Ticaret Unvanı, İşletme Adı, Marka ve Diğer Fikri Mülkiyet Hakları

Tacirin ticari işletmesi ile ilgili iş ve işlemlerde
ve bununla ilgili senet ve belgeleri imzalarken kullandığı
ada ticaret unvanı denir. Ticaret unvanı tacirin ticari
adıdır. Tacirler tacir olmanın gereği olarak unvan seçmek,
ticaret siciline tescil ve ilan ettirmek, bunu işlemlerinde
kullanmak ve ticari işletmenin g.rülebilecek bir yerine
okunaklı bir şekilde yazılmak zorundadır.

Ticaret unvanı taciri diğer tacirlerden ayırmaya
hizmet eder. Ticaret unvanı ticari işletmeyi değil taciri
konu alır. Bundan dolayı işletme adından farklıdır. İşletme
adı ise taciri değil ticari işletmeyi konu alır ve ona verilen
isimdir. Şu halde ticaret unvanının konusu ile işletme
adının konusu ayrıdır ve hizmet ettikleri amaç da
birbirinden farklıdır.

Ticaret unvanının teşkil edilmesinde temel üç
sistem vardır. Bunlar serbestlik, gerçeklik ve karma
sistemdir.
• Serbestlik Sistemi: Bu sistemde tacir istediği veya
dilediği unvanı seçebilir. Oluşturulan unvanın
gerçeği yansıtması şart değildir. Bu sistemde
tacirin adının unvanda yer almasına gerek yoktur.
Serbestlik sistemi esas itibarıyla Anglo-Sakson
hukuk çevresinde uygulanmaktadır.
• Gerçeklik Sistemi: Bu sistemde ticaret unvanı
tacirin gerçek durumunu yansıtması gerekir.
Unvan gerçek kişilerde tacirin adı ve soyadı,
tüzel kişi tacirlerde tüzel kişinin hukuki şekline
uygun olmalıdır. Bu sistemde ticari işletme
devrolursa devralan ancak devri gösteren bir ek
yaparak eski unvanı kullanabilir. Gerçeklik
sistemi esas itibarıyla Fransız hukukunda
geçerlidir.
• Karma Sistem: Türk hukukunda da geçerli olan
bu sisteme göre, ticaret unvanının ilk teşkilinde
unvanın gerçek durumu yansıtması aranır.
İşletmenin devri veya ismin değişmesi gibi
sonradan ortaya çıkabilecek değişiklik hallerinde
ticaret unvanında da değişikliğe gidilmesi şart
değildir.

Ticaret unvanı çekirdek ve ek olarak
isimlendirilen iki kısımdan oluşur. Bu konuda getirilen
ilkelerin bir kısmı Türk Ticaret Kanunu, bir kısmı ise
Ticaret Sicil Yönetmeliği hükümlerinde yer almaktadır.
• Çekirdek Kısmı; Ticaret unvanın gerçeklik
sistemine tabi bölümüdür. Yani unvanın bu kısmı
tacirin gerçek durumunu yansıtması gerekir.
Buna göre gerçek kişi tacirin adı soyadı, tüzel
kişi tacirlerde tüzel kişinin hukuki şekli ve çeşidi
unvanda yer alır. Ticaret unvanının çekirdek
kısmı iki şekilde oluşturulabilir. Birisi şahıs
adlarına, diğeri ise iştigal sahası veya diğer bir
ifadeyle işletme konusuna göre oluşturma
yoludur. Kişi adlarına göre oluşturulan ticaret
unvanına şahıs ticaret unvanı, iştigal sahasına
göre oluşturulanlara konu ticaret unvanı adı
verilir. Şahıs ticaret unvanına gerçek kişi tacirler,
adi şirket, kollektif şirket ve komandit şirket;
konu ticaret unvanına ise anonim şirket, limited
şirket ve kooperatifler tabidir.
• Ek Kısım; Ticaret unvanının çekirdek kısmından
başka bir de ek kısmı vardır. Unvana ek yapmak
esasen mecburi olmayıp isteğe bağlıdır. Ancak
belli hallerde unvana ek konulması zorunludur.
Erman Erkenuyur Tekstil .rünleri Mağazası
şeklindeki ticaret unvanında “Tekstil .rünleri
Mağazası”; Basri Batı Oto Galerisi’nde “Oto
Galerisi”; Cemil Can ve Ortakları Züccaciye
.rünleri Kollektif Şirketi’nde “ve Ortakları
Züccaciye ürünleri”; Şahinler Yükleme ve
Boşaltma İstifleme Hizmetleri Limited
Şirketi’nde “Şahinler”; Soylular Gemi Sanayi
Anonim Şirketi’nde “Soylular” çekirdeğe
eklenen eklerdir. Tacirler ticaret unvanının yerine
göre daha ilginç ve hatırda kalması ve böylece
işletmesine daha kolay müşteri çekebilme gibi
düşüncelerle unvanındaki çekirdek kısma ek
yaparlar.

