TIBBİ İSTATİSTİK - Deneme Sınavı - 27

Araştırma kapsamında yansız/seçkisiz olarak direkt öğrencinin değil, önce okulun belirlenmesi, küme örneklemeye örnektir. Araştırmanın birimi öğrenci olmasına karşın, doğal olarak var olan gruplar arasından, birimlerin grup olarak bulunduğu topluluklar seçilmektedir.

Türkiye örneklemi belirlenirken, farklı alt tabakalar göz önüne alınmış ve her birinin evrendeki/ana kütledeki temsiliyet oranları doğrultusunda örneklem belirlenmiştir.

Tesadüfi örnekleme, olasılıklı örnekleme metotları arasında yer alır.

Araştırmanın Amacı: Uygulanan beslenme programıyla ilgili ailelerin görüşlerinin alınması. Araştırmanın Ana kütlesi: 5 bölgedeki okullarda okuyan öğrencilerin ailelerinin oluşturduğu topluluktur.

Tam sayım sonucu elde edilen veriler kullanılarak hesaplanan sayısal
değerlere parametre denir.

Keyfi Seçim; Örneklem oluşturulurken tanımlanan tanımlanan ana kütleyi oluşturan birimler arasında fark gözetilir, yani bütün birimlere bilinen bir olasılıkla seçilme şansı verilmez ise bu türden birim seçimine keyfi seçim adı verilir. Bu seçim yönteminde araştırmacı, hangi birimlerin örnekeleme seçileceğini bilerek ve isteyerek belirler.

Ana kütle: Yapılan tarama sonucu göz sağlığı sorunu olan 1500 öğrencinin ailelerinin oluşturduğu topluluktur. Sonlu bir ana kütledir. Ana kütle hacmi N=1500 ailedir. Örnekleme Birimi: Göz sağlığı sorunu tespit edilen her bir öğrencinin ailesi. Gözlem Birimi: Ailede çocuğun göz sağlığı konularında eğitimini verecek olan anne ve/veya baba

Burada amaç, araştırma konusu ile ilgili ve kolayca ulaşılabilir olan birimlerden bir örneklemin oluşturulmasıdır. Araştırma konusu ile ilgili olan ve doğru yerde, doğru zamanda bulunan birimler arasından keyfi olarak birimler seçiliyorsa yapılan örneklemeye kolayda örnekleme denir. Kolayda örnekleme gönüllülük esasına göre katılan birimlerden oluşur. En kısa zamanda ve en az maliyetle bilgi üretilmesine ihtiyaç duyulduğu durumlarda kolayda örnekleme yöntemi bir seçenektir.

Yargısal örnekleme, örneklemin araştırmacının ya da örneklemecinin kişisel arzu, düşünce ve deneyimlerine göre seçilmiş olduğu örneklemedir. Bu yöntemin kolayda örneklemeden farkı örnekleme birim seçimi için araştırmacının uzman fikirleriyle belirlediği ölçütler kullanması ve bu ölçütlerin temsili bir örneklem oluşturacak ölçütler olduğuna inanıyor olmasıdır.

Kartopu örneklemesi, özellikle bir çerçevenin mevcut olmaması ya da oluşturulmasının imkansız olduğu durumlarda faydalı bir örneklemedir. Bu yöntemde örnekleme süreci tanımlanan ana kütlede yer alan bir bireyin genellikle tesadüfi olarak seçilmesiyle başlar. Belirlenen bu birey örnekleme giren birinci birimdir. Bu bireyden aynı ana kütle tanımında yer alan tanıdığı bir bireyin olup olmadığı öğrenilir. Varsa bu bireye ulaşılır. Böylece örneklemde yer alacak ikinci birime ulaşılmış olur. Benzer şekilde bu süreç, referanslarla keyfi olarak belirlenen hacimde örnekleme ulaşılıncaya kadar sürdürülür.

Örneklem için birim seçimi  bir sistematiğe uygun olarak yapıldığı örnekleme sürecine sistematik örnekleme adı verilir. Bu yöntemin sınırlayıcıları ilgili ana kütleye ilişkin bir çerçevenin var olup olmaması veya birimlerin doğal bir sıraya sahip olup olmamasıdır.

Bir örneklem istatistiği olan örneklem aritmetik ortalaması ( X ) tesadüfi bir değişkendir. X tesadüfi değişkeninin olasılık dağılımına ortalamanın örnekleme dağılımı adı verilir. Bir başka anlatımla tanımlanan ana kütleden n hacimli bir tesadüfi örneklem değil de aynı hacimli N Cn (veya Nn) sayıdaki mümkün tesadüfi örneklemlerin seçildiğini ve her mümkün örneklem için X hesaplandığını varsaydığımızda X i dan oluşan bir frekans dağılımı elde edilebilir

Ortalamanın standart sapması veya aynı anlama gelecek şekilde, ortalamanın örnekleme dağılımının standart hatası σ x simgesiyle gösterilir ve standart hata olarak da isimlendirilir. Standart hata σ x ortalamanın örnekleme dağılımının değişkenliğini gösterir. Yani, mümkün örneklem ortalamalarının  ana kütle ortalamasından farklarının ( hata) Xi − µ = ortalama ölçüsüdür.

Örneklem hacmi n, ana kütle hacmine yaklaşacak biçimde arttırıldığında örneklem istatistiğiyle ana kütle parametresi arasındaki farkın azalarak sıfıra yaklaştığı görülür. Bu durumda tahmin tutarlı bir tahmin olarak değerlendirilir.

Aralık tahmininde güven aralığının genişliğini güven düzeyi belirler: güven düzeyi yükseldikçe güven aralığı genişler. Buna bağlı olarak doğru tahmin yapma şansı artar, ancak tahminin duyarlılığı azalır. Bundan dolayı, güven aralığının mümkün olduğunca dar tutulması arzulanır. Bunun için ya güven düzeyi düşürülür ya da tahminin standart hatası küçültülmeye çalışılır. Örneklem hacminin mümkün olduğu kadar büyütülmesiyle standart hata küçültülebilir.

Ki-Kare testi iki ya da daha fazla grubun sınıflayıcı veya sıralayıcı ölçme düzeyinde ölçülmüş değişken bakımından farklılığını araştıran bir testtir.

Etkinlik tahminlerin örnekleme dağılımının varyansı ile ilgilidir. Bir ana kütle parametresinin alternatif tahminleri arasında varyansı küçük olanın etkin olduğu ifade edilmektedir.

Ana kütle parametresinin tahmininde güven aralığı yaklaşımı kullanıldığında, yapılan tahminin doğruluk derecesi, yani hesaplanan güven aralığının ana kütle parametresini içermesi olasılığı (1-α) belirlenebilmektedir.

Sıfır hipotezi gerçekte yanlış olduğunda onu reddetme olasılığı “Testin Gücü” olarak adlandırılır.