TİCARET HUKUKU - Deneme Sınavı - 1

A şıkkı doğrudur. Saklama süresi, 10 yıl olup sürenin başlangıcı da kanunda belirtilmiştir (TTK m.82/5-6). B ve C şıkkı yanlıştır. Defter ve belgelerin saklanması yükümü, gerçek kişi tacirlerde ticaretin terk edilmesinden sonra sürdüğü gibi, tacirin ölümü halinde mirasçılar bakımından da devam eder. D ve E şıkkı yanlıştır. Mirasın resmi tasfiyesi veya tüzel kişiliğin sona ermesi durumlarında, defter ve belgeler Sulh Hukuk Mahkemesince saklanır (TTK m.82/8).

A, B, c ve E şıkkı yanlıştır. Saklanması gereken defter ve belgeler, saklama süresi içinde, yangın, deprem, su baskını gibi bir afet veya hırsızlıktan dolayı zayi olursa, tacirin (ölmüşse mirasçılarının), durumu öğrendikten itibaren "on beş gün" içerisinde işletmenin olduğu yerdeki mahkemeye başvurarak zayi belgesi alması gerekir. Kanun’da “isteyebilirler” denmiş ise de bu bir zorunluluk niteliğindedir. Zayi belgesi için açılan dava, çekişmesiz yargı konusudur (TTK m.82/7). D şıkkı doğrudur. Boş defterlerin zayi olması halinde talebin reddi gerekir.

A şıkkı yanlıştır. Olayda defterler sahibi aleyhine delil olarak kullanılmak istenmektedir. B şıkkı doğrudur. Bir davada ispat yükü kendisine düşen tarafın, iddiasını ispatlamak üzere, diğer tarafın (tacirin) defterlerine dayanması mümkündür. Karşı tarafın (tacirin) defterlerine dayanan tarafın tacir olması zorunlu değildir. C şıkkı yanlıştır. Bir kişinin (örneğin A’nın) iddiasını, yalnızca karşı tarafın (tacir T’nin) defterleri ile ispatlamak istediğini açıklamasından sonra, mahkemenin tacire, defterlerini ibraz etmesi için süre tanıması gerekir. Bu süre içerisinde, T defterlerini ibrazdan kaçınırsa A iddiasını ispat etmiş sayılır ve mahkeme, davayı onun lehine karara bağlar (HMK m.222/5). D şıkkı yanlıştır.  Tacirin defter tutmamış olması veya tuttuğu defterlerin zayi edilmiş olmasına rağmen TTK m.82/7 uyarınca zayi belgesi almamış bulunması, ibrazdan kaçınmaya eş değer sonuç yaratır. E şıkkı yanlıştır. İbraz edilen ve usulüne uygun tutulmuş bulunan defterlerde, ileri sürülen iddia hakkında hiçbir kayıt yer almayabilir. Bu durumda A, kanıtını hasrettiği için başka deliller de gösteremeyeceğinden, iddiasını ispatlayamamış sayılır. Mahkeme A’nın aleyhine karar verir.

A şıkkı yanlıştır. Bir kimsenin kendi düzenlediği belgelere dayanarak iddiasını ispat etmesi, ilk bakışta mantığa ve usul hukuku ilkelerine aykırıdır. Bununla birlikte HMK, ağırlaştırılmış birtakım koşulların birlikte gerçekleşmesi halinde bu olanağı tacirlere tanımıştır.  B şıkkı yanlıştır. Tutulması gereken tüm defterler, usulüne uygun tutulmuş olmalı, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış bulunmalıdır. C şıkkı yanlıştır. Tacirin defterlerindeki kayıtlar birbirlerini teyit etmeli, aralarında çelişki olmamalıdır (HMK m.222/2). D şıkkı yanlıştır. Her iki taraf da tacir (veya defter tutma yükümlüsü) olmalıdır. E şıkkı doğrudur. Defterlere dayanılarak ispatlanmak istenen iddia, karşı tarafça çürütülememiş olmalıdır (HMK m.222/3).

A şıkkı yanlıştır. Ticari temsilcinin gerçek kişi olması gerektiği genellikle kabul edilmektedir. Atanacak kişinin temyiz kudretine (ayırtım gücüne) sahip olması yeterli sayılır; tam fiil ehliyetinin mutlaka var olması aranmaz. B şıkkı yanlıştır. Ticari temsilci atamak kural olarak tacirin isteğine bağlıdır. Fakat merkezleri Türkiye dışında bulunan işletmelerin Türkiye’deki şubelerinin başına, yerleşim yeri Türkiye’de bulunan tam yetkili ticari temsilci atanması zorunludur (TTK m.40/4). C şıkkı yanlıştır. Ticari temsilci, işletmenin gayesine dâhil olan her türlü işlemi kural olarak yapma yetkisine sahiptir (TBK m.548/I). Örneğin, işletmeye mal alıp satabilir, işçilerle hizmet sözleşmesi yapabilir, onların iş sözleşmelerini feshedebilir. D şıkkı yanlıştır. Temsilci, tacir adına kambiyo taahhüdünde bulunabilir. E şıkkı doğrudur.

A şıkkı yanlıştır. Temsilcinin ölümü ve temyiz kudretinin kaybı, temsil yetkisinin sona ermesine neden olur (TTK m. 554/2). B şıkkı yanlıştır. Tacirin iflâsı (İİK m.184,191), sona erme nedeni olması kararlaştırılmış ise
ölümü veya fiil ehliyetini kaybetmesi (TBK m.554/2) temsil yetkisini sona erdirir. Yani (T) iflas ederse, temsil yetkisi kendiliğinden sona erer, ancak T ölürse temsil yetkisi, sözleşmede ayrıca kararlaştırılmışsa sona erer. C şıkkı doğrudur.  taraflar arasında sona erme nedeni olması kararlaştırılmış ise,  tacirin ölümü veya fiil ehliyetini kaybetmesi halinde temsilcinin yetkisi sona erer.

B şıkkı doğrudur. Genel ticari vekilin temsil yetkisi, üçüncü kişilere duyurulması koşulu ile tacir tarafından istenildiği gibi sınırlanabilir. Örneğin, mektup, ihbar, sirküler vb. yollardan üçüncü kişilere bildirilerek, yer, birlikte temsil, miktar, konu, kişi, süre gibi yönlerden yetki sınırlaması yapılabilir.

A şıkkı doğrudur. TBK m.521’deki tanıma göre simsarlık, simsarın taraflar arasında bir sözleşmenin kurulması olanağının hazırlanmasını veya kurulmasına aracılık etmeyi üstlendiği ve bu sözleşmenin kurulması durumunda ücrete hak kazandığı sözleşmedir. Olayda, (A) alıcıdır.  (B) satıcıdır. Alıcı ve satıcının sözleşme yapmasına olanak sağlayan alışveriş sitesini işleten ise, simsardır. Zira tarafların satım sözleşmesi yapmasına olanak sağlamakta ve karşılığında ücrete hak kazanmaktadır.

A şıkkı doğrudur. Franchisinde, bir tacir başka bir tacir ile yaptığı sözleşme çerçevesinde o kişiye kendi mal ve hizmetlerinin pazarlanması ve dağıtımı konusunda bir imtiyaz, bir yetki verir. Ayrıca, franchise alan tarafın personelinin eğitimi ile onların denetlenmesi de söz konusudur. Daha da önemlisi, kendi işletme adını, markasını, tanıtma işaretlerini, üretim usul ve sırları ile teknik ve ticari bilgi birikimini (know-how) kullanma hakkını da franchise alan tarafa tanır.