TİBBİ CİHAZ VE MALZEMELER - Deneme Sınavı - 6

Primerlerin bağlanması için ortam ısısı 40-60 dereceye düşürülür.

Çoklu (multipleks) PCR, aynı DNA kalıbı kullanılarak çok sayıda gen veya ürününün birden fazla primer seti kullanılarak çoğaltılması işlemidir.

Hidroliz probları (TaqMan): Taq polimerazın 5’ – 3’ nükleaz aktivitesinden yararlanan prob sistemidir

Elektroforez işlemi farklı boyutlardaki moleküllerin elektrik yüklü bir ortamda ayrılmaları ve analiz edilmeleri için kullanılan bir tekniktir.

DNA dizi analizi, moleküler genetikte mutasyonu tanımlamak ve tiplendirmek için geliştirilen önemli bir analitik tanı yöntemidir.

Pirodizileme yöntemi esasında bir eş zamanlı dizi analizi yöntemidir, zincir terminasyonu yöntemini baz alır.

Biyoinformatik ve moleküler genetik alanındaki ilerlemelere paralel olarak geliştirilen mikroarray teknolojisi tek bir çip üzerinde tüm genomun (DNA) ve ekspresyon ürünlerinin (RNA ve protein) incelenmesi yöntemidir.

Görüntü oluşumu için bir enerjiye ve hasta vücudundan alınan enerjinin içerdiği bilgiyi alacak ve kayıt edecek bir ortama ihtiyaç vardır. Bu enerji radyografi, mamografi, BT, dijital subtraksiyon anjiografisi (DSA) ve ortopantomografide x-ışını, radyonüklid görüntülemede (RG) gama ışını, US’de ultrases ve MRG’de radyofrekans (RF) dalgalarıdır. Doğru cevap B'dir.

X-ışınının görüntülemede kullanılabilmesini sağlayan en önemli özelliği penetrasyondur. Görüntü oluşumunu etkileyen bir diğer özellik, x-ışınının dokulardan geçerken absorbsiyona uğramasıdır. Dokulardaki absorbsiyon farkı görüntüyü oluşturur. Kemik gibi x-ışınını fazla absorbe eden yapılar görüntüde beyaza yakın gri tonlarda izlenirken kas gibi yumuşak dokular orta derecede gri, hava ise siyah görülür. Doku kalınlığı arttıkça x-ışınının geçtiği mesafe de artacağından daha çok absorbe olur. Obes hastaları optimal görüntülemek için x-ışını dozunu arttırmak gerekir. Çocuklarda ve el gibi ince yapıların görüntülenmesinde doz azaltılır.
X-ışının bilinmesi gereken bir başka özelliği şiddetinin uzaklığın karesi ile ters orantılı
olarak olduğudur. Doğru cevap E'dir.

Radyasyonun canlılar üzerinde oluşturduğu etki iki farklı şekildedir: Sitokastik etki ve deterministik etki. Sitokastik etki lösemi ve kanser oluşumu, genetik etki ve mutasyonlardan sorumludur. Deterministik etkiler erken dönemde (ciltte kızarıklık, saç kıl dökülmesi) ve/veya geç dönemde (katarakt, kısırlık, konjenital anomaliler) ortaya çıkabilir. Doğru cevap A'dır.

Röntgen tüpünün önünde x-ışınının hasta üzerinde düşeceği alanı gösteren ışık sistemi bulunmaktadır. Bu sayede teknisyen çekilecek bölgeyi tamamen içine alacak şekilde tüpün pozisyonunu ayarlayabilir. Işık düzeneğinin önünde de "kolimatör" adı verilen ve x-ışınının düştüğü alanı genişletip daraltabilen kurşun plakalar vardır. Elle ayarlanabilen bu açıklık çocuk hastalarda daraltılıp iri hastalarda arttırılabilir. Doğru cevap B'dir.

