Anonim Şirkette Pay Kavramı, Pay Sahibinin Hakları ve Borçları, Menkul Kıymetler

Anonim şirkette payın farklı anlamlarda kullanıldığı görülmektedir: 

1. Pay, anonim şirket esas sermayesinin bir parçasını ifade etmektedir. Buna göre esas sermayenin pay sayısına bölünmesi sonucu oluşan nominal değerin her biri pay olarak ifade edilmektedir.
2. Pay sahipliği konumunu ifade etmektedir. Bir ortağın şirketteki hak ve borçları bu paya bağlıdır. Pay sayısı da esas sözleşmeyle belirlenmiştir.
3. Pay, bir kıymetli evrak niteliğindeki hisse senedini ifade etmek üzere kullanılmaktadır. Esasen anonim şirketlerde hisse senedi çıkarma zorunluluğu öngörülmemiştir. Senede bağlanmamış paylar için çıplak pay ifadesi kullanılmaktadır. Bu paylar alacağın temliki hükümlerine göre bir başkasına devredilebilmektedir. Nama yazılı veya hamile yazılı hisse senedi çıkarılması halinde bunlar da kıymetli evrak niteliğinde olduklarından bu şekilde bir başkasına devredilebilecektir.

Anonim şirketlere ilişkin yasal düzenlemelerden hareketle paya ilişkin çeşitli ilkeler ortaya konulmuştur. Bu ilkeler; payın tescil ile oluşması ilkesi, payın bölünmezliği ilkesi, payın devredilebilirliği ilkesi, payın senede bağlanmasının payda değişiklik yapmadığı ilkesidir.

Karşılıkları bakımından paylar; nakit karşılığı paylar ve ayın karşılığı paylar olarak ayrılmaktadır. Nakit Karşılığı Pay; Nakit sermaye karşılığı olan paylardır. Anonim şirkette sermaye payının nakit olarak belirlenmesi durumunda memleket parası ile belirlenmesi ve esas sözleşmede gösterilmesi gerekmektedir. Ayın Karşılığı Pay; Ayni sermaye karşılığı olan paylardır. Örneğin taşınırlar, taşınmazlar, sınai ve fikri mülkiyet hakları gibi ayın sermaye karşılığı olarak belirlenen paylar böyledir. Paradan başka sermaye olarak konan haklar ve ayınlar; bunların değerleri; bunlara karşılık verilecek payların miktarının ana sözleşmede gösterilmesi gerekmektedir (TTK m. 339/1.e).

Oy hakkı bakımından paylar; oy hakkı olan pay ve oy hakkından yoksun pay olarak ayrılmaktadır. Oy Hakkı Olan Pay; Her pay sahibi sadece bir paya sahip olsa da en az bir oy hakkını haizdir (TTK m. 434/2). Payın kanunen veya ana sözleşme ile belirlenmiş olan en az miktarının ödenmesiyle oy hakkı doğmaktadır (TTK m. 435). Oy Hakkından Yoksun Pay; Eskiden oydan yoksun paylar Sermaye Piyasası Kanunu’nda düzenlenmişti (m. 14/A). Yeni Sermaye Piyasası Kanunu’nda bu konuda düzenleme bulunmamaktadır. Türk Ticaret Kanunu’na göre oydan yoksun pay kabul edilmediğinden (TTK m. 434/2), ülkemizde yürürlükte olan mevzuata göre oy hakkından yoksun pay mümkün değildir.

İtibari değeri bakımından paylar; itibari değeri olan ve itibari değeri olmayan pay olarak ayrılmaktadır. İtibari Değeri Olan Pay Türk; Ticaret Kanunu’nda payın itibarî değerinin en az bir kuruş olduğu itibarî değerinden aşağı bedelle pay çıkarılamayacağı öngörülmüştür (TTK m. 476/1, m. 347). Esas sözleşmede hüküm bulunması veya genel kurul kararı alınması halinde, payların itibarî değerinden yüksek bir bedelle (Primli pay) çıkarılabilmesi mümkündür (TTK m. 347). İtibari Değeri Olmayan Pay; Türk Ticaret Kanunu’nda payın itibarî değerinin en az bir kuruş olduğu öngörülmüş olup (TTK m. 476/1), bu sistemde itibari değerden yoksun pay kabul edilmemiştir.

