TIBBİ İSTATİSTİK - Deneme Sınavı - 17

Örneklem oluşturulurken tanımlanan tanımlanan ana kütleyi oluşturan birimler arasında fark gözetilir, yani bütün birimlere bilinen bir olasılıkla seçilme şansı verilmez ise bu türden birim seçimine keyfi seçim adı verilir. Bu seçim yönteminde araştırmacı, hangi birimlerin örnekeleme seçileceğini bilerek ve isteyerek belirler.

Genel olarak örnekleme süreci 5 aşamadan oluşmaktadır. Birbirleriyle ve bir araştırma sürecinin diğer aşamalarıyla sıkı sıkıya ilişki içinde olan bu aşamalar: I. Anakütlenin tanımlanması, II. Çerçevenin belirlenmesi, III. Örnekleme yönteminin seçilmesi, IV. Örneklem hacminin belirlenmesi, V. Örneklemenin uygulanması dır.

Kolayda Örnekleme, Yargısal Örnekleme, Kota Örneklemesi ve Kartopu Örneklemesi olasılıklı olmayan örnekleme yöntemleri iken Tabakalı Örnekleme olasılıklı örnekleme yöntemlerinden biridir.

Kota örneklemesi sürecindeki adımlar aşağıdaki gibidir: 1. Ana kütle hacmi N ve tabaka hacimleri Nh , (Tabaka sayısı h = 1, 2, …) belirlenir. 2. Örneklem hacmi n keyfi olarak belirlenir. 3. Her tabakanın, ana kütle hacmi içindeki oranı Nh / N belirlenir. 4. Her tabakada keyfi seçimle nh = (Nh / N) sayıda birim seçilir ve bu seçilen birimler örneklemi oluşturur.

Tabakalı örnekleme 4 aşamalı bir süreçtir: 1. Tabakalama kriterinin belirlenmesi, 2. Tabakaların oluşturulması, 3. Tabakalardan birimlerin seçilmesi ve 4. Verilerin derlenmesi.

k = N/n = 120/10 = 12 olarak hesaplanır. Bunun anlamı, örnekleme girecek ilk birim olan 4. birimden sonra gelen her 12’nci birim örnekleme alınacaktır. Böylece n = 10 birimlik örneklem oluşturulmuş olur. Buna göre örneklemde yer alacak olan birimlerin sıra numaraları: 4, 16, 28, 40, 52, 64, 76, 88, 100, 112 biçimindedir. Görüldüğü gibi sistematik örneklemdeki son birimin sıra numarası 112'dir.

İki sonuçlu bir ana kütleden, mümkün bütün n hacimli basit tesadüfi örneklemlerin seçildiğini ve her örneklem için p oranının hesaplandığı varsayıldığında pi oranlarından oluşan bir dağılım elde edilir. Bir ana kütleden seçilebilecek aynı hacimli mümkün bütün örneklemler için hesaplanan örneklem oranlarının oluşturduğu dağılıma oranların örnekleme dağılımı adı verilir.

Tanımlanan ana kütleden onu ilgilenilen değişkenler bakımından temsil eden sınırlı sayıda birimin belirli yöntemler kullanılarak seçilmesi ile ana kütle için tahmine dayalı bilgi edinme işlemine örnekleme denir.

Tanımlanan ana kütlenin sonsuz ana kütle olması durumunda tam sayım mümkün olmaz. Çünkü incelenecek birimler X tesadüfi değişkeninin teorik olasılık dağılımının türettiği sonuçlardır. Dolayısıyla incelencek birim sayısında ve gözlem değeri sayısında bir sınır yoktur. Bu nedenle örnekleme uygulamasına başvurmak kaçınılmazdır.

Planlanan bir istatistiksel araştırma için tanımlanan sonlu ana kütlenin bütün birimleri üzerinden araştırmaya konu olan değişkenler itibariyle veri derleniyorsa yapılan işleme tam sayım denir. Tam sayım sonucu elde edilen veriler kullanılarak hesaplanan sayısal değerlere parametre denir.

Örneklem oluşturulurken tanımlanan ana kütleyi oluşturan birimler arasında fark gözetilir, yani bütün birimlere bilinen bir olasılıkla seçilme şansı verilmez ise bu türden birim seçimine keyfi seçim adı verilir.

Genel olarak örnekleme süreci, ana kütlenin tanımlanması, çerçevenin belirlenmesi, örnekleme yönteminin seçilmesi, örneklem hacminin belirlenmesi ve örneklemenin uygulanması olmak üzere 5 aşamadan oluşmaktadır.

Kolayda örnekleme, Yargısal Örnekleme, Kota Örneklemesi ve Kartopu Örneklemesi olasılıklı olmayan örnekleme yöntemleridir ve bu örnekleme yöntemleri, örneklem için birim seçiminde keyfi seçim usulünün uygulandığı örnekleme yöntemleridir.

Ana kütlenin dağılım şekli ne olursa olsun, örneklem hacmi büyüdükçe, ortalamanın örnekleme dağılımı normal dağılıma yaklaşır. Örneklem hacmi n için yeterli büyüklük, kesin olmamakla birlikte uygulamada n≥30 birim olarak kabul edilmektedir.

Tam sayım sonucu elde edilen veriler kullanılarak hesaplanan sayısal değerlere parametre denir.

Örnekleme sürecinin aşamaları ;Anakütlenin tanımlanması, Çerçevenin belirlenmesi, Örnekleme yönteminin seçilmesi, Örneklem hacminin belirlenmesi ve Örneklemin uygulanmasıdır.