TİCARET HUKUKU - Deneme Sınavı - 4

Kanun, anasözleşmenin hazırlanmasından başlayan ve tescile dek devam eden aşamalar öngörmüş olup bir aşama tamamlanmadan diğerine geçilememektedir.

TTT tedrici kuruluş sistemine yer vermemiş; fakat kuruluştan hemen sonra halka açılmaya olanak tanıyan bir düzenleme getirmiştir (TTK m.346).

Anasözleşmeyi imzalayan ve sermaye koymayı taahhüt eden gerçek ve/veya tüzel kişiler kurucu sıfatını kazanır (TTK m.337/1).

Bir kişi, başkası hesabına pay taahhüdünde bulunmuş ve anasözleşmeyi imzalamışsa, adına hareket edilen kişi de kuruluştan doğan sorumluluk bakımından kurucu sayılır (TTK m.337/2).

Bu son gruba anasözleşmeye yazılabilen, ancak yazılmasa dahi başka bir hukuki işlem formu içerisinde de (örneğin genel kurul veya yönetim kurulu kararı ya da bazen alelade bir borçlar hukuku taahhüdü olarak) geçerlilik kazanabilen hususlar girer. Örneğin:

TTK m.347/1’e göre, anasözleşmede hüküm veya genel kurul kararı varsa, primli pay senedi çıkarılabilir.

Kanunkoyucunun kuruluştaki sakatlıkların varlığı hâlinde fesih davasını tercih etmesinin nedeni bu davanın ileriye doğru etkiyi sağlamasıdır.

Kuruluş sırasında kanun hükümlerine aykırılık suretiyle alacaklıların, pay sahiplerinin ve kamunun menfaatlerinin önemli şekilde tehlikeye düşmesi durumunda, paysahipleri, alacaklılar ve Bakanlık, anonim ortaklığın tescil ve ilânından itibaren üç ay içinde ortaklığın feshi için dava açabileceklerdir.

Henüz tüzel kişiliğin doğmamış olduğu bir aşamada, ortaklığı temsilen işlem yapılması, özel bir hükümle düzenlenmiştir.

TTK m.355/2 hükmüne göre, “Tescilden önce şirket adına işlem yapanlar ve taahhütlere girişenler, bu işlem ve taahhütlerden şahsen ve müteselsilen sorumludurlar. Ancak, işlem ve taahhütlerin, ileride kurulacak şirket adına yapıldığı açıkça bildirilmiş ve şirketin ticaret siciline tescilinden sonra üç aylık süre içerisinde bu taahhütler şirket tarafından kabul olunmuşsa, yalnız şirket sorumlu olur”.

Yönetim kurulu; görev ve yetkilerini kural olarak topluca (kurul şeklinde) kullanır; istisnai bazı işlerde üyelerin bireysel olarak yetkileri vardır.

Şirketin sahip olabildiği büyük ekonomik güç nedeniyle, bu tip şirketlerde tekelleşme eğilimi ve tehlikesi daha fazladır. Tekelleşme de serbest piyasa ekonomisine ve rekabetçi ortama vurulan bir darbedir. Bu nedenle anonim şirketin sakıncaları arasında yer alır. Diğer seçenekler ise yararlarıdır.

Yeni kanun, önceden sadece halka açık anonim şirketlere tanınmış bir olanak olan kayıtlı sermaye sisteminden yararlanmaya, halka kapalı anonim şirketler için de izin vermiştir (m. 332, 460 vd.). Her iki sistemi kapsayan ortak bir kavram olarak da “sermaye” denilmiştir.

A, C, D ve E seçenekleri TTK m.339/2’de gösterilen ana sözleşmede bulunması zorunlu unsurlardır.  Bunun dışında öngörülmeleri koşuluyla anonim şirketlerin ana sözleşmesinde bulunması zorunlu hususlar vardır. Bunlara şu örnekleri verebiliriz. Kuruluşla ilgili hükümler (m. 339/2, e bendi) birden fazla paya sahip olanlara tanınacak oy sayısının sınırlandırılması (m. 434); yönetim kurulu üyelerinin görev süreleri ve tekrar seçilmeleri yasağı (m. 362), yönetim yetkilerinin devri (m. 367), temsilde çift imza kuralının aksi (m. 370) vs. Soruda öngörülmeleri koşuluyla bulunması zorunlu hususu sorduğu için doğru cevap B seçeneğidir.

Anonim ortaklıklarda genel kurul karar organıdır. Bu nedenle doğru şık “a”dır.

Ortaklığın dışarıya karşı temsilinde yönetim kurulu yetkilidir, genel kurul bu yetkiyi kullanamaz. Bu nedenle doğru şık “b”dir.

Anonim ortaklıklarda genel kurulu toplantıya çağırma yetkisi sadece yönetim kurulunda değildir. Pay sahipleri, azınlık pay sahipleri gibi bazı kişiler de genel kurulu toplantıya çağırabilir. Bu nedenle doğru şık “e”dir.

Bir pay üzerinde intifa hakkı bulunması halinde, aksine düzenleme yoksa genel kurulda oy intifa hakkı sahibi tarafından kullanılır. Bu nedenle doğru şık “c”dir.

Pay sahiplerinin taahhütlerinin artırılmasına ilişkin genel kurul kararlarının oy birliği ile alınması gerekir. Bu nedenle doğru şık “a”dır.

Bir hukuki işlemin doğabilmesi için öngörülen kurucu/şekli nitelikteki emredici hükümlere aykırılık halinde yokluktan söz edilir. Bu nedenle doğru şık “b”dir.

Anonim ortaklık genel kurulunda oylama yapılmaksızın alınan kararlar yokluk yaptırımına tabidir. Bu nedenle doğru şık “d”dir.

Pay sahibinin genel kurula katılma hakkını ortadan kaldıran kararlar butlan yaptırımına tabidir. Bu nedenle doğru şık “e”dir.

Denetçiler genel kurul kararları aleyhine iptal davası açma hakkına sahip değildir. B

Bir anonim ortaklığın işletme konusunun elde edilmesi veya elde edilmesinin imkânsızlaşması halinde uğrayacağı hukuki sonuç infisahtır. Bu nedenle doğru şık “b”dir.

Anonim ortaklıklar tarafından oy hakkından yoksun pay çıkarılması mümkün değildir. Bu nedenle doğru şık “a”dır.

Sermaye artırımı anonim ortaklıkta payın aslen kazanılması yollarından biridir. Bu nedenle doğru şık “e”dir.

Pay sahiplerinin kendi aralarında veya üçüncü kişilerle yapacakları borçlar hukuku sözleşmeleriyle paylarını devretmelerinin anasözleşmede bir takım koşullara bağlamasına bağlam adı verilir. Bu nedenle doğru şık “d”dir.