İmtiyazlı olup olmaması bakımından paylar; adi pay ve imtiyazlı pay olarak ayrılmaktadır. Adi Pay; Esas sözleşmeyle herhangi bir ayrıcalık tanınmamış olan paylara adi pay denilmektedir. İmtiyazlı Pay; Esas sözleşmeyle, kar payı, tasfiye payı, rüçhan ve oy hakkı gibi hususlarda diğerlerine oranla üstün bir hak veya kanunda öngörülmemiş yeni bir pay sahipliği hakkı tanınması imtiyaz, bu tür ayrıcalıklarla donatılmış paylar da imtiyazlı pay olarak ifade edilmektedir. İmtiyaz konusu olabilecek haklar sınırlı değildir. Örneğin, tahvil ve intifa senedi alma, şirketin tesislerinden yararlanma gibi hususlarda da imtiyaz tanınması mümkündür.

Bedelli olup olmaması bakımından paylar bedelli pay ve bedelsiz pay olarak ayrılmaktadır. Bedelli Pay; Dış kaynaklardan sermaye artırımında, ortakların ve üçüncü kişilerin bedelini ödeyerek paya sahip olmaları gerekmekte olup, bu paylara bedelli pay denilmektedir. Bedelsiz Pay; Anonim şirketlerde iç kaynaklardan (kar, yedek akçe, yeniden değerleme fonu) sermaye artırımında, artırılan kısım karşılığında çıkarılan paylara ortaklar bedel ödemeksizin sahip olabilmekte olup, bu paylara bedelsiz (Gratis) pay denilmektedir. 

Anonim şirkette en az bir payın sahibi olan gerçek veya tüzel kişi pay sahibidir.

Anonim şirketlerde pay sahipliğinin aslen veya devren kazanılması mümkündür. Aslen Kazanma; Kuruluşta veya sermaye artırımında sermaye taahhüdünde bulunma yoluyla pay sahipliği sıfatı aslen kazanılmaktadır. Birleşme ve tür değiştirme sonucu çıkarılan payların da aslen kazanıldığı kabul edilmektedir. Anonim şirketlerde pay sahipliğinin aslen veya devren kazanılması mümkündür. Aslen Kazanma; Kuruluşta veya sermaye artırımında sermaye taahhüdünde bulunma yoluyla pay sahipliği sıfatı aslen kazanılmaktadır. Birleşme ve tür değiştirme sonucu çıkarılan payların da aslen kazanıldığı kabul edilmektedir. Devren Kazanma; Anonim şirket payının bir başkasından satım, trampa, bağışlama gibi işlemlerle devralınması halinde devren kazanma söz konusudur. Miras, cebri icra, evlilikte mal rejimleri uyarınca pay edinilmesi de devren kazanma kapsamındadır.

Anonim şirketlerin kendi paylarını iktisap etmesi veya rehin olarak kabul etmesi birtakım şartlara bağlanmıştır. Sermayenin iadesi yasak olduğundan bu sonucun meydana gelmemesi için kural olarak kendi paylarını iktisap ve rehin alması yasağı vardır. Bir anonim şirketin kendi paylarını esas veya çıkarılmış sermayenin 10’da 1’ni aşan veya bir işlem sonucunda aşacak olan miktarda ivazlı olarak kabul edemeyeceği öngörülmüştür (TTK 379/1). Anonim şirketin sermayenin %10’na kadar olan payları iktisap etmesi veya rehin olarak kabul edebilmesi için şirketlerin bu konuda genel kuruldan yetki almış olması gerekir. Genel kurul bu yetkiyi yönetim kuruluna en çok 5 yıl için verebilir ve yine burada payların toplam itibari değerleri ve paya ödenebilecek alt ve üst sınırın da burada gösterilmesi gerekmektedir.