Bunlar:
a. Ticari işletme sahibinin ya da şirket unvanında
adı ve soyadı yer alan ortağın ismi kanunen
(kadının evlenerek eşinin soyadını alması gibi)
veya yetkili makamlar tarafından değiştirilir
(mahkeme ile soyadının değiştirilmesi gibi) ise
unvan olduğu gibi kalabilir (TTK md. 47, f. 1).
b. Kollektif veya komandit şirkete veya donatma
iştirakine yeni ortak veya donatanın girmesi
halinde ticaret unvanı olduğu gibi kalabilir (TTK
md. 47, f. 2).
c. Kollektif ve komandit şirketler ile donatma
iştirakinde ayrılan ve unvanda adı yer alan
ortağın adı onun bu konuda yazılı muvafakati
alınmak şartıyla ticaret unvanında kalabilir (TTK
md. 47, f. 2). Adı unvanda yazılı ortak veya
donatan ayrılmakla birlikte isminin unvanda
kalmasına müsaade etmiyorsa o zaman unvanda
gerekli değişikliğin yapılması gerekir.
d. Kollektif veya komandit şirketlerde adı unvanda
yer alan ortağın .lümü halinde, mirasçıları onun
yerine geçerek şirketin devamını kabul eder veya
şirkete girmemekle beraber bu hususta yazılı
onay verirlerse şirket unvanı olduğu gibi kalabilir
(TTK md. 47, f. 2). Gerçek kişi tacirin .lümü
halinde işletmeye devam eden mirasçılar muris
tarafından kullanılan unvanı kullanmaya devam
edebilirler.

Ticari işletmenin devri aksi taraflarca
kararlaştırılmış olmadıkça ticaret unvanını da kapsar.
Ancak ticaret unvanı işletmeden ayrı olarak başkasına
devredilemez (TTK md. 49, f. 1). Bu hükümlere göre,
ticaret unvanı ayrı ve tek başına devir işlemine konu
olamaz; ticari işletmenin bir bütün olarak yani aktif ve
pasifleriyle birlikte devri halinde, sözleşmenin tarafları
unvanı açıkça kapsam dışı bırakmamışlarsa işletmenin
devri unvanı da kapsar. Böylelikle unvan devralana
geçecektir. Taraflar aksini kararlaştırmışlarsa unvan
devralanda kalır ve devralan işletmenin diğer unsurlarına
sahip olur. Ticaret unvanının işletmeyle devri halinde
devralan unvanda herhangi bir değişikliğe gitmeden
unvanı aynen kullanabilir Ancak bu son husus
tartışmalıdır. Tacirin iflası ve ölümü halinde ticaret unvanı
iflas masasına girer, işletme ile birlikte bir başkasına
devredilebilir ve miras durumunda mirasçılar tarafından
aynen kullanılabilir.

Ticaret unvanının, ticari dürüstlüğe aykırı
biçimde bir başkası tarafından kullanılması hâlinde hak
sahibi,
a. Bunun tespitini;
b. Yasaklanmasını;
c. Haksız kullanılan ticaret unvanı tescil edilmişse
kanuna uygun bir şekilde değiştirilmesini veya
silinmesini;
d. Tecavüzün sonucu olan maddi durumun ortadan
kaldırılmasını;
e. Gereğinde araçların ve ilgili malların imhasını;
f. Zarar varsa, kusurun ağırlığına göre maddi ve
manevi tazminat isteyebilir. Maddi tazminat
olarak mahkeme, tecavüz sonucunda mütecavizin
elde etmesi mümkün görülen menfaatinin
karşılığına da hükmedebilir.

