TIBBİ BELGELEME

Başlıca kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri şu şekilde özetlenebilir:
a. Erken tanı ve uygun tedavi,
b. Aşılama,
c. İlaçla koruma,
d. Beslenmenin iyileştirilmesi,
e. Kişisel hijyen,
f. Sağlık eğitimi,
g. Aile planlaması.

Başlıca çevreye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri şu şekilde özetlenebilir:
a. Yeteri kadar ve temiz su sağlanması,
b. Besin kontrolü ve güvenliği,
c. Katı ve sıvı atıkların zararsız hale getirilmesi,
d. Hava kirliliğinin kontrolü,
e. Vektörlerle (haşerelerle) mücadele,
f. Endüstri sağlığı,
g. Konut sağlığı,
h. Radyasyon ve gürültü ile mücadele,
i. İş ortamında sağlığı tehdit edebilecek etkenlerin kontrolü.

Yataksız sağlık kuruluşlarında verilecek etkin birinci basamak sağlık hizmetlerinin yararları şu şekilde özetlenebilir:
1. Öncelikli ve gereksinim duyulan hizmetlere daha çok ulaşabilirlik.
2. Daha nitelikli sağlık hizmeti
3. Koruyucu sağlığa verilen önem
4. Sağlık sorunların erken tanı ve tedavisi
5. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin özelliklerinin birlikte daha yoğun etkisi

Aile sağlığı merkezlerinde tutulan kayıtlar sonucu oluşan verilerin analizinde iki amaç vardır:
1. Davet ederek veya evine giderek izlemini yaptığı kişilerin sayı, kimlik ile çeşitli sağlık
verileri ve uygulama tarihlerini belirten raporlar oluşturmak.
2. Kendi performansını değerlendirmek ve hizmet sunduğu nüfusun özelliklerini saptayarak vereceği sağlık hizmetini ona göre planlamak.

Toplum sağlığı merkezleri aşağıdaki başlıklar altında belirtilen hizmetleri sunarlar:
1. İdari ve mali işler
2. Kayıt ve istatistik
3. Plan ve program yapma
4. Diğer kurumlarla işbirliği
5. İzleme ve değerlendirme çalışmaları
6. Bulaşıcı hastalıklar, bağışıklama ve salgın
kontrolü
7. Tüberküloz kontrolü

Toplum sağlığı merkezinin kayıt ve istatistik ile ilgili belirlenmiş görevleri şunlardır:
1. Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği standartlar doğrultusunda bölgesinde sağlık hizmeti
sunanlardan verilerini toplar.
2. Bölgesinde yürütülen hizmetlerin kayıt ve istatistiklerini elektronik veya basılı ortamda tutar.
3. Olağanüstü durumlarda bölgesinde sağlık hizmeti sunanlardan yazılı olarak da veri
toplar ve topladığı verileri zamanında müdürlüğe iletir.
4. Aile hekimini değiştirmek isteyen ya da aile hekimine yeni kayıt olmak isteyen kişilerin başvurularını kabul ederek mevzuat çerçevesinde kişilerin bu taleplerini karşılar.
6. Bölgesinde ikamet etmesine rağmen aile hekimliğine kaydedilememiş kişiler var ise
ilgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyon içerisinde en uygun aile hekimine kaydedilmelerini sağlar.

Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması biriminin görevleri şu şekilde sıralanabilir:
1. Hizmet bölgesindeki kadın, gebe, lohusa, çocuk ve ergenlere belirlenen standartlara
uygun hizmet verilmesini sağlar ve Halk Sağlığı Kurumu tarafından belirlenen tedbirleri alır.

Hemoglobinopati Tanı Biriminin görevleri şu şekilde sıralanabilir:
1. Birinci basamak sağlık kuruluşları ile işbirliği yaparak toplum eğitimi, toplum taraması, riskli ailelerin taranması ile rehberlik hizmetlerini verir.
2. Evli çiftlerin taramasını yaparak taşıyıcı belgesi verir.
3. Bölgesinde hasta sayısı, taşıyıcı sıklığı ve benzeri yönlerden durum tespitini yapar.
4. Hemoglobinopatiler yönünden risk faktörlerini ve sıklığını belirler.

5. Sağlık personelinin genetik danışmanlık, toplum eğitimi ve tarama hizmetlerini sunabilmesi için hizmet içi eğitimler planlayıp gerçekleştirir.
6. Eğitilmiş sağlık personelinin yardımı ile halk eğitimleri yaparak toplumu bilinçlendirir.
7. Kitle iletişim araçlarını da kullanarak toplumu hemoglobinopatiler konusunda bilgilendirir.
8. Toplum taramaları ile tespit edilen taşıyıcı ve hasta bireylere genetik rehberlik hizmeti sunar.
9. Konu ile ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak halk eğitimi, okul eğitimi, toplum taraması faaliyetlerini gerçekleştirir.

