TİCARET HUKUKU I - Deneme Sınavı - 3

Adi işlerde temerrüt faizi kararlaştırılmamışsa temerrüt faizi kanunen en fazla sözleşmeyle belirlenen anapara faizi oranı kadar olabilmekteyken, ticari işlerde sözleşmeyle belirlenen anapara faiz oranının temerrüt faizi olarak da geçerli
olabilmesi için akdi faizin TC Merkez Bankası’nın belirlediği avans faizinden daha fazla olması gerekir. Olayda kararlaştırılan anapara faiz oranı TC Merkez Bankası'nın belirlediği avans faiz oranından fazla olduğundan, temerrüt faiz oranı %15 olur. Doğru cevap E'dir.

İlk ticaret kanunumuz, 1850 tarihli Kanunname-i Ticaret, Fransız Ticaret Kanunu etkisinde
kalınarak hazırlanmıştır. Bu dönemde özellikle kapitülasyonların etkisi ile güçlenen Fransız
tacirlerinin kanunun hazırlanmasında etkili olduğu kabul edilmektedir.

Ticaret hukukunun düzenlenmesinde üç temel sistemden bahsedilebilir. Bunlardan ilki taciri esas alan subjektif sistem, ikincisi ticari işlemi esas alan objektif sistem ve üçüncüsü ticari işletmeyi esas alan modern sistemdir.

Goodwill (müşteri çevresi hakkı), ticari işletmenin sevk ve yönetiminin müşteri nezdinde oluşturduğu
rağbet veya itibardır. Bu unsur aynı zamanda müşteri çevresi üzerinde bir hak olarak da nitelendirilmektedir ve gayrı maddi unsurlar arasında sayılmaktadır.  Bu unsur esasen
yeni kanunda “işletme değerini” kavramının içerisinde yer almaktadır. Gerekçede bunun müşteri çevresini de kapsayan bir üst kavram olduğu vurgulanmıştır. Burada ek kazanç gücü, maddi olmayan duran varlıklar ve gelecekteki yatırımların değeri dikkate alınarak değerlendirme yapılmaktadır.

Şubeler iç ilişkide, yani idari açıdan merkeze bağlı birimlerdir. Merkez ve şube aynı gerçek veya tüzel
kişiye aittir. Şubeler dış ilişkilerde bağımsız hareket ederler. Şubeler ayrı bir yönetime sahip oldukları için
kural olarak hesap ve defterleri merkezden ayrıdır. Bu sebeple her şubenin ayrı muhasebesi olmalıdır.
Ancak yönetmelik bunun şube niteliğinin belirlenmesi bakımından önemli olmadığını ortaya koymaktadır.
Şubenin muhasebe kayıtlarının şubeden veya merkezden tutulmasına mani yoktur. Şubelere ayrı bir sermaye tahsis edilmesi mecburi değildir. Şubenin yaptığı işlemlerden dolayı şubenin bulunduğu yerde de dava açılabilir ve icra takibi yapılabilir (HMK md. 14, f. 1; İİK md. 50). Ancak İflas davası bu kurala tabi
değildir Bu davanın mutlaka merkezin bulunduğu yer mahkemesinde açılması gerekir (İİK md. 154).

Ticari iş niteliği taşıyan sözleşmelere sırasıyla;

uygulanır. Buna göre; doğru cevap B'dir.

Gerçek kişi tacir ile anonim şirket arasında yapılan satım sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlık, bir ticari davadır. Ancak burada mutlak değil nispi bir ticari dava söz konusudur. Uyuşmazlığın her iki tarafının tacir olması diğer taraftan uyuşmazlığın, tarafların ticari işletmeleri ile ilgili bir husustan kaynaklanması halinde söz konusu uyuşmazlık, nispi ticari davaya sebebiyet verir. Doğru cevap A'dır.

Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanununa göre, alacağı ödenmeyen birinci derece alacaklı, icra dairesinden İİK md. 24 uyarınca rehinli taşınırın mülkiyetinin devrini talep edebilir. Bu halde icra dairesi, bu devri Sicile bildirir. Rehinli taşınırın, Kanunun 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca belirlenen değerinin, birinci derece alacaklının toplam alacağından fazla olması durumunda, aradaki fark miktarından, diğer derecelerdeki alacaklılara karşı, birinci derece alacaklı ile rehin veren müteselsilen sorumludur.

