TOPLUMA HİZMET EĞİTİMİ - Deneme Sınavı - 5

2001

Pierre Bourdieu'ya göre sosyal sermaye

Sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir. Devlet bir toplumdaki en büyük örgüttür ve tüm kurumlar arasındaki ilişkileri düzenleyen en büyük kurum olarak da tanımlanabilmektedir. Ancak devletin tanımına ilişkin ortak bir uzlaşının olmadığı söylenebilir. Kapani’ye göre devlet kamu hukuku açısından milletin hukuki kişilik kazanmış şekli iken Weber devlet kavramını merkezi bir hükümet ile belli bir toprak parçası üzerinde meşru güç kullanma yetkisini tekelinde tutan zorunlu politik örgüt olarak tanımlar.

Sorunun doğru yanıtı B seçeneğinde verilmiştir. Devletin varlığını ve ortaya çıkışını açıklamaya yönelik en çok kabul gören kuram Toplum Sözleşmesi (Sosyal Kontrat) Kuramıdır. Kuramın temsilcileri Thomas Hobbes, John Locke ve Jean Jacques Rousseau’dur.

Sorunun doğru yanıtı D seçeneğinde yer almaktadır. Refah devletinin özellikle ikinci dünya sa­vaşından sonra başlayan yükselişi 1979 yılında yaşanan dünya ekonomik krizi ile yeni bir dönemece girer. Dünya üzerinde özellikle hissedilen bu kriz devletlerin yapı ve politika­larına yönelik yeni bir anlayışı da beraberinde getirir. Başlangıçta devletlerin ekonomik pazarla ilişkilerini yeniden düzenleyen ve neo-liberalizm olarak adlandırılan ekonomi politikaları, daha sonra sosyal refah devletinin tüm işlev ve rollerini de etkilemiştir. Neo-liberalizm basitçe sosyal refah devletinin eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik gibi asli görev alanlarına bütçeden aktardığı kaynakların azaltılarak, finansmanın ve yatırımların özel sektör tarafından yapıldığı bir ekonomi politikasıdır. Neo-liberalizmin en önemli sonucu sosyal devletin sorumluluk alanları olarak tanımlanan eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik alanında yürüttüğü hizmetlerin özelleştirilmesidir.

Sosyal yardım basitçe toplumda asgari yaşam koşullarına sahip olmayan ya da “yoksul” olarak tanımlanan bireylerin yaşam koşullarını iyileştirmeye yönelik yapılan parasal ve nesnel yardımları kapsar. Sosyal yardımın yasal anlamda düzenlendiği ilk ülke İngiltere’dir. Buna göre doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Şartlı Nakit Transferi (ŞNT) sosyal yardım programı az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde yoksullukla mücadelede kullanılan bir programdır. Özellikle Latin Amerika ülkeleri ve bazı Afrika ülkelerinde yaygınlıkla uygulanmaktadır. Temel amacı yoksulluğun sosyo-genetik bir faktör olarak aile kurumu aracılığıyla nesillerden nesle ge­çişini önlemektir. Yardım nakit olarak yapılır ve yardım alabilmek belli koşulları yardım alanların yerine getirmesine bağlıdır. Şartlar belli özelliklere sahip yoksul birey ve hanele­rin yaşam koşullarının iyileştirilmesine yönelik kamusal eğitim ve sağlık hizmetlerinden yararlanmaları üzerine odaklanır. ŞNT yardım programları eğitim, sağlık ve yardım alanın süreçte yer almasını sağlayan katılım olmak üzere üç bileşenden oluşur. Dolayısıyla B seçeneği doğru değildir. Bu ülkelerde yaygın bir biçimde kullanılmasına karşılık, örneğin 2001 yılından beri Türkiye’de de uygulanmaktadır.

