TOPLU İŞ HUKUKU - Deneme Sınavı - 13

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na göre sendikaların temel unsurlarından birisi işkolu düzeyinde faaliyey göstermeleridir. Bir başka deyişle, Türkiye'de temel sendikal örgütlenme modeli işkolu sendikalarıdır.

İşçilerin ve işçi sendikalarının işveren sendikalarına ve konfederasyonlarına, işverenlerin ve işveren sendikaların da işçi sendikalarına ve konfederasyonlarına üye olamamasına sendikal saflık ilkesi denir.

Bağımlılık, iş sözleşmesini eser (istisna), vekâlet ve neşir gibi diğer iş görme sözleşmelerinden ayıran unsurdur. İşçi işverene karşı kişisel ve hukuki bakımdan bağımlı olarak çalışır. Bu bağımlılığın kaynağı iş
sözleşmesidir. İşçi iş sözleşmesi bağıtlamak suretiyle işverenin emir ve otoritesi altına girer. Anılan
hiyerarşik ilişki iş sözleşmesiyle kurulduğu için hukuki, işçiyi işverenin emir ve otoritesi altına soktuğu
için ise kişiseldir.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu üst kuruluş olarak yalnızca konfederasyon tipi örgütlenmeye izin vermektedir.

Türk hukuk sisteminde sadece toplu pazarlık sürecinde ortaya çıkan menfaat uyuşmazlıkları bakımından grev hakkı tanınmıştır. Bu nedenle yasal olan tek grev türü menfaat (çıkar) grevidir.

İşyerinde faaliyetin tamamen durmasına sebep olacak tarzda, işveren veya işveren vekili tarafından kendi kararıyla veya bir kuruluşun verdiği karara uyarak işçilerin topluca işten uzaklaştırılmasına lokavt adı verilir.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na göre, sadece kamu işverenleri bakımından işkoluna göre sendikalaşma ilkesine bir istisna getirilmiş ve kamu işveren sendikalarının, aynı işkolundaki kamu işverenleri tarafından kurulması ve aynı işkolunda faaliyette bulunması şartı aranmamıştır.

Türkiye çağında faaliyette bulunmak Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu anlamında sendikanın unsurlarından biri değildir.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa göre kuruluşlar kamu kurum ve kuruluşlarından, siyasi partilerden, esnaf ve küçük sanatkarlar kuruluşlarından ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından yardım ve bağış alamazlar.

İşçiler ile işçi sendika ve konfederasyonlarının Sendikalar Kanununa veya diğer kanunlara göre kurulu işveren kuruluşlarına, işveren ve işveren kuruluşlarının da işçi sendika ve konfederasyonlarına üye olamamalarına sendikanın saflığı ilkesi adı verilir.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununu anlamında iş sözleşmesi ile çalışanlar, eser sözleşmesi ile çalışanlar, vekalet sözleşmesi ile çalışanlar, yayın sözleşmesi ile çalışanlar ve komisyon sözleşmesi ile çalışanlar işçi sayılmaktadır.

İşçi ve işverenlere tanınan çalışma koşullarının serbestçe belirleme hak ve yetkisine toplu iş sözleşmesi özerkliği adı verilmektedir.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa göre konfederasyon en az 5 sendikanın biraraya gelmesiyle meydana gelmektedir.

Türk hukuk sisteminde menfaat uyuşmazlıklarında grev hakkı tanınmıştır.

Lokavt, Anayasa'da bir hak olarak nitelendirilmemiştir.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa göre işkolları 20 başlıkta sınıflandırılmıştır.

İşçi sen­dikalarının işverenler ya da örgütleriyle üyelerinin kolektif menfaatlerini korumak üzere yaptıkları görüşmelerin, bu görüşmeler sırasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin, uzlaştırma, arabuluculuk, tahkim gibi alternatif çözüm yolları ile grev ve lokavt gibi iş mücadelesi araçlarının ve ni­hayet taraflar arasında anlaşmaya varıldığı takdirde bağıtlanan toplu iş sözleşmelerine ilişkin konuların düzenlendiği toplu iş sözleşmesi hukuku yer alır. Bu bağlamda belirtmek gerekir ki bireysel düzeyde ça­lışma ilişkileri iş hukukunun konusuna girmeyen kamu görevlilerinin sendika ve toplu sözleşme hak ve özgürlükleri de bu hukuk dalının uygulama ala­nında yer alır.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununda sendika, işçilerin veya işverenlerin ça­lışma ilişkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek için en az yedi işçi veya işverenin bir araya gelerek bir işkolunda faaliyette bulunmak üzere oluşturdukları tüzel kişi­liğe sahip kuruluşlar olarak tanımlanmıştır.