Ticaret unvanı tacirin ticari iş ve işlemlerinde
kullandığı adı, işletme adı işletmeyi diger işletmelerden
ayırt etmeye ve tanıtmaya yarayan ad iken, marka
işletmenin ürettiği mal veya hizmetleri diğer işletmelerin
ürettiği mal veya hizmetlerden ayırt etmeye hizmet eden
her türlü işarettir. Marka işletmenin husule getirdiği
ürünün adı veya ayırt edici işaretidir. 10 Ocak 2017 tarih
ve 29944 sayılı RG’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sınai
Mülkiyet Kanunu (SMK) marka hukukunu düzenleyen
son kanundur. Marka kullanmak mecburi değildir. Ancak
işletme ürettiği mal veya hizmetlerin diğerlerinden ayırt
edilebilmesi için marka kullanmaya tabii olarak ihtiyaç
duyacaktır ve bu nedenle de işin doğası gereği marka
kullanacaktır. Kullanılan markanın herhangi bir yere kayıt
edilmesi zorunlu değildir. Buna karşın marka sahibi
markayı tescil ettirirse SMK’nun .ng.rdüğü özel koruyucu
imkânlardan yararlanır. Marka tescilli değilse ancak TTK
md. 56 vd.’daki haksız rekabet hükümlerinin sağladığı
ölçüde koruma imkânına sahip olunur. Haksız rekabet
kurallarının sağladığı koruma ise SMK sistemi ile
karşılaştırıldığında daha zayıftır. O nedenle marka olarak
kullanılan işaretin tescil ettirilmesinde her zaman yarar
vardır. Marka tescil edilirken hangi mal veya hizmetler
için kullanılacağı belirtilir ve tescilli marka koruması
yalnızca onlar için söz konusu olur. Tescil edilmeyen mal
veya hizmetler için kural olarak başkası aynı markayı
kullanacağı mal veya hizmetler için kendi adına tescil
ettirebilir. Buna karşın marka “tanınmış marka” ise sahibi
tarafından kullanılmayan mal veya hizmetle için dahi olsa
bir başkası tarafından kendi adına tescil imkânı yoktur.
Zira tanınmış markalarla ilgi olarak uluslararası
anlaşmalarla özel bir statü öngörülmüştür.

SMK md. 4’te marka şöyle tanımlanmıştır:
Marka, bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer
teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt
edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan
korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını
sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla
kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler,
sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi
olmak üzere her türlü işarettir. Bir işaretin marka olarak
tescil edilebilmesi için ayırt edicilik özelliğine sahip
olması ve marka olarak kullanılmaya uygun olması (marka
sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin
olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde
gösterilebilir olması) aranan en temel iki şarttır (SMK md.
4 ve 5). Bu kapsamda markanın sicilde gösteriminin
erişilebilir, kalıcı, somut olması ve korumanın konusunun
yetkili makamlar ve halk tarafından açık ve kesin olarak
anlaşılmasını sağlayacak biçimde olması gerekmektedir.
Marka olabilecek işaretlerin markanın asli işlevi olan ayırt
etme şartını da yerine getirmesi gerekmektedir.
Marka esas itibarıyla üç ana fonksiyona sahiptir. Bunlar
kaynak gösterme fonksiyonu, garanti fonksiyonu ve
tanıtma (reklam) fonksiyonudur.
• Marka öncelikle bir malın hangi işletme
tarafından üretildiğini veya piyasaya sürüldüğünü
veya bir hizmetin hangi işletme tarafından yerine
getirildiğini yani mal veya hizmetin kaynağını
gösterir. Bu markanın kaynak gösterme
fonksiyonudur.
• Marka iyi mal veya hizmetin yerine kötülerinin
konulmasına veya yapılmasına karşı müşterileri
korur. Müşteriyi mal veya hizmetin kalitesini her
defasında yeniden denemekten kurtarır. Müşteri
marka sayesinde mal veya hizmetin kalitesinin ve
diğer ayırıcı özelliklerinin değişmediğini ve aynı
olduğunu teşhis edip anlayabilmektedir. Buna
markanın garanti fonksiyonu adı verilir.
• Tanıtma markanın diğer önemli bir
fonksiyonudur. Tanıtım pazarlamanın en önemli
unsurlarından olduğu ve markasız da tanıtım
olamayacağı için yerinde ve doğru marka seçimi
işletmeler açısından ticari hayatta başarılı
olmanın başlıca faktörlerinden birisidir.