Anonim şirketlerde pay sahipliğinin kaybedilmesi farklı şekillerde karşımıza çıkabilir. Payın devri, birleşme, şirketin tasfiyesi, sermaye borcunun ödenmesinde temerrüt sebebiyle ıskat ve payın itfası gibi sebepler pay sahipliğini sona erdirmektedir. Pay sahibi sıfatının kaybıyla, paya bağlı haklar da ortadan kalkmaktadır.

Payın itfası, anonim şirket hisse senetlerinin itibari değerlerinin şirket temettülerinden ayrılan para ile ortaklara ödenmesidir.

Pay sahibinin malvarlığı hakları;

• Kar Payı Hakkı
• Tasfiye Payı Hakkı
• Yeni Payları Edinmede Öncelik (Rüçhan) Hakkı
• Bedelsiz (Gratis) Pay Edinme Hakkı
• Hazırlık Devresi Faizini Talep Hakkı
• Önerilmeye Muhatap Olma Hakkı 
• Tesislerden Yararlanma Hakkıdır.

Pay sahibinin katılma hakları;

• Genel kurula katılma, konuşma, öneride bulunma hakkı,
• Oy hakkıdır.

Pay sahibinin aydınlatıcı hakları;

• Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı
• Özel Denetim İsteme Hakkıdır.

Pay sahibinin koruyucu hakları;

• Dava hakkı
• Vazgeçilmez haklar
• Müktesep haklar
• Azınlık haklarıdır.

Kanunen ayrılması zorunlu olan yedek akçedir. Yıllık kârın yüzde beşi, ödenmiş sermayenin yüzde yirmisine ulaşıncaya kadar genel kanuni yedek akçeye ayrılması zorunludur (TTK m. 519/1).

Sermaye artırımları sonucu çıkarılacak yeni paylardan şirket sermayesindeki payları ile orantılı olarak alma konusunda tanınan öncelik hakkı rüçhan hakkı olarak ifade edilmektedir.

Anonim şirketlerde iç kaynaklardan (kar, yedek akçe, yeniden değerleme fonu) sermaye artırımında, artırılan kısım karşılığında çıkarılan paylara ortakların bedel ödemeksizin sahip olabilme hakları, bedelsiz (Gratis) pay edinme hakkı olarak ifade edilebilecektir. Bu payların bedeli ortaklarca ödenmemekte, şirketin öz varlığından karşılanmaktadır.

Pay sahibinin kullanacağı oyu seçilecek üye sayısına yaymak yerine, seçilecek üye kadar oyu, bir veya birkaç kişide toplayabildiği yöntemdir.

Azınlığa çoğunluğun karar almasını önleme yetkisi verilmişse olumsuz azınlık hakkı söz konusudur. Örneğin şirketin kuruluşunda ve sermaye artırımında alınacak ibra kararı esnasında esas sermayenin onda birini, halka açık şirketlerde yirmide birini temsil eden pay sahiplerinin sulh ve ibranın onaylanmasına karşı olmaları halinde, sulh ve ibra genel kurulca onaylanamayacaktır (TTK m. 559/1).

Azınlık, çoğunluğa rağmen şirket adına bazı işlemler gerçekleştirebiliyorsa olumlu azınlık hakkı söz konusudur. Kanunda öngörülen olumlu azınlık hakları şunlardır: 

• Yönetim kurulunda temsil edilme hakkı
• Genel kurulu toplantıya davet ve gündeme madde ekletme hakkı
• Finansal tabloların görüşülmesini erteleme hakkı
• Özel denetçi atanmasını sağlama
• Pay senedi basılmasını isteme
• Şirketin haklı sebeple feshini talep yetkisi

Kanunen tanınan, korunan ve gereğinde sınırları gösterilen, sınırlanması veya tamamen kaldırılması pay sahibinin rızasına bağlı olmayan haklardır. Pay sahiplerinin rızası olsa dahi elinden alınamayan bu haklar sadece pay sahiplerinin haklarını korumak için değil, anonim şirketin temel yapısı gereği tanınmış olan haklardır. Örneğin, genel kurula katılma, genel kurulda kendisini temsil ettirme, asgari oy, kanundan doğan dava hakları, bilgi alma ve inceleme hakkı, özel denetim isteme hakkı, eşit işleme tabi tutulma gibi haklar pay sahibinin vazgeçilmez hakları arasında yer alır.