TTK md. 8, f. 2'de bileşik faize cevaz verilen durumlar şunlardır:  
• Her iki tarafı da tacir olmak kaydıyla cari hesap sözleşmeleri,
• Her iki tarafı da tacir olmak kaydıyla her iki taraf bakımından ticari iş niteliğindeki ödünç sözleşmeleri.

Ticari işlere uygulanacak hükümlerin sırası aşağıdaki gibidir:

1-Emredici hükümler

2-Sözleşme hükümleri

3-Tamamlayıcı ve yorumlayıcı hükümler

4-Ticari örf ve adet

5-Genel hükümler.

TTK md. 4’e göre ticari davalar iki gruba ayrılabilir. Bir grup, ticari uyuşmazlığın taraflarının sıfatına ve uyuşmazlığın ticari işletmeyle ilgili olmasına bakılmaksızın mutlak olarak ticari sayılan davalardır (mutlak ticari davalar). Diğer grup ise, her iki taraf için de ticari sayılan hususlardan doğan ile belli konularda bir ticari işletmeyi ilgilendiren işlerden doğan davalardır (nispi ticari davalar).

Nispi ticari davalar iki şekilde sınıflandırılabilir. İlk olarak, bir taraftan uyuşmazlığın her iki tarafının tacir olması diğer taraftan uyuşmazlığın tarafların ticari işletmeleri ile ilgili bir husustan kaynaklanması halinde, uyuşmazlığın çözümü ticari davayı gerektirir. İkinci olarak havale, vedia ve telif hakkına ilişkin davaların ticari dava sayılması için bir ticari işletmeyle ilgili olması yeterli kabul edilmiştir.

Tacirin ticari işletmesi ile ilgili iş ve işlemlerde ve bununla ilgili senet ve belgeleri imzalarken kullandığı ada ticaret unvanı denir.

Gerçek kişinin ticaret unvanı kısaltılmadan yazılan adı ve soyadı ile duruma göre (isteğe bağlı veya zorunlu olarak) eklenen eklerden oluşur (TTK md. 41, f. 1). Örneğin adı Erman Erkenuyur olan bir kişinin ticaret unvanı “Erman Erkenuyur”dur.

Şahıs ticaret unvanına gerçek kişi tacirler, adi şirket, kolektif şirket ve komandit şirket; konu ticaret unvanına ise anonim şirket, limited şirket ve kooperatifler tabidir.

Ticaret unvanının, ticari dürüstlüğe aykırı biçimde bir başkası tarafından kullanılması halinde hak sahibi, zarar varsa, kusurun ağırlığına göre maddi ve manevi tazminat isteyebilir.

İşletme adını tescil ve ilan ettiren tacir, bu hakkına vaki ihlaller halinde TTK md. 52’ye dayanarak koruma talep edebilir. İşletme adı tescil ettirilmemişse yine haksız rekabet kurallarına göre koruma sağlanır (TTK md. 54 vd). Tescil koruma için kurucu etki gösterir (TTK md. 53).

Marka, bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dahil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her türlü işarettir.

Marka iyi mal veya hizmetin yerine kötülerinin konulmasına veya yapılmasına karşı müşterileri korur. Müşteriyi mal veya hizmetin kalitesini her defasında yeniden denemekten kurtarır. Müşteri marka sayesinde mal veya hizmetin kalitesinin ve diğer ayırıcı özelliklerinin değişmediğini ve aynı olduğunu teşhis edip anlayabilmektedir. Buna markanın garanti fonksiyonu adı verilir.

Marka hakkının sona ermesine yol açan nedenler şunlardır: Koruma süresinin dolması, marka hakkından vazgeçme, hükümsüzlük davası ve iptal davası.

Kural olarak patentler alenidir ve dileyen herkes bunlar hakkındaki bilgilere ulaşabilir. Buna karşın milli savunma menfaati nedeniyle bazı patentler gizli patent siciline kaydedilirler ve bunlar hakkında bilgi verilmez.