Markalar kullanıldığı mal veya hizmetler
bakımından ikiye ayrılır: Ticaret markası ve hizmet
markası. Ticaret markaları mal veya ambalajı üzerine
konan işaretlerdir. Bunlar malın hangi işletme tarafından
üretildiğini göstermeye yarar. Hizmet markaları, hizmetin
hangi işletme tarafından yerine getirildiğini gösteren
markadır. Sağlık turizm gibi hizmet alanında faaliyet
gösteren işletmeler tarafından kullanılır. Markalar
kullanım şekli bakımından ferdi, garanti ve ortak marka
olmak üzere üçe ayrılır.Ferdi marka, bir üretim, ticaret
veya hizmet işletmesine ait olup onun tarafından
kullanılan markadır. Ferdi marka gerçek veya tüzel kişiye
ait olabilir. Ferdi marka bir kişiye ait olabileceği gibi
elbirliği veya paylı hak sahipliğine de konu olabilir.
Selpak, Ülker, Kia ferdi markalardır. Garanti markası,
marka sahibinin kontrolü altında kullanılan ve bu markayı
kullanmaya yetkili kılınmış işletmeler tarafından üretilen
mal veya sunulan hizmetlerin ortak özelliklerini, üretim
usullerini, coğrafi kaynaklarını ve kalitesini garanti
etmeye yarayan markadır. Garanti markası
sertifikasyonbelgeleme veya kalite markası veya denetim
işareti olarak işlev görmekte ve adlandırılabilmektedir.
Garanti markası mal veya hizmetin kesinleşmiş belirli
kalite ve özelliklere sahip olduğuna işaret etmektedir.
Garanti markaları belirli standartlara uyanlar tarafından
kullanılır. ISO 9000 ve WOOLMARK garanti
markalarıdır. Ortak marka, bir sözleşme çerçevesinde,
tüzel kişilik meydana getirmeksizin bir araya gelen gerçek
veya tüzel kişilerin oluşturduğu birliğe dahil işletmeler
tarafından üretilen mal veya hizmetleri diğer işletmelerin
mal veya hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan ve bu
işletmelerce ayrı ayrı kullanılabilen markadır. TARİŞ ve
SOLINGEN ortak markalardır.

SMK’nun getirdiği korumdan yararlanabilmek
için marka olarak kullanılacak işaretin Türk Patent ve
Marka Kurumu (TPMK) nezdinde tutulan sicile (sınai
mülkiyet hakları ile geleneksel ürün adlarına ilişkin
bilgilerin yer aldığı kayıt ortamına) tescil edilmesi gerekir.
Marka başvurusunda bulunabilecekler şunlardır:
• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları,
• Türkiye’de yerleşim yeri olan veya sınai ya da
ticari faaliyette bulunan tüzel kişiler;
• Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü
Kuruluş Anlaşması gereği başvuru hakkı olanlar,
• Karşılıklılık ilkesi uyarınca, Türk vatandaşlarına
başvuru hakkı veren ülke vatandaşları. Başvuru
bizzat veya marka vekili aracılığıyla yapılır.
Yerleşim yeri yurt dışında bulunan kişiler ancak
marka vekilleri tarafından temsil edilir. Vekille
temsil edilmeksizin asil tarafından
gerçekleştirilen işlemler, yapılmamış sayılır.

