TİCARET HUKUKU

1. İşletme adı ve ticaret unvanının özel olarak korunması (TTK m.50,52 ve 53), 2. Ticaret şirketlerinin kuruluşu (TTK m.232,317,355,588, KoopK m.), 3. Ticaret şirketlerinin birleşmesi, bölünmesi ve tür değiştirmesi (TTK m.153, 179, 189), 4. Anonim şirketlerde kuruluştan sonra devralmaya ilişkin sözleşmelerin geçerli olması (TTK m.356), 5. Anonim şirketlerde anasözleşme değişiklikleri ve esas sermaye artırımlarının üçüncü kişilere karşı hüküm doğurması (TTK m.455,456/5).

Sicilde yapılabilecek işlemler, tescil, tadil ve terkin olmak üzere üç türlüdür.

1. Tescil: Bir hususun ilk defa sicile geçirilmesi (kayıt),

2. Tadil: Mevcut bir kayıtta değişiklik yapılması (değişiklik),

3. Terkin: Mevcut kaydın silinmesidir (TSY m. 28/2). Aşağıda, her defasında tekrardan kaçınmak amacıyla tescil hakkında yapacağımız açıklamalar, tadil ve terkin hakkında da geçerli olacaktır.

Sicil müdürü tescil talebini hemen yerine getirmez. Gerekli incelemeleri yapar. Şu hususları araştırır:

1. Tescili istenen hususta kanuni şartların mevcut olup olmadığı (TTK m.32/1),

2. Tescili istenen hususun kamu düzenine ve emredici hükümlere uygunluğu (TTK m.32/2 ve 3),

3. Tescili istenen hususun gerçeğe uygunluğu ve aldatıcı olmaması (TTK m.32/3),

4. Talepte bulunan kişinin kimliği ve yetkisi (TTK m.29/2).

Sicil müdürü, yapacağı inceleme sonrası üç türlü davranabilir:

1. Talebe uyar, olumlu karar verir.

2. Olumsuz karar verir, talebi reddeder.

3. Geçici tescile karar verir. Çözümü bir mahkeme kararına bağlı olan veya kesin biçimde tescilinde tereddüte düşülen hususlarda sicil müdürü, ilgilinin talebi üzerine geçici tescile karar verebilir. İlgililer üç ay içerisinde aralarında anlaştıklarını veya mahkemeye başvurduklarını kanıtlamazlar ise kayıt silinir. Mahkemeye başvurulmuş ise, kesin hükme göre davranılır (TTK m.32/4).

Ticaret sicili, tescile tabi hususun hukuken doğmuş sayılıp sayılmayacağı açısından kurucu veya açıklayıcı, üçüncü kişilerin iyiniyetli sayılıp sayılmayacağı açısından ise olumlu veya olumsuz etki gösterir.

TTK m.25/2 uyarınca, ticaret sicilin tutulmasından doğan bütün zararlardan, devlet ve ilgili oda müteselsilen sorumludur. Devlet ve sicil görevlilerini atamaya yetkili kurum, zararın doğmasında kusuru bulunanlara rücu eder.

- Kollektif Şirket: TTK m.42/1 uyarınca, ticaret unvanında tüm ortakların veya hiç olmazsa birisinin kısaltılmaksızın ad ve soyadı ile şirket ve türünü gösteren ibare bulunmalıdır. Örneğin, Ali Taş ve Veli Kaya Kollektif Şirketi ya da Ali Taş Kollektif Şirketi gibi.

- Komandit Şirket: Gerek adi, gerek paylı komandit şirketlerde iki tür ortak vardır. Ortaklardan bir kısmı komandite (sınırsız sorumlu), diğer bir kısmı ise komanditer (sınırlı sorumlu) ortaktır. TTK m.42/2’ye göre, unvanda komandite ortaklardan en az birisinin kısaltılmaksızın ad ve soyadı ile şirket ve türünü gösteren ibare bulunmalıdır. Komanditer ortağın ismi unvanda bulunamaz. Buna rağmen ismine unvanda yer verilen komanditer ortak, komandite ortak gibi sorumlu olur (TTK m.320); ayrıca cezai yaptırım uygulanır (TTK m.51/2).

- Anonim ve Limited Şirket ile Kooperatif: TTK m.43’e göre, bunların unvanlarında mutlaka işletme konusu ile şirket ve türünü gösteren ibare bulunmalıdır. Örneğin, “İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketi” (veya AŞ), “Turizm ve Seyahat Limited Şirketi”, “Yapı Kooperatifi” gibi. Fakat unvana bir gerçek kişinin ad ve soyadı eklenirse, şirket ve türünü gösteren ibareler kısaltılamaz.

- Dernek, Vakıf ve Diğer Tüzel Kişiler: TTK m.44/1 gereği, ticaret unvanları adlarından oluşur.

- Donatma İştiraki: TTK m.44/2’ye göre unvanı, müşterek donatanlardan birinin ad-soyadı veya gemi adı ile donatma iştirakini gösteren ibareden oluşur. “Temel Oflu Donatma İştiraki” veya “Karadeniz Gemisi Donatma İştiraki” gibi.

TTK m.56, haksız rekabet nedeniyle açılabilecek hukuk davalarını ve bunları açabilecek kişileri düzenlemiştir. Açılabilecek davalar ve ileri sürülebilecek talepler şunlardır:

1. Haksız rekabetin tespiti,

2. Haksız rekabetin önlenmesi (devam eden ve tekrar tehlikesi olan fiillerde),

3. Haksız rekabet sonucu olan maddi durumun ortadan kaldırılması, haksız rekabet yanlış veya yanıltıcı beyanlarla yapılmışsa bu beyanların düzeltilmesi ve tecavüzün önlenmesi için kaçınılmaz ise, haksız rekabetin işlenmesinde etkili olan araçların ve malların imhası (Örneğin, iltibasa yolaçan markayı içeren ambalaj ve etiketlerin toplanması ve imhası, haksız rekabet konusu vasıfsız ve boş tüplerin imha edilmesi gibi.

4. Zarar varsa tazminat (maddi tazminat olarak mahkeme, failin tecavüz sonucunda elde etmesi mümkün görülen menfaat karşılığına hükmedebilir (TTK m.56/1),

5. TBK m.58’deki şartlar varsa manevi tazminat.