TİCARET HUKUKU I

İki veya daha fazla işletmenin ortak bir amacı gerçekleştirmek için gerekli olan finansman konusunda geçici olarak yaptıkları işbirliğine konsorsiyum adı verilir. İki arkadaşın ortak milli piyango bileti alması ya da harçlıklarını birleştirip kitap alıp satmaları, bir ticari taksinin birlikte alınıp işletilmesi halinde adi şirket söz konusu olabileceği gibi birlikte tiyatro eseri, sinema filmi gibi fikir ve sanat eseri yaratanlar, konsorsiyumlar ve iş ortaklıkları (joint venture-ortak girişimler) halinde de adi şirket söz konusudur.

Birden çok kişinin katılımı ile yapılan ve ayrılmaz bütün oluşturan bir eserin sahipleri arasındaki ilişkiye adi ortaklık hükümleri uygulanır. Bu husus, Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 10. maddesinde düzenlenmiştir.

Ortaklardan birisinin fesih bildirimi ile şirketin sona erdirilebilmesi için şu hallerden birinin gerçekleşmesi gerekir:
• Ortaklık sözleşmesinde tek taraflı fesih hakkının saklı tutulmuş olması
• Şirketin belirsiz bir süre için kurulmuş olması
• Şirketin ortaklardan birinin ömrü boyunca geçerli olarak kurulmuş olması

Adi şirket tüzel kişiliğe sahip olmadığından ayrı bir yönetim ve temsil organı yoktur. Adi şirketi üçüncü kişilere karşı ortakları temsil eder. Ortaklar aralarında yapacakları bir anlaşma ile şirketin temsil şeklini ve temsilcilerin kimler olacağını tespit edebilirler

Adi şirket iki veya daha fazla kişinin ortak bir amaca ulaşmak üzere bir sözleşme uyarınca mal veya emeklerini bir araya getirerek kurdukları bir ortaklıktır. Adi ortaklık en az iki kişi ile kurulabilir. Şirket ortağı olacak kişiler, gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilir. Buna göre, I ve II yanlıştır.

Adi şirketin tüzel kişiliği bulunmadığından ortaklığın borçlarından dolayı sorumluluk ortaklara aittir. Ortakların sorumluluğu birinci derecede, sınırsız ve müteselsildir.

Adi şirkette sona erme sebepleri iradi (fesih, dağıtma) ve iradi olmayan (infisah, dağılma, kendiliğinden sona erme) sebepler olarak iki gruba ayrılabilir. İradi olmayan sebepler; şirket amacın gerçekleşmesi veya imkânsız hale gelmesi, ortaklardan birinin ölümü, ortaklardan birinin kısıtlanması, iflası, tasfiyedeki payının cebri icra yoluyla paraya çevrilmesi, ortaklık süresinin dolmasıdır. İradi  sona erme sebepleri ise kanunda ya da esas sözleşmede gösterilen bir sebebin gerçekleşmesi halinde ortaklığı sona erdirme yetkisine sahip olan kişi veya makamların kararıyla şirket sona ermekte yani dağıtılmaktadır. Adi şirket, ortakların veya mahkemenin alacağı bir kararla sona erdirilir.

Adi şirket hakkında bir sona erme sebebinin ortaya çıkmasından sonra ortaklık hemen ve kesin bir şekilde sona ermez, tasfiye sürecine girer.

Adi şirketler, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 620 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. Kollektif, komandit, anonim, limited şirketler TTK’da düzenlenmiştir.  Kooperatifler  Kooperatifler Kanunu ile düzenlenmiştir. Sigorta şirketleri, sigortacılık faaliyetinde bulunmak üzere Sigortacılık Kanunu hükümlerine göre kurulurlar.

Adi şirketin kuruluşu herhangi bir şekle bağlı değildir, iki veya daha fazla kişi şirket sözleşmesinin esaslı noktalarında anlaştıkları anda şirket kurulmuş sayılır. Sözleşme için kanunda bir geçerlilik şartı öngörülmemiştir, taraflar iradi şekil kararlaştırabilirler (TBK m.17). Şirketin kuruluşu bakımından herhangi bir makamın onayı veya ticaret siciline tescil edilmesi gerekmez.

Ticaret şirketleri kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirket olarak TTK’da belirlenmiştir. Adi şirket bir ticaret şirketi değildir.

TTK’ya göre ticaret şirketlerinin sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur.

Ticaret ortaklıklarına sermaye olarak nakit olarak değerlendirilebilen ve devredilebilen değerler sermaye olarak getirilebilir. Kişinin bedeni bu nitelikte bir değer olmadığı için sermaye olarak getirilmesi mümkün değildir.

Bir şirketin tüzel kişilik kazanması ona uluslararası şirket statüsü kazandırmaz.

İki ya da daha fazla tüzel kişinin bir araya gelerek kararlaştırdıkları belirli bir yatırım projesi ile birlikte hareket etmek için oluşturdukları ortak işletme yapısına joint venture adı verilir.

Bankacılık faaliyeti bankacılık Kanununda anonim şirketlere özgü iş olarak belirlendiğinden adi ortaklıklar bu konuda faaliyet gösteremezler.

Adi ortaklıkların bir işletme kurup faaliyete geçirmeleri mümkündür.

Adi ortaklığın tüzel kişiliği bulunmadığından aksi kararlaştırılmadıkça, ortakların şirket malları üzerindeki mülkiyet hakkı elbirliği halinde mülkiyet hükümlerine tabidir.

Asi şirkettte yönetim yetkisi ortak olmayan bir kişiye bırakılabilir.

Ortaklardan birinin fesih bildiriminde bulunması iradi bir sona erme sebebidir.