TIBBİ İSTATİSTİK

Sayısal değişkenler oranlı ve aralıklı ölçme düzeyinde, buna karşın sayısal olmayan değişkenler ise sıralayıcı ve sınıflayıcı ölçekle ölçülebilmektedir. Dolayısıyla sınıflayıcı ve sıralayıcı ölçekle elde edilen veriler “parametrik olmayan”, aralıklı ve oranlı ölçekle elde edilen veriler hem “parametrik” hem de “parametrik olmayan” tekniklerden yararlanılarak çözümlenebilir.

Bir araştırmada ele alınan belirli bir değişkenin birimlerde ortaya çıkış biçimi olan düzeyler değişkenin ölçülmesiyle belirlenebilir. Ölçme, herhangi bir değişkene ilişkin gözlem sonuçlarının sayı ve simgelerle gösterilmesidir.

Üzerinde araştırma yapmak amacıyla hakkında bilgi elde edinilmek istenen ve belirli bir tanıma uyan, yani yığın olay niteliğindeki birimlerin tamamının oluşturduğu topluluğa “ana kütle” adı verilmektedir. Ana kütleyi oluşturan birimlerin aralarında farklılıklar olmakla birlikte biçimsel homojenlik açısından bazı ortak özellikleri bulunmalıdır.

Hakkında bilgi elde etmek amacıyla hedeflenen ana kütleden hesaplanan aritmetik ortalama, standart sapma, oran gibi özet değerlere “parametre adı verilir.

İncelenen birimlere ilişkin verilerin elde edilmesi, elde edilen verilerin sayısal yapılarının anlaşılabilmesi amacıyla işlenip düzenlenmesi, tablolar ve grafiklerle görsel olarak sunulması, aritmetik ortalama, standart sapma gibi değerlerle özetlenmesi betimsel istatistiğin konusudur. Buna karşılık örnekleme temeline dayanan çıkarsamalı istatistikte bir ana kütleden tesadüfî olarak seçilen örneklem yardımıyla ana kütle parametrelerine ilişkin tahmin, hipotez testleri ve gelecek dönemlere ilişkin öngörüler yapılır.

Ömür süreleri oldukça uzun olan, dolayısıyla herhangi bir anda incelenebilecek durumdaki birimler “devamlı birim”, çok kısa bir ömür süresine sahip, dolayısıyla ortaya çıktığı anda incelenebilecek birimler “ani birim” olarak sınıflandırılır. Dolayısıyla hastane var olduğu sürece incelenebileceği için devamlı birim niteliğindedir.

Üzerinde araştırma yapmak amacıyla hakkında bilgi elde edinilmek istenen ve belirli bir tanıma uyan, yani yığın olay niteliğindeki birimlerin tamamının oluşturduğu topluluğa “ana kütle” adı verilmektedir.

Belirli bir değişkenin birimlerde ortaya çıkış biçimine “düzey” adı verilir. Düzeyler araştırma için verileri (gözlem değerleri, ölçüm sonuçları) oluşturur.

Bağımlı (açıklanan) değişken, bir araştırmada özellikle inceleme konusu olan ve başka değişken ya da değişkenler tarafından açıklanan değişkendir.

Düzeyleri sayılarla ifade edilebilen ve matematiksel işlemlere elverişli olan değişkenlere sayısal (nicel) değişken adı verilir. Sayısal bir değişkenin herhangi iki düzeyi arasına düşünsel olarak sonsuz sayıda yeni düzey ilave edilebiliyorsa sürekli, sınırlı sayıda yeni düzey ilave edilebiliyorsa kesikli sayısal değişken söz konusu olur. Dolayısıyla hasta sayısı kesikli nicel (sayısal) değişkendir.

Sınıflayıcı ölçek, incelenen değişken bakımından birimlerin eşdeğer olup olmadıklarını ortaya koyan ölçme düzeyidir.

Doğal birim, parçalara ayrıldığında veya birleştirildiğinde birim olma özelliklerini yitiren birimlerdir.