutulan çobanların ücretleri yıllık olarak verilirdi. Yıllık olarak verilen bu ücreti, çobanla besicilik yapan köylüler veya obadaki herkes bir araya gelerek ortak kararlaştırırdı. Buna “hak” adı verilirdi. İmece, en eski dönemlerden beri var olan yardımlaşma ve topluma hizmet kurumlarından biridir. Erfene genellikle uzun kış geceleri birbirleriyle bir arada bulunmaktan zevk alan kimselerin yaptıkları bir eğlence toplantısıdır.

Sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir. Vakıf bir taşınmazın alım ve satımının sahibinin isteği doğrultusunda yasaklanarak yine onun isteği doğrultusunda toplum yararına kullanılmasıdır. Vakıf kurumunun tarihsel geçmişi kesin olarak belli değildir. Bu konuda iki iddia bulunmaktadır. Bilim adamlarının bir kısmı vakıf geleneğinin tarihsel kökeni olarak Uygur vakıf geleneğini kabul etmektedir. Öte yandan vakıf geleneğinin İslamiyet’in yayılmaya başlaması ile kurumlaştığını kabul eden bilim adamları da bulunmaktadır. Tarihsel kökeni ne olursa olsun vakıfların daha çok Anadolu ve Balkanlar coğrafyasında yaygın olarak bulunduğu söylenebilir.