TİCARET HUKUKUNA GİRİŞ - Deneme Sınavı - 3

Adi şirket Türk Borçlar Kanununda düzenlenmiştir; TTK'da hüküm altına alınmamıştır. Kanun koyucu, TBK’da düzenlenen adi ortaklık dışında TTK’da tüzel kişiliğe sahip ticaret ortaklıklarını kollektif, komandit, anonim, limited şirket ve
kooperatif olarak saymıştır (TTK m. 124).

Elektronik olarak yapılan kurullarda, oy kullanabilmek için, şirketin bu amaca özgülenmiş bir internet sitesine sahip olması, ortağın bu yolda bir istemde bulunması, elektronik ortam araçlarının etkin katılmaya elverişliliğinin bir teknik raporla ispatlanıp bu raporun tescil ve ilan edilmesi ve oy kullananların kimliklerinin saklanması şarttır (TTK m. 1527, f. I). Ancak pay senetleri borsaya kote edilmiş anonim şirketler Merkezî Kayıt Kuruluşu tarafından sağlanan elektronik sistemi kullanmak zorundadırlar.

Kollektif ortaklığın ticaret unvanının, bütün ortakların veya ortaklardan en az birinin adı ve soyadıyla şirketi ve türünü gösteren ibareden oluşması zorunludur (TTK m. 42, f. I).

Sermaye Koyma Borcu: Ortaklar, şirkete sermaye olarak TTK m. 124 sayılan değerlerin tümünü getirebilir. Bu kapsamda, kanunen devri yasaklanmamış ve nakden değerlendirilebilen her türlü değer ile birlikte kişisel emek ve ticari itibar da sermaye olarak konulabilir

Bu kavram, ortakların şirket sözleşmesinde belirtilen ortak amacı gerçekleştirmek için birlikte çaba gösterme yükümlülüğünü ifade eder. Dolayısıyla doğru yanıt A seçeneğidir.

Adi ortaklık hükümleri aşağıdaki hallerde uygulama alanı bulur:

1. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 10. maddesinde birden fazla kimsenin katılımıyla meydana gelen eser ayrılmaz bir bütün teşkil ediyorsa eserin sahibi onu meydana getirenlerin birliğidir ve bu birliğe adi ortaklık hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmiştir. Bu kapsamda, ayrılmaz bir bütün
teşkil edecek şekilde roman, tiyatro eseri yazan, sinema filmi yapan, mimarlık eseri yaratan kişiler arasındaki ilişkilere adi şirket
hükümleri uygulanır.
2. Yine ticaret şirketi olarak tüzel kişilik kazanmayan ortaklar adi ortaklık hükümlerine tabi olacaktır (TBK m. 620, f. II).
3. TBK’da düzenlenen adi ortaklık hükümleri TTK m. 5 gereğince genel hüküm olarak uygulanır (TTK m. 126). Başka bir deyişle, TBK’da düzenlenmiş olan adi ortaklık sözleşmesi hükümleri ticaret şirketlerindeki boşlukları doldurma fonksiyonunu yerine getirmektedir.
4. Kollektif ve komandit şirketlerinin sözleşmeleri kanunda öngörülen şekilde yapılmamış veya sözleşmeye konması zorunlu olan kayıtlardan biri veya bazıları eksik olan şirketler adi şirket hükmünde olup, adi şirkete ilişkin hükümler uygulanır.

Doğru yanıt E seçeneğidir.

İnceleme hakkını düzenleyen hüküm emredici mahiyettedir. Dolayısıyla kanun koyucu, ortaklara yönetici ortak olmasa dahi, ortakların her birinin adi şirketin mali durumu ve işlerin gidişatı hakkında bilgi edinmek hakkı bulunmaktadır. İnceleme hakkından vazgeçmek mümkün olmadığı gibi sınırlandıran sözleşme
hükümleri de geçersizdir. Bu kapsamda, ortağın ortaklığın işleyişi hakkında bilgi alma, defter ve kayıtları inceleme, bunlardan örnek alma ve mali durum hakkında özet çıkarma hakkı bulunmaktadır.

Dolayısıyla doğru yanıt E seçeneğidir.

Olağan işler adi ortaklığın amacı kapsamında günlük rutin işler olarak tanımlanabilir. Ancak adi ortaklığın günlük ve rutini her bir adi şirkete göre değişecektir. Bir esnaf işletmesi işleten adi şirket ile baraj yapan adi şirketin günlük rutini birbirinden farklı olacaktır. Bu nedenle, adi ortaklığın olağan işlerinin ne olduğunu tanımlamak zordur. Olağan dışı işlemlerin en ayırt edici özelliği oy birliği gerektirmesidir. Bu çerçevede, ilk akla gelen adi ortaklık sözleşmesinin değiştirilmesi olacaktır (TBK m. 624). Bunun dışında bütün adi ortaklık tipleri için “olağan dışı işlemler” tanımı yapmak güç olacaktır.

Verilen örnekler kapsamında ortaklıkta işçi istihdamı olağan işlerden olarak kabul edilebilir.

Kollektif ortaklığın ticaret unvanının, bütün ortakların veya ortaklardan en az birinin adı ve soyadıyla şirketin türünü gösteren ibareden oluşması zorunludur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Kollektif şirkette ortaklar, şirket borçlarından müteselsil ve sınırsız olarak bütün mal varlığıyla ikinci derecede sorumludurlar.

Olağan işler şirketin amacı ve konusunu elde etmek için yapılması gereken her türlü işi yöneticiler tek başına yapabilir. Yöneticiler olağan işler kapsamında sulh, feragat, kabul ve tahkime yetkilidir. Ancak olağanüstü işlerde yöneticilerin
yetkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla doğru yanıt E seçeneğidir.

Bir ortak rekabet yasağına aykırı hareket ederse, şirket, bu ortaktan tazminat istemekte veya tazminat yerine bu ortağın kendi adına yaptığı işleri şirket adına yapılmış saymakta, üçüncü kişilerin adına yapılmış işlerden doğan menfaatlerin şirkete bırakılmasını istemekte serbesttir (TTK m. 231, f. I).
Ortak hakkında bu üç seçenekten birine diğer ortaklar çoğunlukla karar verir. Bu hak bir işlemin yapıldığının veya ortağın diğer bir şirkete girdiğinin öğrenildiği tarihten başlayarak üç ay ve her  hâlde işlemin yapıldığı tarihten itibaren bir yılda zaman aşımına uğrar (TTK m. 231, f. II). Doğru yanıt A seçeneğidir.