TİCARET HUKUKU I

TTK’da ticari işletme: “Ticari işletme, esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir.”

Merkez ve şube aynı kişiye aittir. Aksi durumda bağımsızlık unsuru devreye girer ve iki ayrı işletmeden söz edilir.

Yazılı olarak düzenlenen rehin sözleşmesinin Sicile tescil edilebilmesi için tarafların imzalarının noterce onaylanması veya sözleşmenin Sicil yetkilisinin huzurunda imzalanması gerekmektedir.

Rehin Borçlusunun Temerrüdü kapsamında Borçların süresinde ifa edilmemesi hâlinde alacaklı, birinci derece alacaklı ise icra dairesinden İİK md. 24 uyarınca rehinli taşınırın mülkiyetinin devrini talep edebilir.

Ticari Hükümler ile Ticari Örf ve Adet, Ticari Hükümler ve Uygulanma Sıraları kapsamında yer almaktadır.

Hukukun Roma hukukundan bu yana yapılan kamu-özel hukuk ayırımında ticaret hukuku özel hukukun bir alt dalı olarak ifade edilebilecektir.

Ticaret hukukunda  irade özgürlüğü her açıdan mutlak ve sınırlanamaz değildir. Özellikle son yıllarda gelişen küçük tasarruf sahiplerinin ve yatırımcıların korunması; tasarrufların yatırımlara etkin ve sağlıklı bir şekilde aktarılabilmesi; piyasaya güvenin sağlanması ve istikrarın korunması; tüketicilerin korunması ve rekabetin korunması gibi düşüncelerle; irade özgürlüğü, kamu otoritelerince getirilen çeşitli dü- zenlemelerle sınırlandırılmıştır.

Ticari hayata yönelik olarak 26 Mayıs 1926 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi 865 sayılı Ticaret Kanunu’nu kabul etmiş ve bu Kanun 4 Ekim 1926 tarihinde Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu ile birlikte yürürlüğe girmiştir.1926 tarihli Ticaret Kanunu 1 Ocak 1957’ye kadar yürürlükte kalmıştır. Bu nedenle Eski Ticaret Kanunu (ETK) diye isimlendirilir ve Cumhuriyet Dönemi’nin ilk ticaret kanunudur.

Faaliyetin mevsimlik olması veya hastalık gibi zorunlu sebepler ticari işletme nitelendirmesine engel değildir. Örneğin plaj ve kayak işletmeciliği gibi bazı faaliyetler tabiatı gereği mevsimseldir. Önemli olan dönemi içindeki kesintisiz ve düzenli çalıştırmadır.

Maddi olmayan malvarlığı unsurlarından bedensel veya fiziki varlığı bulunmayan bir takım haklar anlaşılır. Bu kapsama ticaret unvanı, işletme adı, marka, patent, endüstriyel tasarım, faydalı model, fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklar,  kiracılık hakkı,gibi haklar girmektedir.

Şubenin kar ve zararı veya şubenin işlemlerinden doğan hak ve borçları nihai olarak merkeze aittir.

Ticari iş kavramı TTK’da iki ayrı hükümde düzenleme altına alınmaktadır. Bunlar TTK md. 3 ve
19’dur. TTK’da düzenlenen konular ticari iş sayılır (md. 3). TTK md. 3 hükmünde düzenlenen bir diğer ticari iş ölçütü, bir ticari işletmeyi ilgilendiren işlerin de ticari iş olarak kabul edilmesi gerektiğini ortaya
koymaktadır.  TTK md. 19 ticari iş karinesi gereğince bir tacirin borçlarının ticari olması asıldır. TTK md. 19, f. 2’ye göre taraflardan yalnız birisi için ticari iş niteliğinde olan sözleşmeler kanunda aksine bir düzenleme bulunmuyorsa, sözleşmenin diğer tarafı için de ticari iş sayılmaktadır.  Teselsül karinesi ise ticari işin sonuçları arasında yer alamktadır.

Ticari örf ve adet hükümleri tacir olanlara bilmeseler de uygulanır.

TTK md. 3 hükmünde düzenlenen bir diğer ticari iş ölçütü, bir ticari işletmeyi ilgilendiren işlerin de ticari iş olarak kabul edilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

Ticari işlerde tahkimin avantajı, uyuşmazlıkların mahkemelere kıyasla daha hızlı çözülmesi, daha az masraflı olması, uyuşmazlığın gizli kalması, hakemin taraflarca seçilmesi olarak gösterilmektedir. Buna karşın düşük miktarlı uyuşmazlıklarda yargılama giderlerinin yüksekliği, kararların bağlayıcı olmaması ve hakemlerin tarafsızlığına olan güvenin düşüklüğü tahkimin olumsuz yönleri olarak belirtilmektedir.

Devralan kişi işletmeyi devraldığını üçüncü şahıslara ilanen bildirdiği veya alacaklılara ihbar ettiği andan itibaren işletmenin daha önceki borçlarından sorumludur. Devralan varlığını bilmediği borçlardan da sorumludur.