TIBBİ İSTATİSTİK - Deneme Sınavı - 8

Ortalamaların ve oranların ortalamaları hesaplanmak istendiğinde ya da farklı zaman ve yerde yapılan deney sonuçlarını birleştirerek ortak bir değer hesaplama gerektiğinde, “tartılı aritmetik ortalama” hesaplanır.

Küçükten büyüğe sıralanmış verileri, iki eşit kısma ayıran ve tam ortaya düşen değere Medyan (ortanca değer) adı verilir.

Standart sapmanın, aritmetik ortalamaya bölünmesiyle elde edilen değişim katsayısı, oransal bir ölçüdür. Dolayısıyla değişim katsayısı terimlerin büyüklüğünden ve ölçü birimlerinden etkilenmez.

Ortalamalar veri setindeki en küçük değerden daha küçük, en büyük değerden de daha büyük olamazlar.

Kütledeki birimlerin sayısı, yani kütle büyüklüğü genellikle N ve kütle ortalaması da μ ile gösterilir.

Bir istatistik serisini oluşturan gözlem değerlerinin birbirlerinden ya da ortalamadan uzaklıkları, verilerin nasıl değişim gösterdiğini belirten ölçülere “değişkenlik ölçüleri” denir. İstatistikte en sık kullanılan değişkenlik ölçüsü standart sapmadır.

En fazla görülen hastanede yatış süresi 5 gündür.

Medyan (n+1)/2'nci sıradaki terimdir. 11/2=5,5 tamsayı olmaığından 6. sıradaki terim olan 20 değeri medyandır.

Aritmetik ortalama=35/5= 7 Standart Sapma=Karekök(((3-7)*(3-7)+(6-7)*(6-7)+(7-7)*(7-7)+(9-7)*(9-7)+(10-7)*(10-7))/5)=Karekök(6)= 2.44949

Değişim katsayısının ölçü birimi yoktur.

Standart sapmanın, aritmetik ortalamaya bölünmesiyle elde edilen değişim katsayısı, oransal bir ölçüdür. Dolayısıyla değişim katsayısı terimlerin büyüklüğünden ve ölçü birimlerinden etkilenmez. Tek bir serinin değişkenliğini belirlemek için çok kullanışlı olmayan değişim katsayısı, daha çok iki ve daha fazla serinin karşılaştırılması için kullanılır. Değişim katsayısı küçük olan serilerin, diğerlerine göre daha az değişken olduğu ifade edilecektir. Bunun anlamı ise değişim katsayısı küçük olan serinin daha homojen yani birbirine daha yakın terimlerden oluştuğudur.

İstatistikte toplanan ilk veriler ham veri olarak tanımlanır. Ham veriler üzerinde herhangi bir düzenleme ve işlem yapılmamış verilerdir.

Ana kütleyi oluşturan birimlerin tamamının gözlenmesi genel derleme olarak
tanımlanmaktadır. Nüfus sayımları genel derlemeye ilişkin en belirgin örnektir

Toplumda görülen veya görülebilecek sağlık olaylarının tespiti için çeşitli araştırmalar yapılır. Bu araştırmalarda özel veri derleme tekniği olarak taramalar kullanılır.

Sağlık alanında kullanılan sistematik veri kaynakları; kayıtlar, sayımlar ve özel
bildirimlerdir.

Birbirine bitişik dikdörtgenlerden oluşan grafiğe histogram adı verilir. Histogram sürekli nicel veriler için uygun bir gösterim biçimidir. Histogram çizilirken apsis ekseninde değişkenin almış olduğu farklı değerler, ordinat ekseninde ise frekanslar yer alır. Apsis ekseninde grup sınırları işaretlenerek; tabanı grup
aralığına, alanı ise grup frekansına karşılık gelen bir birine bitişik dikdörtgenler çizilerek histogram oluşturulur. Çizilen dikdörtgenlerin orta noktalarının birleştirilmesi ile frekans poligonu elde edilir

Daire grafikleri tek bir değişken dikkate alınarak çizilen grafiklerdir. Nitel verilerin grafik gösteriminde kullanılmaktadır. Bir nitel değişkenin düzeyleri az olduğunda çoğunlukla daire grafikleri tercih edilmektedir. Dairenin alanı değişkenin düzeylerinin 360 derecelik daire içindeki paylarına göre parçalara ayrılır. Her bir düzeyin daire içindeki payını bulmak için; önce her bir düzeye ait frekans toplam frekans sayısına oranlanır, sonra bunların derece cinsine dönüştürülmesi için bu oranlar 360’ la çarpılır. Böylece her grubun daire içinde kaç derecelik bir merkez açıyla yer aldığı belirlenmiş olur.

Çizgi grafikleri nicel bir değişkenin almış olduğu değerlerin frekanslarının dağılımını göstermek için kullanılmaktadır. Çizgi grafikleri, basit ve çoklu çizgi grafikleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Çizgi grafikleri belli bir aralıkta grafik üzerinde işaretlenen noktaların bir çizgi ile birleştirilmesi ile oluşturulur. Zaman serisi grafiği olarak ta adlandırılan çizgi grafikleri değişkenin zaman içindeki değişimini görsel olarak gösterir. Diğer grafiklere göre zamana bağlı değişimleri daha iyi bir şekilde açıklamaktadır

“-den az” birikimli frekanslar için grafik çizilirken, koordinat sisteminde grup üst sınıflarıyla ilgili gruba karşılık gelen birikimli frekansların belirledikleri noktalar birleştirilerek grafik oluşturulur. “-den çok” grafikleri oluşturulurken ise, grup alt sınırlarıyla ilgili gruba karşılık gelen birikimli frekansların belirledikleri noktalar birleştirilerek grafik çizimi yapılır. “-den az” birikimli frekanslara ait eğri ilk
grubun frekansından başlayarak sürekli artan, “-den çok” birikimli frekanslar ise son grubun frekansına kadar sürekli azalan bir eğridir.