Bir işaretin marka olarak tesciline engel teşkil
edecek sebepler iki gruba ayrılır. Mutlak ret nedenleri ve
nispi ret nedenleri. Mutlak ret nedenleri SMK md. 5’de
düzenlenmiştir. Bu nedenler işaretin marka oluşturma
niteliği ile çok yakından bağlantılıdır. Mutlak ret nedenleri
bir işaretin üzerinde bir başkasının hakkı olduğu
gerekçesiyle değil, nitelik ve özellikleri itibarı ile herkese
kapalı işaretlerdir. Mutlak ret nedenleri TPMK tarafından
kendiliğinden nazara alınır (SMK md. 16, f. 1). Bunlardan
herhangi birinin varlığı halinde marka başvurusu
reddedilir. Ret nedenleri sınırlıdır. Örnekseme yoluyla
çoğaltılamaz. SMK md. 5, f. 1’de marka tescil
başvurusunun mutlak olarak reddine yol açan nedenler
şunlardır:
1. Madde 4 kapsamında marka olamayacak işaretler
(a bendi).
2. Herhangi bir ayırt edici niteliğe sahip olmayan
işaretler (b bendi).
3. Ticaret alanında cins, çeşit, vasıf, kalite, miktar,
amaç, değer, coğrafi kaynak belirten veya
malların üretildiği, hizmetlerin sunulduğu zamanı
gösteren veya malların ya da hizmetlerin diğer
özelliklerini belirten işaret veya adlandırmaları
münhasıran ya da esas unsur olarak içeren
işaretler (c bendi). (Zeytinyağı ürünü için
“zeytinyağı” ibaresinin marka olarak seçilmesi
gibi)
4. Aynı veya aynı türdeki mal veya hizmetlerle ilgili
olarak tescil edilmiş ya da daha önceki tarihte
tescil başvurusu yapılmış marka ile aynı veya
ayırt edilemeyecek kadar benzer işaretler (ç
bendi).
5. Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan
veya belirli bir meslek, sanat veya ticaret grubuna
mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaret veya
adlandırmaları münhasıran ya da esas unsur
olarak içeren işaretler.
6. Malın doğası gereği ortaya çıkan şeklini ya da
başka bir özelliğini veya teknik bir sonucu elde
etmek için zorunlu olan veya mala asli değerini
veren şeklî ya da başka bir özelliğini münhasıran
içeren işaretler (e bendi).
7. Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya coğrafi
kaynağı gibi konularda halkı yanıltacak işaretler
(f bendi) (Muğla’da üretilen zeytin için
“Ayvalık” ibaresinin kullanılması gibi)
8. Paris Sözleşmesinin 2 nci mükerrer 6 ncı
maddesine göre reddedilecek işaretler (g bendi).
9. Paris Sözleşmesinin 2 nci mükerrer 6 ncı maddesi
kapsamı dışında kalan ancak kamuyu
ilgilendiren, tarihi ve kültürel değerler
bakımından halka mal olmuş digger işaretler ile
yetkili mercilerce tescil izni verilmemiş olan
armaları, nişanları veya adlandırmaları içeren
işaretler (ğ bendi).
10. Dinî değerleri veya sembolleri içeren işaretler (h
bendi) (Örneklere bakınız)
11. Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı işaretler
(ı bendi).
12. Tescilli coğrafi işaretten oluşan ya da tescilli
coğrafi işaret içeren işaretler (i bendi). Bir marka,
başvuru tarihinden önce kullanılmış ve başvuruya
konu mal veya hizmetler bakımından bu kullanım
sonucu ayırt edici nitelik kazanmışsa bu
markanın tescili yukarıda (b), (c) ve (d)
bentlerine göre TPMK tarafından tescili
reddedilemez (m. 5, f. 2).

Patent, endüstri alanında bir buluşun sahibine
resmi bir organ tarafından verilen ve bu buluşunun belirli
bir süre kendisinin izni olmaksızın başkaları tarafından
kullanılmasını engelleme yetkisi sağlayan belgedir. Bu
belgeye sahip olan kişi buluşunun mali haklarından sadece
kendi yararlanabilir, buluşunu kullanarak imalat yapabilir,
buluşu üzerindeki hakları başkalarına devredebilir.
Patentin konusunu buluş oluşturur. Patent hakkında
yürürlükteki yasal düzenleme SMK’dur. Patent alınması,
buluşu yapan kişinin SMK kapsamında özel
düzenlemelerle korunmasını sağlar. Patent alınmamış olsa
da, buluş sahibinin, haksız fiile, kişilik haklarının
korunmasına ve haksız rekabete ilişkin genel hükümlerle
korunması da mümkündür. Ancak buluşu yapan kişi
bakımından değerlendirildiğinde, patentin korunmasına
ilişkin özel düzenlemelerle sağlanan korumanın şartları ve
kapsamı, genel düzenlemelerle sağlanan korumaya göre
çok daha güçlüdür. Bu sebeple buluş sahibinin, buluşa
yönelik patent elde etmesinde büyük menfaati bulunur.

