TOPLU İŞ HUKUKU - Deneme Sınavı - 8

Yazılı bildirim kendisine tebliğ edilen üye, bu karara karşı, kararın kendisine tebliği tarihinden
başlayarak otuz gün içinde mahkemeye (İş Mahkemesine) itiraz edebilir

Kanun koyucu, (eskisinden biraz farklı olarak) herhangi bir askeri ödev nedeniyle silah altına alınan üyenin üyelik ilişkisinin bu süre içinde askıda kalacağından söz etmektedir (m.19/10).“Geçici işsizlik”, “kuruluşun genel kurul dışındaki zorunlu organlarında görev almak” ve “emekli olduğu halde çalışmak Üyeliği Sona Erdirmediği Gibi Askıya
da Almayan Hallerdir.

Kanun ücret, ikramiye, prim ve paraya ilişkin sosyal yardım konularında toplu iş sözleşmesi hükümlerinin de saklı olduğunu belirtmektedir (m.25/2). Kanunun bu hükmünü toplu iş sözleşmesinden işçilerin yararlanmasına ait kurallar (m.26/1-3, m.39, m.40) ile birlikte değerlendirdiğimizde şöyle bir sonuç ortaya çıkar. Bir işyerindeki (işletmedeki) toplu iş sözleşmesinin paraya ilişkin hükümlerinden kural olarak o toplu iş sözleşmesnin tarafı işçi sendikasına üye işçiler yararlanır (m.39/1, 2).

İş Kanununun 5. maddesine bakmak gerekir. İşverenin eşit işlem yapma borcunun esasları ile haksız ayırım yasağını düzenleyen İş Kanununda “2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun 31.maddesi hükümleri” saklı tutulmuştur (İK m.5/V). Bunun artık Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 25. maddesi olarak anlaşılması gerekir (m.81/2). Bu düzenlemeye göre, işçi, sendika üyeliği (veya başka bir sendikal) nedenli haksız ayırıma maruz kaldığında İş Kanununun 5. maddesine değil, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 25. maddesine dayalı olarak hakkını aramalıdır. Bu nedenle iki tazminat aynı anda istenemez.

Bir işçinin işçi sendikasına üyeliğinin ger- çekleşme şartları şunlardır:

Doğru cevap D'dir.

İşçi sendikasına üyeliğin en doğal yöntemi, kanuni prosedüre uygun olarak işçinin başvurusu (teklifi) ve sendikanın kabulü ile kazanımdır. Sendikaya üye olmak isteyen bir işçinin üyeliği, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın sağladığı elektronik başvuru sistemine göre, e-Devlet kapısı üzerinden ilgili sendikaya üyelik başvurusunda bulunması ve sendika tüzüğünde belirtilen yetkili organın kabulüyle kazanılır. Doğru cevap C'dir.

Konfederasyon kurulduktan sonra üye olunabilmektedir ve Kanunda öngörülmüştür (m.20/1). Buna göre;üst kuruluş yani konfederasyon üyeliği , üyelik ilişkisinin (icap ve kabulden olu- şan) sözleşme niteliği gereği, ilgili sendika tarafından üyelik için konfederasyona başvurunun ve onun yetkili organının kabulüyle gerçekleşeceğini de anlatır (m.20/1). Doğru cevap E'dir.

Türk sendika ve konfederasyonları bakımından durum böyle ise de uluslararası işçi ve işveren kuruluşlarının (sendika ve/veya konfederasyonlarının) Türkiye’de temsilcilik açabilmesi veya üst kuruluşlara (konfederasyonlara) üye olabilmesi için Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü ve İçiş- leri Bakanlığı’nın izninin alınması şarttır. Doğru cevap A'dır.

Bir üyenin, ilgili örgüte (sendikaya /konfederasyona) üyeliği nedeniyle sahip olduğu haklar kuruluşun/örgü- tün faaliyet ve yönetimine katılma hakkı, örgütün tesis ve faaliyetlerinden yararlanma hakkı ve üyenin korunma hakkıdır. Doğru cevap C'dir.