Pay sahibinin borç ve yükümlülükleri; sermaye koyma borcu ve ikincil yükümlülüklerden oluşmaktadır.

Anonim şirketlerde pay sahipleri, sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile ve şirkete karşı sorumludurlar (TTK m. 329/2). Anonim şirketlerde pay sahipleri bakımından tek borç ilkesi kabul edilmiş olup, ortağın şirket karşısındaki asli borcu taahhüt etmiş olduğu payların karşılığını şirkete ödemektir. Buna göre, Kanunda öngörülen istisnalar dışında, esas sözleşmeyle pay sahibine, pay bedelini veya payın itibarî değerini aşan primi ifa dışında borç yükletilemez (TTK m. 480/1). Bu hükme aykırı olarak pay sahiplerinin sorumluluğunu genişleten esas sözleşme hükümleri batıldır. Anonim şirketlerde pay sahipleri bakımından geçerli olan tek borç ilkesinin istisnaları mevcuttur. Bunlar: 

1. Anonim şirketlerde, esas sözleşmede hüküm bulunması veya genel kurul kararı alınması halinde, itibarî değerinden yüksek bir bedelle çıkarılması halinde, pay sahibi primli kısmı da ödemek zorundadır.
2. Ek yükümlülükler
3. Temerrüt faizi ve cezai şart,
4. Kötü niyetle alınan karın veya hazırlık dönemi faizlerinin geri ödenmesi.

Öncelikle şirket, sermaye borcunu yerine getirmeyen ortağın sermaye koyma borcunu yerine getirmesini isteyebilecek, dava edebilecek ve icra yoluyla takip edebilecektir (TTK m. 128/7). Sermaye koyma borcunu yerine getirmeyen pay sahipleri için;
1. temerrüt faizi,  
2. ıskat,  
3. sözleşme cezası 
4. tazminat gibi yaptırımlar öngörülmüştür. 

Anonim şirketlerde sermaye borcunu yerine getirmeyen ortağa uygulanabilecek en etkili yaptırım ıskattır. Yönetim kurulu, mütemerrit pay sahibini, iştirak taahhüdünden ve yaptığı kısmi ödemelerden doğan haklarından yoksun bırakmaya ve söz konusu payı satıp yerine başkasını almaya ve kendisine verilmiş pay senedi varsa, bunları iptal etmeye yetkilidir (TTK m. 482/2). Iskat kararıyla birlikte ortak, ıskat edildiği paylar bakımından şirketteki ortaklık haklarının tamamını kaybeder. Iskat için mütemerrit ortağa çağrıda (apel) bulunulması gerekmektedir. Anonim şirketlerde ıskat münferit pay bakımından düzenlenmiş olup, ortağın birden fazla payı varsa, ıskat sadece bedeli ödenmeyen paylar bakımından söz konusu olmakta, bedeli ödenen paylar bakımından ortaklık sıfatı devam etmektedir.

Kural olarak pay sahiplerine sermaye koyma borcundan başka bir yükümlülük yüklenememektedir. Ancak, esas sözleşmeyle pay sahiplerine sermaye taahhüdünden doğan borçtan başka, belli zamanlarda tekrarlanan ve konusu para olmayan edimleri yerine getirmek yükümlülüğü getirilebilecektir (TTK m. 480/4). İkincil yükümlülükler, sürekli olmamalı, belirli zamanlarda tekrarlanan edim olmalıdır. Örneğin faaliyet konusu şeker veya zeytinyağı üretimi olan anonim şirketler, her hasat döneminde belli miktarda şeker pancarı veya zeytini teslim etme yükümlülüğünü ortaklarına yükleyebileceklerdir. Nitekim tarihte ikincil yükümlülüklerin ilk kez şeker pancarı üreten çiftçilerin şirket olarak örgütlenmesi amacıyla ortaya çıkarak yayıldığı bilinmektedir.