SMK’nda patent ürün ve usul patenti olarak iki
tür olarak incelenmektedir. Ürün patentinde, buluş
sahibinin ortaya çıkardığı ürün korunur. Üçüncü kişilerin
bu ürünü üretmesi engellenir. Ancak bu üründen ortaya
çıkan diğer ürünler korunmaz. Yani ürünün kullanılması
sonucu elde edilen malzeme, örneğin patent verilen
makinede üretilen diğer ürünler üzerinde bir hak doğmaz.
Usul patentinde ise hakkın konusunu oluşturan bir
yöntem, üretim şeklidir. Ortaya çıkan ürün yeni olmasa
bile, bu ürünün yeni bir üretim yöntemi için verilen
SMK’nda patent ürün ve usul patenti olarak iki
tür olarak incelenmektedir. Ürün patentinde, buluş
sahibinin ortaya çıkardığı ürün korunur. Üçüncü kişilerin
bu ürünü üretmesi engellenir. Ancak bu üründen ortaya
çıkan diğer ürünler korunmaz. Yani ürünün kullanılması
sonucu elde edilen malzeme, örneğin patent verilen
makinede üretilen diğer ürünler üzerinde bir hak doğmaz.
Usul patentinde ise hakkın konusunu oluşturan bir
yöntem, üretim şeklidir. Ortaya çıkan ürün yeni olmasa
bile, bu ürünün yeni bir üretim yöntemi için verilen

Başka bir patentle bağlantılı olmayan patent asıl
patenttir. Buna karşın patenti geliştiren ve
mükemmelleştiren patente ise ek patent adı verilmektedir.
Bu tür patentlerde aşağıda incelenen tekniğin bilinen
durumunun aşılması şartı aranmaz.

Kural olarak patentler alenidir ve dileyen herkes
bunlar hakkındaki bilgilere ulaşabilir. Buna karşın milli
savunma menfaati nedeniyle bazı patentler gizli patent
siciline kaydedilirler ve bunlar hakkında bilgi verilmez.

Kanunda bazı hallerin buluş olarak kabul
edilemeyeceği, bazı hallerin ise buluş olarak kabul edilse
bile, patent verilerek konuma altına alınamayacağı
öngörülmüştür.
Buluş kabul edilmeyen hususlar şunlardır:
• Keşifler, bilimsel teoriler, matematiksel
yöntemler;
• Zihni faaliyetler, iş faaliyetleri veya oyunlara
ilişkin plan, kural ve yöntemler;
• Estetik niteliği bulunan mahsuller, edebiyat ve
sanat eserleri ile bilim eserleri;
• Bilgisayar programları;
• Bilginin sunumu. Patent Verilemeyecek Buluşlar
Aşağıda belirtilen buluşlara patent verilmez:
• Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan
buluşlar.
• Mikrobiyolojik işlemler veya bu işlemler sonucu
elde edilen ürünler hariç olmak üzere, bitki
çeşitleri veya hayvan ırkları ile bitki veya hayvan
üretimine yönelik esas olarak biyolojik işlemler.
• İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak teşhis
yöntemleri ile cerrahi yöntemler dâhil tüm tedavi
yöntemleri.
• Oluşumunun ve gelişiminin çeşitli aşamalarında
insan bedeni ve bir gen dizisi veya kısmi gen
dizisi de dâhil olmak üzere insan bedeninin
öğelerinden birinin sadece keşfi.
• İnsan klonlama işlemleri, insan eşey hattının
genetik kimliğini değiştirme işlemleri, insan
embriyosunun sınaiya da ticari amaçlarla
kullanılması, insan ya da hayvanlara önemli bir
tıbbi fayda sağlamaksızın hayvanlara acı
çektirebilecek genetik kimlik değiştirme işlemleri
ve bu işlemler sonucu elde edilen hayvanlar.