Kanun, bazı durumlarda üyeliğin sona ermediği gibi askıyla da karşılaşmayacağını, aynen tüm içeriğiyle devam edeceğini benimsemiştir. Bunlar, bazıları uysa da çoğu eski Kanundakinden oldukça farklı olgular olarak karşımıza çıkmaktadır. “Geçici işsizlik”, “kuruluşun genel kurul dışındaki zorunlu organlarında görev almak” ve “emekli olduğu halde çalışmak”tan ibarettir. Doğru cevap A'dır.

Sendikaların en az yedi kişinin biraraya gelmesiyle kurulabilir. Doğru cevap D'dir.

Yeni Kanun, işçi sendikası üyesi bir işçinin bir yılı aşmayan bir süre işsiz kalması halinde sendika üyeliğinin aynen devam edeceğini belirtmiştir. Doğru cevap D'dir.

Sendikal tazminata hak kazanabilmede iş- çinin sözleşmesinin feshedilmesi gerekmez. Sendika üyeliği yüzünden adayı işe almamak veya sözleşme devam ettiği halde çalışma koşullarında sendikal nedenle (üyelik nedenli) yapılmış haksız bir ayırım dahi yeterlidir. Sendikal tazminatın zaman aşımı süresi on yıldır. Sendikal tazminatın en az miktarı, işçinin ücretinin bir yıllık tutarıdır. Sendikal tazminat son ücretten hesaplanır. Son ücret giydirilmiş ücret değil, “çıplak ücret” (iş karşılığı ücret)tir. Yine çıplak ücretin “net”i değil “brüt”ü esas alınır. Sendikal tazminat ücret olmadığından, bundan Sosyal Güvenlik Kurumu primi ve gelir vergisi kesilmez. Doğru cevap B'dir.

Gerek işçi sendikalarına gerekse de kamu görevlileri sendikalarına üyelik bağ- lamındaki eylemlerde uygulama alanı bulacaktır. İlgili kanuni düzenleme aynen şöyledir; “Bir kimseye karşı bir sendikaya üye olmaya veya olmamaya, sendikanın faaliyetlerine katılmaya veya katılmamaya, sendikadan veya sendika yönetimindeki görevinden ayrılmaya zorlamak amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır”. Bu yargılamanın ilgili ceza mahkemesinde yapılacağı ve ceza yargısına tabi olduğu açıktır. Doğru cevap E'dir.

İşte sendika veya konfederasyon ile belli koşullarla ona bağlı kişiler (üyeler) arasındaki ilişkiye üyelik ilişkisi denilir. Doğru cevap D'dir.

İşçi sendikasına üyelik için ilgili işçinin 15 yaşını doldurması şarttır. Doğru cevap A’dır.

Kuruluşta üyelik, olağan yol ile üyelik, yargı yoluyla üyelik ve birleşme/katılma yoluyla üyelik işçi sendikasına üyelik yöntemlerindendir. Doğru cevap E’dir.

Eğer sendika yetkili organı kendisine tanınan otuz günlük süre içinde başvuruyu açıkça reddederse, red kararının kendisine bildirimi (tebliğ) tarihinden itibaren otuz gün içinde, başvuru sahibi işçinin İş Mahkemesinde dava açması mümkündür. Doğru cevap C’dir

Kuruluşta üyelik, konfederasyonların birleşmesi yoluyla üyelik, konfederasyonların katılması yoluyla üyelik ve sonradan üyelik yöntemleriyle konfederasyona üyelik gerçekleşebilir. Doğru cevap E’dir.

Uluslararası kuruluşlarla işbirliği ve onlarda temsilcilik açılması için aynı kural değil, neticede üye veya delege tamsayısının 1/4’ünden az olmamak üzere, ilgili toplantıya katılanların salt çoğunluğunun oyu gerekli ve yeterlidir. Doğru cevap A’dır.