Menkul kıymetler, ortaklık veya alacaklılık hakkı sağlayan, belirli bir bedeli temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel gelir getiren, misli nitelikte ve seri hâlinde çıkarılan, ibareleri aynı olan hisse senetleri, tahviller ve bonolar gibi kıymetli evraktır. Ortaklık veya alacaklılık hakkı sağlayan menkul kıymetler, belirli bir meblağı temsil etmekte olup, bu meblağ nominal değer olarak ifade edilmektedir. Yatırım aracı olarak kullanılan menkul kıymetler, faiz, kar payı gibi dönemsel gelir getirmekte olup, misli nitelikte olmaları sebebiyle, biri diğerinin yerine geçebilmektedir.

Hisse senetleri anonim şirkette payı temsil etmek üzere çıkarılan ve kıymetli evrak niteliği taşı- yan senetlerdir. Bir kıymetli evrak olarak içerdiği hakkın türü bakımından, ortaklık hakkını içeren bir senettir. Ayrıca hakkın senetten önce var olup olmamasına göre açıklayıcı kıymetli evrak niteliğindedir. Çünkü senet düzenlenmeden önce kuruluşun veya sermaye artırımının tescili ile pay ve pay sahipliği geçerli bir şekilde doğmaktadır. Hisse senetleri temel ilişkiyle bağlantısı açısından illi (sebebe bağlı) senetler arasında yer almaktadır. Hisse senetleri, yazıya göre sorumluluk ilkesinin geçerli olduğu, kamu güvenine mazhar senetlerden değildir.

Devir açısından ise hisse senetleri nama ve hamiline yazılı olarak düzenlenebilen senetlerdir. Hamiline yazılı pay senetlerinin devri, yalnızca senet zilyetliğin geçirilmesiyle yapılabilmektedir. Nama yazılı hisse senetlerinin devrinde öncelikle ciro işleminin yapılması gerekmektedir. Ciro tam veya beyaz ciro olabilecektir. Daha sonra senet zilyetliğinin nakledilmesi gerekmektedir. Nihayet üçüncü aşamada pay devrinin şirkete karşı ileri sürülebilmesi için devralan kişinin pay defterine kaydedilmesi gerekmektedir. Pay defterine kayıt kurucu değil açıklayıcı niteliktedir. Defter kayıtları pay sahipliğine karine teşkil etmektedir. Ancak kayıtların aksi ve gerçek pay sahipliği sıfatı başka yollarla da kanıtlanabilmektedir.

Anonim şirketlerde payın hisse senedine veya ilmühabere bağlanmadığı durumda senetsiz (çıplak) pay söz konusudur. Bu durum payın devrine engel oluşturmaz, ortaklık payı alacağın temliki ilke ve esaslarına göre devredilir (TTK m. 183 vd.).

Ana sözleşmede aksine hüküm bulunmadıkça nama yazılı hisse senetlerinin devri serbesttir (TTK m. 490). Anonim şirket bazı hallerde pay devrini pay defterine kaydetmekten kaçınarak devri geçersiz kılabilmektedir. Pay devri sınırlaması kanundan kaynaklanabildiği (Kanuni bağlam) gibi, esas sözleşme kaynaklı da olabilmektedir. Nama yazılı pay senetlerinin devrini sınırlandıran veya onaya bağlayan hükümler bağlam olarak ifade edilmektedir. Bu tür senetlere de bağlı nama yazılı pay senetleri denilmektedir. : Bağlam kuruluşta esas sözleşmeye konulacak bir hükümle veya sonradan yapılacak esas sözleşme değişikliği ile oluşturulabilir.