BT ünitesi tarayıcı odası, kumanda odası, jeneratör ve kesintisiz güç kaynağı gibi diğer
ekipmanların bulunduğu odalardan oluşur. Tarayıcı odasında cihazın gantri ve masası bulunur. Kumanda konsolu ayrı bir odadadır ve tarayıcı odası ile aradaki duvarda hastayı gözlemleyebilmek için kurşun bir cam bulunur. Jeneratör ise BT cihazının devamlı ve yüksek potansiyel farklı elektrik akımı sağlar. Doğru cevap C'dir.

Füzyon görüntüleme, önceden elde edilmiş BT veya MR görüntüler ile gerçek zamanlı US görüntülerinin birleştirilerek, US’de çok da iyi izlenemeyen lezyonların daha iyi görüntülenmesi sağlanmakta ve bu bölgeden biyopsi alınabilmektedir. Özellikle prostat biyopsileri için büyük bir kolaylık ve gelişme olarak kabul edilmektedir. RF ablasyon çalışmaları için de büyük kolaylık sağlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Mamografi cihazları, meme kanserini erken dönemde saptamak için şikayeti olmayan hastalarda tarama yöntemi olarak kullanıldığı gibi şikâyeti olan hastalarda lezyonların değerlendirilmesi için kullanılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Radyonüklidler görüntülenmek istenen organın fizyolojik metabolizmasına katılan ana komponent ile birleştirilir, bu bileşiğe radyofarmasötik denir.

Görüntü hastaya verilen radyofarmasötik maddelerden salınan gama ışınının gama kamera tarafından alınması ve işlenmesi sonucu oluşur. Doğru cevap B'dir.

US'de parlak (Bright) ışık noktaları şeklindeki gösterime B-mode adı verilir. US’de B-mode dışında M-mode ve A-mode görüntüleme bulunmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Oküler ve objektifleri taşıyan tüp, mikroskobu tutmaya yarayan kol, preparatı koymak için tabla ve mikroskobun zemine oturmasını sağlayan ayak mikroskobun mekanik aksamını oluşturur. Bu kısımlar mikroskop türlerine göre az veya çok değişiklik gösterebilir. Mikroskop Kolu, Makrovida (Kaba Ayar Vidası), Mikrovida (İnce Ayar Vidası), Ayak, Mikroskop Tüpü.

Diyafram: Işık kaynağından gelen ışığı ayarlamak için kullanılır. Işık kaynağının üstünde ya da kondansörün altında bulunur.

Kuru objektif ile inceleme yaparken;
• Oküler ve objektifler temizlenir.
• Mikroskobun ışığı açılıp diyaframı kısılır.
• En küçük büyüten objektif ışık yoluna getirilir.
• Preparat üst yüzü objektife bakacak şekilde tablaya yerleştirilir ve incelenecek bölüm ışık yolu üzerine getirilir.
• Okülerin aralığı incelemeyi yapan kişinin göz aralığına göre ayarlanır.
• Işık ve diyafram ayarları yapılır.
• Okülerden bakarak görüntü görülünceye kadar makro ayar vidası çevrilir.
• Tekrar ışık ve diyafram ayarları yapılır.
• Mikro ayar vidası ile görüntü netleştirilir.
• Şaryo ayar vidaları ile farklı görüntü alanları incelenir.
• Daha fazla büyüten bir objektifle inceleme yapılacaksa revolver yardımı ile istenilen objektif ışık yolu üzerine getirilir.
• Mikro ayar vidası ile görüntü netleştirilir.
• Her büyütmede ışık ve diyafram ayarı tekrar yapılır.                                     • Preparat değiştirileceğinde veya inceleme sonlandırılacağında revolver yardımı ile
en küçük büyüten objektif ışık yolu üzerine getirilir.
• Mikroskop usulüne uygun olarak temizlendikten sonra plastik veya kumaş bir örtü ile örtülür

Lam üzerine inceleme ortamı (su, iyot çözeltisi gibi çözeltiler) damlatıldıktan sonra alınan kesit ortama yerleştirilir ve tekrar inceleme ortamından damlatılarak objenin gömülmesi sağlanır. Lamel, inceleme ortamının tam üzerini kapatacak şekilde 45 derecelik bir açı ile hava kabarcığı kalmayacak şekilde hafifçe kesit üzerine bırakılır.