TİCARET HUKUKU II - Deneme Sınavı - 3

Limited şirket şu nedenlerle sona erer (TTK m.636):

- Şirket sözleşmesinde öngörülen sona erme sebeplerinden birinin gerçekleşmesiyle

- Genel kurul kararıyla

- İflasın açılmasıyla

- Kanunda öngörülen hâllerde

- Organ yokluğu dolayısıyla ortaklardan veya limited şirket alacaklılarından birinin iste­mi üzerine mahkeme kararıyla

- Haklı sebeplerden birinin varlığında bir or­tağın şirketin feshini istemesi üzerine mah­keme kararıyla.

Kooperatif, ortaklarının en geniş anlamı ile ekonomilerini geliştirme, menfaatlerini koruma ve güven altına alma amacını izleyen, bunun için karşılıklı yardım, yararlandırma ve dayanışma gibi ortağın kişiliğine bağlı araçları kullanan, eşitlik il­kesinin bütün kapsamı ile uygulandığı kişiler topluluğudur. Kooperatiflerin amacı ortakların ekono­milerinin geliştirilmesidir.

Yönetim kurulu kooperatifin faaliyetini yö­neten ve onu temsil eden icra organıdır. Yönetim kurulu en az üç üyeden oluşur. Üye ve yedekle­rinin kooperatif ortağı olmaları şarttır (KoopK m. 55). Yönetim kurulu üyeliğine seçilen tüzel kişiler temsilcilerinin isimlerini kooperatife bildirirler. Yönetim kurulu üyelerinin Türk va­tandaşı olması, aynı türde başka bir kooperati­fin yönetim kurulu üyesi olmaması, Kanunun 56.maddesinde sayılan suçlardan mahkum olma­ması gerekmektedir.

Çekin karşılığının bulunmaması halinde, çeki düzenleyenin cezai sorumluluğu vardır.

Çek hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişinin vergi kimlik numarası, çek kanununda düzenlenmiş unsurlardan biridir.

Kambiyo çeki, çek türlerinden biri değildir.

Bankalar veya diğer finansal kuruluşlarda bulunan, çek ve senet gibi ödeme araçlarından doğan borç ve alacakları nakit para kullanılmadan muhasebe işlemleri ile karşılıklı olarak tasfiye edilmesini sağlayan birime takas odası adı verilir.

Bir çek düzenlendiği yerde ödenecekse ibraz süresi 10 gündür.

Emre yazılı çekin cirosu alacağın temliki hükmündedir.

Muhatap bankanın çek karşılığının olduğunu ve ödemenin mümkün bulunduğunu senet üzerinde beyan etmiş olduğu çeke bloke çek adı verilir.

Çekte yer alan düzenleyen imzasının, düzenleyene veya onun yetkili temsilcisine ait olmaması durumuna sahte çek adı verilir.

Bir taşıma sözleşmesinin yapıldığını ispatlayan, eşyanın taşıyan tarafından teslim alındığını veya gemiye yüklendiğini gösteren ve taşıyanın eşyayı, ancak onun ibrazı karşılığında teslimle yükümlü olduğu senede konişmento adı verilir.

Taşıyanın yükü taşıyacağı ve kendisine iadesi karşılığında gönderilene yükü teslim edeceği taahhüdünü içerir.

Kambiyo senetlerinde müteselsil borçluluk söz konusudur. Buna göre kambiyo senedini düzenleyen, poliçeyi kabul eden, ciro eden veya aval veren kişiler hamile karşı müteselsil borçlu sıfatıyla sorumludurlar. Aval: Kambiyo senedinde borçlulardan biri lehine imza atarak bedelin ödenmesinin kısmen veya tamamen teminat altına alınmasıdır. Aval, kambiyo senetlerine özgü bir şahsi teminat türüdür. Kambiyo senetlerinde bedelin ödenmesi, aval suretiyle tamamen veya kısmen teminat altına alınabilir. Buna göre aval, bedelin tamamı veya bir kısmı için verilebilir.

Kambiyo senetleri ile borç altına girebilmek için sözleşme ile borçlanmaya ehil olmak yeterlidir. Buna göre bir kişinin kambiyo senetleri ile borç altına girebilmesi için fiil ehliyetine sahip olması gerekir. Fiil Ehliyeti: Bir kişinin kendi fiil ve işlemleriyle kendisini hak ve borç sahibi yapabilmesidir. Gerçek kişilerin fiil ehliyetine sahip olması için ergin olması, ayırt etme gücüne sahip olması ve kısıtlı olmaması gerekir. Tüzel kişilerde ise kanuna ve kuruluş belgelerine göre gerekli organlara sahip olmakla, fiil ehliyetini kazanılır.

