TİCARET HUKUKU - Deneme Sınavı - 5

Zayi olan kıymetli evraka ilişkin açılabilecek dava, iptal davasıdır.

Kambiyo senetleri kanunen emre yazılı senetlerdir.

Ödememe protestosu çekildikten 2 gün sonra gibi bir vade türü bulunmamaktadır.

Düzenlenme yeri, poliçede mutlak zorunlu kayıtlar arasında yer almaz.

Senet nedeniyle sorumluluk altına girmiş kişiler lehine verilen özel kefalete aval adı verilir.

Kıymetli evrakta soyutluk ilkesi söz konusudur. Yani bir kıymetli evrak, düzenlenmesine yol açan alt ilişkideki sakatlıktan etkilenmemektedir. Dolayısıyla kıymetli evrakta temel ilişkideki sakatlık senedi hükümsüz kılmaz.

İçerdiği hakkın türü bakımından kıymetli evrakı üç gruba ayırabiliriz: Alacak Senetleri (bir alacak hakkını temsil eden, çek, bono, poliçe, tahvil, emre yazılı havale, emre yazılı ödeme vaadi gibi); ortaklık senetleri (bir şirkette ortaklık haklarını içeren, anonim şirket pay senetleri ve bunların yerine çıkarılan ilmühaberler gibi);eşya hukuku senetleri (bir eşya üzerindeki mülkiyet ya da rehin hakkını temsil eden, varant, makbuz senedi, konişmento, ipotekli borç senedi, irad senedi gibi).

Nama yazılı senetler temlik beyanı ve zilyetliğin nakli ile devredilir.

Kanunen emre yazılı senetler, aksine bir kayıt olmadığı sürece kanunun emre yazılı saydığı senetlerdir (TTK m.654). Örneğin, bono, poliçe, çek ve TTK. m.490/2’de ciro ile devredileceği öngörülen anonim şirket pay senetleri böyledir. ipotekli borç senedi bunlardan birisi değildir.

TTK m.658’e göre, senedin metninden veya şeklinden hamili kim ise onun hak sahibi sayılacağı anlaşılan her kıymetli evrak hamiline yazılı senet sayılır. Senedin sahibi olmak, kural olarak senetteki hakkın da sahibi olmak demektir.

Senet metininden anlaşılan defiler, senede bakmakla görülebilen, anlaşılabilen defilerdir. Alacaklı, senedi o şekliyle aldığı için kendisine karşı ileri sürülen definin varlığını bilmektedir. Bu nedenle de hukuken korunması gereksizdir. Senette ciro zincirinin kopuk olması senet metninden anlaşılabilen defidir. İmza edenin ehliyetsizliği, temsil yetkisinin mevcut olmaması,  imza sahteliği, imzanın, fiziki baskı ve doğrudan cebirle attırılmış olması ise bir taahhüdün hükümsüzlüğüne ilişkin defilerdir.

Kişisel (Nisbi) Defiler Senetteki borç taahhüdünün objektif varlığına hiçbir etkisi bulunmayan, borçlunun, belirli bir alacaklı ile arasındaki doğrudan hukuki ilişkilerden doğan defilerdir.

Belirli vadeli poliçelerde vadenin gün olarak kesin biçimde saptanmasına olanak veren, “2011 Yılı Cumhuriyet Bayramı” veya “2011 yılı Ramazan Bayramının ilk günü” gibi bir tarih de yazılabilir. 2019 yılı içerisindeki sevgililer günü belirli bir güne karşılık geldiğinden poliçe, vade bakımından belirli bir günde ödenecek poliçedir.

Poliçede vadenin yazılması esaslı bir şekil şartı değildir (m. 671/1,d) çünkü m. 672/2’ye göre vadesi gösterilmeyen poliçenin görüldüğünde ödenmesi gerekir.

Görüldüğünde vadeli bononun (poliçenin), üzerinde yazılı düzenlenme tarihinden itibaren bir yıl içinde ödeme için ibraz edilmesi gerekir (m. 704).

Bir çek düzenlendiği yerde ödenecekse 10 gün içerisinde bankaya ibraz edilmelidir.

A, B, D ve E şıkkında yazılanlar, anonim şirketin sakıncalı değil; başlıca yararlı yönleridir.

İkinci anlamda pay, payın bağlandığı kıymetli evrakı (pay senedini) ifade etmektedir. TTK m.584 vd. hükümleri, pay senetlerinin türleri, tür değiştirmesi, bastırılması, şekli ve özellikle devrini, ayrıntılı olarak düzenlemiştir.

Her kişi gibi anonim şirket de alacaklılarına karşı malvarlığı ile sorumludur.

Ortakların sorumluluğu sınırlı olduğu için, şirket alacaklılarının tek güvencesini de ortaklık malvarlığı oluşturur.

Bir ortak, ortaklığa karşı tek (aslî) borcu olan sermaye taahhüdünü ifa etmişse, sınırlı sorumluluğu da sona ermiş olur; tüm ortaklar oy birliği ile karar almadıkça, ortaklar yeni bir sermaye taahhüdü altına sokulamazlar.

TTK m.421/2,a’da, bilanço zararlarının kapatılması için yükümlülük ve ikincil yükümlülük koyan kararların alınabilmesi için oy birliğinin şart olduğu hükme bağlanmıştır.

halka açıklık niteliği, ya payların fiilen halka arzı ile ya da fiilen halka arz edilmese dahi, kanun gereği, payların halka arzedilmiş sayılması ile kazanılabilmektedir.