Doğru yanıt C seçeneğinde yer almaktadır. Türkiye’de ŞNT yardım programı 2001 yılında Dünya Bankası destekli ‘Sosyal Riski Azaltma Projesi (SRAP)’ ile başlamıştır. Şartlı Nakit Transferi eğitim ve sağlık hizmet alanlarına yöneliktir. Nüfusun en yoksul % 6’lık kesiminde yer alan ve maddi imkânsızlıklar nedeniyle çocuklarını okula gönderemeyen ailelere, çocuklarının okula devam etmeleri şartıyla, “Şartlı Eğitim Yardımı” yapılmaktadır. Ödemeler Ziraat Bankası ve PTT’ler aracılığı ile doğrudan anneler adına açılan hesaplara yapılmaktadır. Kız çocuklarına yapılan yardım miktarı erkek çocuklarına yapılan yardım miktarından daha yüksektir. Şartlı Sağlık Yardımı kapsamında, nüfusun en yoksul kesiminde yer alan ailelere 0-6 yaş arası çocuklarını düzenli olarak sağlık kontrollerine götürmeleri şartı ile düzenli nakit para yardımı yapılmaktadır. Yardımlar programın adından da anlaşılacağı üzere nakit transferi biçiminde gerçekleştirilir.

Doğru yanıt E seçeneğidir. Sosyal sermaye kavramının öncül kavramları olan beşeri sermaye ve kültürel sermayedir. Beşeri sermaye kavramı daha çok ekonomi bilimi içinde kar getirmesi beklenen, pazarda değişim değeri olan ya da yaratan ve artı değeri olan bir kaynak olarak tanımlanmıştır (Gough, 1989). Schultz’a (1961) göre beşeri sermaye bireyin sahip olduğu nitelikler ve bu niteliklerin ortaya koyduğu üretme kapasitesidir.

Sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir. Sermaye kavramı daha çok ekonomi bilimi içinde kar getirmesi beklenen, pazarda değişim değeri olan ya da yaratan ve artı değeri olan bir kaynak olarak tanımlanmaktadır. Sosyal sermaye kavramı ise alanyazında modern toplumlarda bireyselleşme sorunu, sivil toplum, toplumsal dayanışma, yardımlaşma ve sosyal politika gibi geniş bir bağlamda tartışılmaktadır. Sosyal sermayenin ne olduğuna ilişkin farklı kavramsallaştırmalar ve kuramlar vardır. Pierre Bourdieu, James S. Coleman ve Robert D. Putnam sosyal sermayeye ilişkin kuramlarıyla ön plana çıkan düşünürlerdir. Bourdieu’ya göre sosyal sermaye bireyin içinde bulunduğu koşullarla ilişkilidir ve daha çok sosyal etkileşimler üzerinden kurulur.  James Coleman’a göre sosyal sermaye toplumsal yapının bir görünüşüdür. Putnam’a göre sosyal sermayenin yaratılmasında toplum belirleyicidir. Özellikle sivil toplum örgütleri, sendikalar, dinsel gruplar sosyal sermayenin üretilmesinde ve paylaşılmasında esastır. Sosyal sermaye ağlar üzerinden yaratılan, bireylerin katılımıyla kazanılan ve genişleyen bir olgudur.

Güçler ayrılığı ilkesi

yöneten” “yönetilen” ilişkileri nasıl düzenleneceği

Sivil

Entelektüel yaklaşım

Klasik yaklaşım

Devlet ve hükümete bağımlılık,

Etkileşimsel

Eğitsel ve demokratikleşme odaklı

Klasik Yaklaşım: …Nitekim on sekizinci yüzyıla kadar genelde tüm siyasal düşünürler sivil toplum terimini “mensuplarını kendi yasalarının nüfuzu altına sokan böylece barış düzeni ve yönetimi sağlama bağlayan bir siyasal birliktelik” bağlamında kullanmışlardır (Özmutaf, 2007). Bu durum bir bakıma, sivil toplum kavramının devletle eşdeğer bir karşılık olarak kullanıldığını göstermektedir.

Ralph Dahrendof ise sivil toplumu, yasaların egemen olduğu özerk kurumlardan oluşan, devlet ya da başka merkezi otorite tarafından yönetilmeyen halk iradesini temsil eden kurumlar biçiminde betimlemiştir (Kabasakal, 2008).