Borsaya kote edilmemiş nama yazılı payların devrinin 3 halde sınırlandırılabileceği öngörülmüştür (TTK m. 493): 

1. Şirket, esas sözleşmede öngörülmüş önemli bir sebebi ileri sürerek devri reddedebilecektir. Pay sahipleri çevresinin bileşimine ilişkin esas sözleşme hükümlerinin, şirketin işletme konusu veya işletmenin ekonomik bağımsızlığı yönünden onayın reddini haklı gösteriyorsa, önemli sebep oluşturacağı öngörülmüştür (TTK m. 493/2). Örneğin, şirketin ortaklarının mali müşavirlerden, pamuk üreticilerinden oluşacağına dair esas sözleşmeye hüküm konulabilecektir.
2. Şirket, devredene, paylarını, başvurma anındaki gerçek değeriyle, kendi veya diğer pay sahipleri ya da üçüncü kişiler hesabına almayı önererek, onay istemini reddedebilecektir (TTK m. 493/1). Bu durumda esas sözleşmede bir hüküm bulunmadan kanuni önalım hakkı tanındığı görülmektedir. 
3. Devralan, payları kendi adına ve hesabına aldığını açıkça beyan etmezse şirket, devrin pay defterine kaydını reddedebilecektir (TTK m. 493/3).

Payları borsaya kote edilmiş anonim şirketlerde bağlam uygulanmasına istisnai hallerde izin verilmiştir (TTK m. 495). Bu düzenlemenin amacı, yabancılaşmaya engel olmaktır. Şirketin kontrolünün başkalarına geçmesi; bağımsız olmaktan çıkıp bir şirketler topluluğu içinde bağımlı şirket haline gelmesi; yabancı uyruklu kişilerin, sıcak para kullanan fonların esiri olması; bazı niteliklerini veya haklarını, avantajlarını yitirmesi gibi sebepler şirketin yabancılaşmasına yol açabilir.

Bağlı nama yazılı hisse senetleri de nama yazılı hisse senetleri gibi kanunen emre yazılı kıymetli evrak niteliğindedir. Aralarındaki farklılık, kıymetli evrak niteliği bakımından değil, şirketler hukuku bakımındandır. Bağlı nama yazılı hisse senetlerinde, bağlam sebebiyle şirkete payın devrini kabul etmekten kaçınma yetkisi tanınmıştır. Dolayısıyla, bağlı nama yazılı hisse senetleri de nama yazılı hisse senetleri gibi ciro ve zilyetliğin nakli ile devredilebilmektedir. Ancak taraflar arasında yapılan devrin şirkete karşı hüküm ifade edebilmesi için devralanın pay sahibi olarak pay defterine kaydedilmesi gerekmektedir. Şirketin pay defterine kayıttan kaçınması durumunda, devralan kişinin hukuki durumu, şirket paylarının borsaya kote edilmiş olup olmadığına göre değişmektedir.

Payın devri, miras, mirasın paylaşımı, eşler arasındaki mal rejimi hükümleri veya cebrî icra yoluyla gerçekleşiyorsa şirketin onayına gerek yoktur. Ancak bu durumda, şirketin payı devralanlara söz konusu payları gerçek değeri üzerinden devralmayı önermek suretiyle devre onay vermekten kaçınması mümkündür (TTK m. 493/4). Anonim şirket esas sözleşmesindeki bağlam kuralı bazı hallerde etkisini yitirmektedir. Bu haller şunlardır: 

1. Şirket tasfiye aşamasına girmişse, devredilebilirliğe ilişkin sınırlamalar düşer (TTK m. 492/3),
2. İşletme konusunun tamamen değiştirilmesi veya imtiyazlı pay oluşturulmasına ilişkin genel kurul kararına olumsuz oy vermiş nama yazılı pay sahipleri, bu kararın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanmasından itibaren 6 ay boyunca payların devredilebilirliği hakkındaki kısıtlamalarla bağlı değildirler (TTK m. 421/6).

Nama yazılı hisse senetleri kanunen emre yazılı senet olduğundan ciro yoluyla devredilebilmektedir. Ancak, “emre yazılı değildir” ibaresi veya aynı anlamı ifade eden bir kayıt konmuşsa, alacağın temliki yoluyla devrolunabilecektir (TTK m. 681). Bu durumda nama yazılı hisse senetler, gerçek nama yazılı senet haline getirilmiş olacaktır. Gerçek nama yazılı hisse senetleri, senet üzerine veya ayrı bir kâğıda yazılacak temlik beyanı ile senet zilyetliğinin nakli ile devredilmektedir.

