TIBBİ İSTATİSTİK - Deneme Sınavı - 9

Araştırmanın amacına uygun olarak incelenen ve hakkında bilgi edinilmek istenen yığın olayların her birine birim denir.Birimler canlı veya cansız varlıklar olabileceği gibi ortaya çıkan durumlar (fiili olaylar) da olabilir. Canlı varlıklara insan, hayvan, bitki, cansız varlıklara bina, otomobil, aile, banka, işletme gibi sosyal bir kuruluş, fiili olaylara ise doğum, ameliyat, trafik kazası örnek olarak verilebilir.

Eskişehir'de yaşayan ailelerin aylık gelirlerinin tümü ana kütleyi oluşturur. Her  bir aile ise istatistik birimi ailede çalışan bireyler ise gözlem birimidir.

Hastanenin oda sayısı kesikli sayısal değişkendir. Bir buçuk oda sayısı olamayacağı için oda sayısı, hasta sayısı, doktor sayısı, kesikli sayısal değişkenlerdir.

Eğim katsayısının anlamlılık sınamaları da (n-2) serbestlik derecesi kullanılır.

Aritmetik Ortalama= (56+65+72+78+63+95+70+85)/8=73

Bir istatistiksel araştırmada hazır veri; iç veya dış kaynaklardan sağlanabilir. Örneğin bir hastanenin acil servisine gelen hastaların şikayet nedenlerini araştırmak isteyen bir yönetici gereksinim duyduğu verileri hastanenin kayıtlarından sağlayabilir, böyle bir araştırmada iç veri kaynağı kullanmış olacaktır. Çeşitli illerdeki özel hastanelerin yoğun bakım ünitelerinin kapasiteleri hakkında araştırma yapan yöneticinin yararlanacağı veriler, Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığından veya TSİM’ den (Temel Sağlık İstatistikleri Müdürlüğü) elde edilebilir. Bu yolla elde edilen veriler dış veri niteliğindedir.

Derlenen veriler küçükten büyüğe dizilmelidir. Bu düzenlemeyle veriler derli toplu bir görünüş kazanmış olmaktadır. Verilerin bu şekilde bir dizi olarak gösterilmesi kolaylıkla algılanmasına ve yorumlanmasına imkan vermektedir. Ağırlıklar incelendiğinde çok sayıda ağırlığın tekrarlanan değerleri olduğu görülmektedir. Ölçümlerin tekrar sayıları frekans (sıklık) olarak tanımlanır.
Bu durumda iki sütundan oluşan bir tablo oluşturarak verilerin düzenlenmesi sağlanabilir. Tablonun birinci sütununda ağırlık değişkeninin almış olduğu farklı değerlere, ikinci sütununda ise her değerin gözlem sayısını gösteren frekanslara yer verilir. Bu tür serilere frekans serileri denir.

İstatistikte en sık kullanılan değişkenlik ölçüsü standart sapmadır. Standart sapma ve karesi olan varyans pek çok istatistiksel analize temel oluşturur.

Bir serinin aritamtik ortalama ,mod,medyan değerleri birbirine eşitse o seri simetriktir

D.K değişim katsayısının simgesidir

Net Ölüm Hızı; Hastaneye yatıştan sonra ilk 48 saatlik dilimdeki ölümler bu hızda dikkate alınmamaktadır. Hastaneye yatan hastanın laboratuvar tetkiklerinin yapılması, tanının konulması, gerekli olan tedaviye başlanması ve
tedavinin etkinliğinin görülmesi için belli bir zamanın geçmesi gerekmektedir. Bu nedenle ilk 48 saatlik süredeki ölümler net ölüm hızında hesaplamaya katılmamaktadır

Genel olarak olasılık, meydana gelmesi arzu edilen olay sayısının, olayın nihai tüm sonuçlarının sayısına olan oranı olarak tanımlanır.
Örneğin; immün yetmezlik virüsü pozitif olan bir sağlık personelinden hastaya bulaşması, acil hastaların sağlık kurumalarına nakli sırasında meydana gelebilecek bir kazadan refakatçinin etkilenmesi, atopik sağlık çalışanlarında lateks alerjisi gelişimi, ileri yaşlarda depresyonla karşılaşılmasına ilişkin tahminler yapılırken bir belirsizlik durumu söz konusudur. Bu tür belirsizlik durumlarında yoğun bir biçimde olasılık kuramından yararlanılır.

Deney, varsayımsal olarak belirli koşullar altında sonsuz defa tekrarlanabilen ve her denemede hangi sonucun gerçekleşeceği konusunda belirsizliğin bulunduğu en az iki sonuçtan oluşan bir süreçtir. Tesadüfi deneye örnek olarak, bir zarın veya bir paranın atılmasını örnek verebiliriz. Bir tesadüfi deneyin tüm olası sonuçlarını içeren kümeye örneklem uzayı denir ve S harfi ile gösterilir. Deney sonuçlarından her birine ise olay denir. Olay örneklem uzayındaki temel sonuçların bir alt kümesidir.

Bir zarın 6 yüzü vardır. Dolayısıyla 6 adet örneklem uzayının basit olayı vardır

Permütasyon förmülünden

5 faktöriyel  1x2x3x4x5 = 120

120/2 = 60

İki olay aynı anda meydana gelmiyorsa bu olaylara ayrık olaylar denir. Daha açık bir ifadeyle A ve B ile ifade edilen iki olayın kümelerinin ortak elemanları yoksa Ave B olayları ayrık olaylardır ve bu kümelerin kesişimleri boş kümedir A B ∩ = ∅ . Örneğin; hilesiz bir zar atma deneyinde A olayı zarın üst yüzüne 1, 4 veya 6 gelmesi, B olayı ise zarın üst yüzüne 2,3 veya 5 gelmesi olarak tanımlansın. Bu örnekte A ve B olayları ayrık olaylardır. Çünkü bu iki olayın kümelerinin ortak elemanı yoktur ve kesişimleri boş kümedir.

tesadüfi deneyin aynı koşullar altında defalarca tekrarlandığı varsayılır. Aynı koşullar altında tesadüfi bir deney çok defa tekrarlandığında elde edilen sonuçlardan ilgilenilen türden olanların sayısının (f), deney sayısına (n) oranı deney sayısı sonsuza büyütüldüğünde f/n değerine yaklaşır. f/n oranının yaklaştığı bu değer ilgilenilen A olayının ortaya çıkma olasılığı olarak tanımlanır ve P(A)= limf  →∞  = olarak gösterilir. Bu gösterimdeki limit matematiksel anlamda olmayıp, deneyin olabildiğince çok tekrarlanması anlamındadır

Eğer bir olayın ortaya çıkması öteki olayın ortaya çıkma olasılığını
etkilemiyorsa, bu iki olaya bağımsız olaylar denir. A ve B olaylarının bağımsız
olabilmeleri için durumda P(A/B)= P(A) veya P(B/A ) = P(B) koşulu sağlanmalıdır.