TIBBİ VE PSİKİYATRİK SOSYAL HİZMET

Sosyal hizmet mesleği; bireyler, aileler, gruplar, örgütler ve daha büyük toplulukların karşılaştığı sorunlarla ilgilendiği için çok çeşitli alanların uzmanlık bilgisine sahip olma­yı ve bu alanlarla iş birliği yapmayı gerektirir. Bu alanlardan biri olan psikoloji, sosyal hizmet uygu­lamalarına en çok katkı sağlayan bilim dalıdır. Açıklamada da görüldüğü gibi sorunun doğru cevabı “C” seçeneğidir.

Psikolojinin bilimsel yönü, psikolojik sonuçların bilimsel yöntemlere uygun kanıtlarla ortaya çıkarılmasını gerektirmesidir. Bilimsel yöntem, bilgilerin tarafsız bir şekilde toplanması ve yorumlanması için kullanılan, hata olasılığını azaltıp güvenilir genelle­meler yapmaya imkân veren yöntemler bütünüdür. Davranış, bireylerin çevreye uyum sağlama yöntemi­dir. Psikolojinin konusunun büyük kısmı, davra­nışları gözlenebilen insanlar ve hayvanlardır. Açıklamada da görüldüğü gibi sorunun doğru cevabı “A” seçeneğidir.

Psikolojik danışman, daha çok uyum problemleri ile ilgilenen ve çoğu zaman öğ­renci, evlilik ve aile danışmanlığı gibi özgül alanlarda yoğunlaşan meslek grubudur. Ül­kemizde eğitim kurumlarında okul psiko­loğu olarak çalışan psikolojik danışmanlar, öğrencilerin akademik ve uyum problemle­ri ile ilgilenirler. Açıklamada da görüldüğü gibi sorunun doğru cevabı “B” seçeneğidir.

Doğru cevap “D” seçeneğidir. Çünkü klinik psikoloji, davra­nışsal, zihinsel ve duygusal bozukluğu olan bireyle­rin değerlendirilip tedavi edildiği uzmanlık alanıdır. Klinik psikologların ilgilendiği sorunlar, gelişim dönemleriyle ilgili kısa süreli gelişimsel krizler (er­genlikteki başkaldırı ve orta yaşta kendilik değerin­deki düşme gibi), depresyon, fobi, anksiyete bo­zuklukları, madde kullanımı ya da şizofreni gibi daha ağır sorunlar olabilmektedir. Ayrıca pek çok klinik psikolog araştırma da yapmaktadır.

Gelişim psikologları, yaşa bağlı davranış değişikliklerinin tanımlanması, açıklanması ve ölçülmesi üzerinde çalışırlar. Dok­tora düzeyinde eğitim alan gelişim psikologları, araştırma faaliyetlerinde bulunurken lisans ve yük­sek lisans mezunları, okul öncesi eğitim veren ku­rumlarda, hastane ve kliniklerde gelişim psikoloğu olarak çalışabilirler. Bakımevleri ve yetiştirme yur­dundaki ergen ve gençlere uygulanan programların değerlendirilmesi türü faaliyetleri, huzurevi ve diğer kurumlardaki yaşlıların belirli hedeflere yönlendi­rilmeleri gibi çalışmaları yürütürler. Açıklamada da görüldüğü gibi sorunun doğru cevabı “E” seçeneğidir.

Doğru cevap “B” seçeneğidir. Çünkü ihmal, çocuğa bakmakla yükümlü yetiş­kinlerin karşılama gücü ve imkânı olmasına çocukların sağlıklı gelişimi için gerekli olan temel ihtiyaçlarını karşılamamasıdır. İhmal ve istismarın bu farklı şekilleri sadece aile­yi değil sosyal kurumları, toplumu, eğitim sistemi­ni, yasal sistemleri ve iş alanlarını dahi etkileyen bir halk sağlığı sorununu oluşturmaktadır.

Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi;

5- Kendini gerçekleştirme

4- Saygı

3- Sevgi ve ait olma

2- Güvenlik

1- Fizyolojik

Kitap sayfa 71, Şekil 3.1’de görüldüğü üzere insanın ihtiyaçları, hiyerarşik bir yapıya sahiptir. Bireylerin hayatta kal­mak ve kaliteli bir yaşam sürmek için bu ihtiyaçlarını en alt basamaktan başlayarak gidermesi gerekir. En üst basamakta ise “Kendini gerçekleştirme” ihtiyacı yer alır. Doğru cevap “E” seçeneğidir.