İlmühaberler, anonim şirketlerde ileride çıkarılacak hisse senetleriyle değiştirilmek üzere hisse senetlerinin yerine geçici olarak çıkarılan, kıymetli evrak niteliğinde senetlerdir (TTK m. 486/2).

İntifa senetleri, hisse senetlerinden farklı olarak payı temsil etmeyen ve ortaklık hakkı vermeyen kıymetli evrak niteliğinde senetlerdir. İntifa senedi sahibi ile şirket arasında ortaklık ilişkisi yoktur, şirket karşısında üçüncü kişi konumundadır. Şirket ana sözleşmesinde hüküm bulunması ve genel kurulun karar alması şartıyla intifa senetleri belirli kişiler yararına çıkarılabilir (TTK m. 502/1). İntifa senedi çıkarılabilecek kişiler, bedeli kanuna uygun olarak ödenen (itfa olunan) payların sahipleri, kurucular, alacaklılar ya da benzer nedenlerle şirketle ilgisi olan kişilerdir. İntifa senedi sahiplerine pay sahipliği hakları verilemez; ancak, bu kişilere, net kâra, tasfiye sonucunda kalan tutara katılma veya yeni çıkarılacak payları alma hakları tanınabilmektedir (TTK m. 503). Hukukumuzda intifa senetlerinin; adi intifa senetleri, kurucu intifa senetleri, katılma intifa senetleri gibi türleri mevcuttur. İntifa senetlerinin emre ve hamiline yazılı olabileceği öngörülmüştür (TTK m. 502/2).

Kupon, sahibine kar payı, hazırlık dönemi faizi ve rüçhan hakkı veren, pay senedine bağlı veya ondan ayrı olarak düzenlenebilen senetlerdir. Kuponlar hamiline yazılı senetlerdir. Kuponlar tükendiğinde yeni kupon alma hakkı veren talon adı verilen senetler düzenlenebilmektedir.

Finansman Bonosu: Anonim şirketlerin borçlu sıfatıyla düzenledikleri emre yazılı senetlerdir. Finansman bonoları, bono kelimesine rağmen tahvilin bir türü olup, çıkarılma şartları tahvilde olduğu gibidir.

Borçlanma senetlerinin en önemli örneğini tahviller oluşturur. Tahvil, anonim şirketlerin uzun vade ile dışardan finansman sağlamak için çıkardıkları borç senetleridir (TTK m. 504). Kredi faizlerinin oldukça yüksek olduğu ülkelerde, banka kredisi yerine tahvil çıkarmak daha ekonomik olduğu için tercih edilmektedir. Tarafların durumu ve senedin kıymetli evrak olması bakımından tahvil normal bir ödünçten farklılaşmaktadır.

Hisse senedi ile tahvil arasında çeşitli farklılıklar bulunmaktadır:

1. Hisse senedi ortaklık hakkı verirken tahvil alacak hakkını içermektedir. Ortak, kar payı kazanırken tahvil sahibi faiz kazanmaktadır. Ayrıca faiz oranı sabit, kar oranı ise değişkendir.
2. Kar dağıtımı genel kurul kararına bağlıyken tahvil sahibinin faiz hakkı mutlaktır ve bu hak üzerinde genel kurulca tek yanlı tasarrufta bulunulamaz.
3. Tahvillerin itfası zorunludur, pay senetlerinin itfası ise ancak zorunlu ve sınırlı hallerde mümkündür. Örneğin; sermaye azaltılması ve birleşme gibi.
4. Pay senetleri açısından özel devir yasakları ve sınırlamalar söz konusudur. Tahvillerin devrinde ise bu tür bir sınırlama söz konusu değildir.

Primli tahvil, ikramiyeli tahvil, kara iştirakli tahvil, güvenceli, değişken faizli tahvil, endeksli veya hisse senediyle değiştirilebilir tahvil gibi türlerine rastlanmaktadır.