TİBBİ CİHAZ VE MALZEMELER

Görüntü oluşumu için bir enerjiye ve hasta vücudundan alınan enerjinin içerdiği bilgiyi alacak ve kayıt edecek bir ortama ihtiyaç vardır. Bu enerji radyografi, mamografi, BT, dijital subtraksiyon anjiografisi (DSA) ve ortopantomografide x-ışını, radyonüklid görüntülemede (RG) gama ışını, US’de ultrases ve MRG’de radyofrekans (RF) dalgalarıdır. Emisyon: “Yayma” olarak da adlandırılabilecek bu olay, MRG ve RG’nin ana prensibidir. Gama ışını yayan radyofarmasötikler insan vücuduna verilerek buradan yayılan ışın toplanır. MRG de ise hasta vücudunda doğal olarak varolan hidrojen atomu görüntü oluşumunda rol oynar. Refleksiyon: Vücuda yollanan ses dalgalarının “yansıma”sı prensibi ile görüntü elde edilir. US cihazları bu prensiple çalışır. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Deterministik Etki: Maruz kalınan radyasyon miktarı ile paralel olarak artan etkidir. Doza bağlıdır. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Kumanda konsolunda hastaya verilecek dozun ayarlandığı kV, mA, saniye ve şutlama tuşları bulunur. kV: X-ışını şiddetini belirler,
yükseltilmesi deliciliği arttırır. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Gridler hastaya verilen x-ışını dozunu artırmamıza neden olan, ancak görüntü kalitesini arttıran ızgara gibi dizilmiş kurşun plakalardan oluşan yapılardır. Ranforsatör x-ışınının filmi karartma etkisini arttırarak ona yardımcı olur ve daha düşük doz x-ışını kullanılmasını sağlar. Kaset, Konvansiyonel radyografi cihazlarında görüntünün kaydedildiği, röntgen filminin içine konduğu, içeri ışık
sızdırmayacak şekilde kilitli, bir tarafı x-ışınını geçiren diğer tarafı geçirmeyen, çekim yapılacak bölgeye göre değişik boyutlarda tasarlanmış araçlardır. Radyografi cihazlarında ayakta çekim yapabilmek için duvara monte edilen, özellikleri ve yapısı masa ile aynı “vertikal statif ” adı verilen ek ünite mevcuttur. Işık düzeneğinin önünde de kolimatör adı verilen ve x-ışınının düştüğü alanı genişletip daraltabilen kurşun plakalar vardır. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Grid sistemi olmadığından bu çekimlerde görüntü kalitesi röntgen cihazı ile olan çekimden daha düşük olur. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Dijital Radyografi :Bu sistemde hastayı geçen x-ışını, film yerine dedektör üzerine düşer, dedektörlerde elde edilen bilgi analog dijital çevirici (ADC) ile dijitalize edilir. Elde olunan bu görüntü filme basılabildiği gibi dijital arşivleme sisteminde tutularak istendiği zaman görülebilir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Standart MR cihazlarında genellikle süperiletken telden sargılar ve bu sargılardan doğru akım geçirilerek oluşturulan elektromıknatıslar kullanılır. Süper birleşik iletken telin bu özelliğini koruması için sürekli soğutulması gerekir. Bunun için de sıcaklığı 4 Kelvin (-269 ºC) seviyesinde tutmayı sağlayan helyum pompası gerekir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Elastografi, US teknolojisindeki en son gelişmelerden olup dokunun sertliğini görsel (kalitatif) ve sayısal (kantitatif) olarak değerlendiren bir görüntüleme yöntemidir. Elastografinin çalışma prensibi, kanser dokusunun çevre dokuya göre daha sert olması gerçeğine dayanır. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

PET ile görüntülemenin en önemli dezavantajı pozitron kaynağı olan radyonüklidlerin üretilmesi için oldukça pahalı olan siklotronlara gereksinim olması ve bu radyofarmasötiklerin yarılanma sürelerinin çok kısa olmasıdır. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Radyasyonun canlılar üzerinde oluşturduğu etki iki farklı şekildedir: Sitokastik etki ve deterministik etki. Sitokastik etki lösemi ve kanser oluşumu, genetik etki ve mutasyonlardan sorumludur. Deterministik etkiler erken dönemde (ciltte kızarıklık, saç-kıl dökülmesi) ve/veya geç dönemde (katarakt, kısırlık, konjenital anomaliler) ortaya çıkabilir. Mutasyon sitokastik etki sonuçlarındandır.

X-ışın

Transmisyon

Refleksiyon

Absorbsiyon

Sitokastik Etki

Deterministik Etki

kV

mA

Kaset

Grid