Üçüncül koruma (önleme), alınan tüm önlemlere rağmen hastalığa yakalanan kişile­rin hastalığın olumsuz sonuçlarını en aza in­dirmeyi amaçlayan önleme müdahaleleridir. Hastalığın ardından oluşabilecek sakatlık ve işlev kayıplarının en aza indirilmesi için alı­nacak önlemler, üçüncül koruma hizmetleri kapsamındadır. Ruh sağlığı kurumlarındaki tezahürü ise hastalıkların depreşmesini önlemeyi, tedaviyle psikososyal işlevselliği ar­tırmayı, sosyal iletişimi artırmayı, tekrarla­yan hasta yatışlarını önlemeyi ve bireylerin vasıflı iş sahibi olmalarına yardımcı olmayı içerir. Açıklamada da görüldüğü gibi sorunun doğru cevabı “A” seçeneğidir.

Sorunun doğru cevabı “D” seçeneğidir. Çünkü hizmet geliştirmede sosyal hizmet uzman­ları, “toplumun risk altında olan gruplarının ruhsal bozukluklarının önlenmesi, ruh sağlı­ğının korunması ve rehabilitasyon hizmetle­rinin planlanması ve sunumu” gibi konularda çalışırlar. Ülkemizde koruyucu ruh sağlığı hizmetleri oldukça sınırlıdır. Bu sebeple ruhsal risk taraması ve tedavisinin yapılaca­ğı bazı hastalıklarla başa çıkma tekniklerinin öğretileceği, hastalıklar hakkında eğitimin verileceği ve sosyal desteğin sağlanacağı psi­kososyal destek programlarına ihtiyaç duyul­maktadır. Sosyal hizmet uzmanları bu tarz hizmetlerin geliştirilmesinde önemli rol oy­narlar.

Bir psiko-sosyal inceleme raporunda bulunması gereken bölümlerden müracaatçının sorununun kısaca tanımlanması bölümünde, müracaatçının yaşı, cinsiyeti, eğitim durumu, medeni durumu, aile yapısı, giyimi, sözlü-sözsüz iletişim düzeyi, duygu durumu ve gö­rüşmede dikkat çeken diğer şeyler gibi somut bilgiler yer alır. Müracaatçıya dair bilgiler alınır­ken yorum yapmaktan kaçınılmalı müracaatçının kendini ifade ettiği şekilde not alınmalıdır. Açıklamada da görüldüğü gibi sorunun doğru cevabı “C” seçeneğidir.

Psikoloji ile sosyolojinin kesiştiği noktada bulunan sosyal psikoloji, birey ve toplum etkileşimini
ele alır.

Kaygı bozuklukları özgül fobiler, sosyal kaygı bozukluğu, yaygın kaygı
bozukluğu, agorafobi ve panik bozukluk olmak üzere beş grupta sınıflandırılır.

Kişilik, yetenek, zekâ
ve diğer alanlardaki testleri geliştirirler. Bu testler, iş
yaşamı, endüstri, danışmanlık, klinik ve okul gibi
alanlarda kullanılmaktadır. Psikometristler, veri
analizi, araştırma deseni ve verilerin yorumlanması
konularında çalışmalar yürütürler.

Ayrımcılık, en genel tanımıyla herhangi bir mantıklı gerekçe ya da kamu yararı söz konusu olmaksızın bir kişiye, benzer durum ve koşullara sahip diğer kişilerden farklı ve eşit olmayan bir muamele yapılmasıdır.

Koruyucu/önleyici
sağlık hizmetleri ilk ünitede de bahsedildiği üzere
birincil koruma, ikincil koruma ve üçüncül koruma olmak üzere üç farklı boyutta gerçekleştirilir.

Amerikan Psikoloji Derneğinin tanımına göre travma sonrası stres bozukluğu, “kişinin gerçek bir ölüm tehdidi, ağır bir yaralanma, kendisinin ya da başkasının fizik bütünlüğüne bir
tehdit olayını yaşaması, böyle bir olaya tanık olması
ya da böyle bir olayla karşı karşıya gelmesi ve bir aile
ya da yakın bir arkadaşının başına travmatik bir olay
geldiğini öğrenmesi” olarak tanımlanmıştır.

En genel tanımıyla yoksulluk, insanların en temel ihtiyaçlarını karşılayabilecek imkânlarının bulunmaması şeklinde
tanımlanabilir.

Sosyal içerme: Sosyal dışlanmaya maruz
kalan bireylerin, sosyal ve ekonomik hayatta
yer almalarına engel olan faktörlerin ortadan
kaldırılarak ve yaşam düzeylerinin toplumda
kabul edilebilir bir düzeye getirerek toplumla kaynaşmalarının sağlanmasıdır.

Nevrozun psikozdan en büyük farkı,
gerçeklik algısının bozulmamış olmasıdır.

Pragmatizm, insanın
kendi çıkarına hizmet ettiği ve yararına
olan şekilde davrandığı anlayışına dayanır.