Bono, düzenleyenin, lehtara belirli bir bedeli ödemeyi kayıtsız ve şartsız vadettiği kıymetli evrak niteliğinde bir senettir. Bonoda düzenleyen ve lehtar olmak üzere iki kişi bulunur. Hukuki açıdan soyut borç ikrarı niteliğindeki bono ekonomik açıdan genellikle bir kredi aracıdır. Soyut borç ikrarı: Borcun sebebini içermeyen borç tanımasıdır. Düzenleyen, lehtara herhangi bir hukuki sebebe dayalı olarak belirli bir bedeli ödeme vaadini içeren bonoyu düzenleyerek teslim eder. Lehtar bu andan itibaren bonoyu devretme imkanına sahiptir.

Lehtar: Bonoda bedel, kime veya kimin emrine ödenecek ise onun adı gösterilmelidir. Bu kişiye lehtar denir. Lehtar, gerçek ya da tüzel kişi olabilir. Lehtar hayali bir kişi de olabilir. Önemli olan bonoda bir lehtar gösterilmesidir. Bu unsurun zorunlu olması, hamiline yazılı bono düzenlenmesini engeller.

Bononun Unsurları:

- Mutlak Zorunlu Unsurlar

      - Bono veya emre yazılı senet kelimesi

      - Kayıtsız şartsız belirli bir bedeli ödemek vaadi

      - Lehtar

      - Düzenleme tarihi

      - Düzenleyenin imzası

- Alternatif Zorunlu Unsurlar

      - Düzenleme yeri

      - Ödeme yeri

- İhtiyari Unsurlar

      - Vade

      - Faiz

      - Sorumsuzluk kaydı

      - Menfi emre kaydı

      - Protestodan muafiyet kaydı.

Bono, kıymetli evrak niteliğine sahip bir senettir. Bu nedenle bonoda alacak hakkı ile senet iç içe geçmiş durumdadır ve birbirinden ayrı olarak devredilemez. Devir şekli açısından kanunen emre yazılı kıymetli evrak olan bononun devri için ciro ve zilyetliğin devri işlemlerinin yapılması gerekir. Emre yazılı kıymetli evrakın içerdiği hakkın devri “ciro” ile gerçekleşir. Ciro beyanının yazılı olması gerekir. Bu beyan, doğrudan bono üzerine veya bonoya bağlı bir ek kâğıt üzerine yazılmalı ve beyanda bulunan tarafından imzalanmalıdır. Bonoyu ciro eden kişiye “ciranta” denir. Bononun ilk cirantası lehtardır. Lehtar, bonoyu teslim aldığı andan itibaren ciro edebilir. Lehine ciro yapılabilecek kişi ise bonoyla borç altında girmiş olanlardan herhangi biri (örneğin düzenleyen, aval veren ya da poliçede muhatap) olabileceği gibi üçüncü bir kişi de olabilir.

Cironun Türleri:  Cironun yapılış şekli açısından ve yapılış amacı açısından sınıflandırılması mümkündür. Ciro, yapılış şekli açısından tam ciro ve beyaz ciro olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Tam ciro, lehine ciro yapılan kişinin ciro metninden anlaşılabildiği cirodur. Beyaz ciro ise lehine ciro yapılan kişinin ciro metninde belirtilmediği cirodur. Yalnızca “Ödeyiniz. İmza Leman Lale” bicinde yapılan bir ciro, cirantanın yalnızca imza atmak suretiyle yaptığı ciro ya da “Hamiline ödeyiniz. İmza Leman Lale” şeklindeki bir ciro beyaz cirodur. Yapılış amacı açısından ciro, temlik cirosu, rehin cirosu ve tahsil cirosu olmak üzere üçe ayrılır. Temlik cirosu, bononun içerdiği hakkın devri amacıyla yapılan ciro olup en çok kullanılan ciro türüdür. Tahsil cirosu, lehine ciro yapılan kişiye bono bedelini tahsil etme yetkisini vermek amacıyla yapılan cirodur. Rehin cirosu ise bononun içerdiği alacak hakkını rehnetmek amacıyla yapılan cirodur.