Verilen 112 acil sağlık hizmetlerinin takibinde ve değerlendirilmesinde kullanılabilecek veri elemanları ve bilgilerin bazıları şu şekilde özetlenebilir:
1. Hastane acil servisine müracaat sayısı
2. İstasyonun sorumluluk bölgesinde hizmet verdiği ortalama kişi sayısı

3. 0-10 dk ulaşılan vaka sayısı
4. Toplam vaka sayısı
5. 0-30 dk ulaşılan vaka sayısı
6. İl Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) nüfusu
7. İstasyon sayısı
8. İl ambulans servisine müracaat sonrası ulaşılan vaka sayısı
9. İstasyondan ayrıldıktan sonraki iptal sayısı
10. Sevk edilen hasta sayısı
11. Ölen hasta sayısı
12. Ayaktan tedavi edilen hasta sayısı
13. Yatarak tedavi edilen hasta sayısı

Halk Sağlığı Laboratuvarlarının görevleri şu şekilde özetlenebilir:

1. Hizmet tipine göre belirtilen görevleri yapar.
2. Aile hekimliği hizmetleri ve birinci basamak tanı/tarama testleri kapsamında tanıya yardımcı test ve analizleri yapar.
3. Kan, idrar gibi vücut sıvıları ile diğer klinik örneklerde mikrobiyolojik ve biyokimyasal analizleri yapar.
4. Klinik ve klinik dışı örnekleri gerektiğinde kesin tanı için test bazında referans yetkili laboratuvara gönderir.
5. Salgın veya olay araştırması amacıyla aktif vaka bulma çalışmaları dahil, Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından ilde endemik, epidemik ve/veya halk sağlığı problemi olduğu belirlenen durumların araştırılmasına katılır.
6. Salgın durumlarında olaya maruz kalmış birey, hayvan ve çevresel numunelerin toplama işleminde gerektiğinde Halk Sağlığı Müdürlüğü’ne yardımcı olur, analizlerini yapar, gereken numuneleri test bazında referans yetkili laboratuvara gönderir.
7. Hizmet içi eğitim planları hazırlar, bu amaca yönelik eğitimleri yapar ve yapılmasını sağlar.
8. Halk sağlığı laboratuvarı hizmetleri kapsamında ulusal ve uluslararası gelişmeleri takip ederek araştırma geliştirme faaliyetlerinde bulunur.
9. Yerel ve bölgesel ihtiyaçlar doğrultusunda tespit edilen analizleri yapar

Koruyucu Sağlık Hizmetleri: Kişileri hastalanmaktan, yaralanmaktan, sakat kalmaktan ve erken ölümden korumak amacıyla verilen sağlık hizmetleridir. Koruyucu sağlık hizmetleri bir toplumda, hastalıkları önleme ve toplumun sağlık düzeyini yükseltebilmenin en etkili ve kestirme yoludur.

Başlıca kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri şu şekilde özetlenebilir:

a. Erken tanı ve uygun tedavi,
b. Aşılama,
c. İlaçla koruma,
d. Beslenmenin iyileştirilmesi,
e. Kişisel hijyen,
f. Sağlık eğitimi,
g. Aile planlaması.

Başlıca çevreye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri şu şekilde özetlenebilir:

a. Yeteri kadar ve temiz su sağlanması,
b. Besin kontrolü ve güvenliği,
c. Katı ve sıvı atıkların zararsız hale getirilmesi,
d. Hava kirliliğinin kontrolü,
e. Vektörlerle (haşerelerle) mücadele,
f. Endüstri sağlığı,
g. Konut sağlığı,
h. Radyasyon ve gürültü ile mücadele,
i. İş ortamında sağlığı tehdit edebilecek etkenlerin kontrolü.

Tedavi edici sağlık hizmetleri; hastalık, sakatlık gibi durumlarla karşılaşanların, bu durumların oluşturduğu zararlardan kurtarılması için yapılan hizmetlerdir. Hastalık veya hastalık belirtileri ortaya çıktıktan sonra, hastalığın tanı, teşhis ve tedavi edilmesi sürecini kapsayan hizmetlerdir.

Birinci basamak tedavi hizmetleri, hastaların evde ve ayakta tedavileridir. Bu hizmetler esas olarak yataksız sağlık kuruluşlarında ve koruyucuÜlkemizde aile sağlığı merkezi (ASM), toplum sağlığı merkezi (TSM), toplum sağlığı merkezine bağlı birimler, halk sağlığı laboratuvarı ve 112 acil sağlık hizmetleri bu hizmetleri veren kuruluşlardır.

Doğuştan veya kaza sonucu oluşan sakatlıkların hareket kabiliyetlerinin yükseltilmesi, özürlülerin topluma uyum sağlaması gibi hizmetler rehabilitasyon hizmetleridir.

Yataksız sağlık kuruluşlarında verilecek etkin birinci basamak sağlık hizmetlerinin yararları şu şekilde
özetlenebilir:
1. Öncelikli ve gereksinim duyulan hizmetlere daha çok ulaşabilirlik.
2. Daha nitelikli sağlık hizmeti
3. Koruyucu sağlığa verilen önem
4. Sağlık sorunların erken tanı ve tedavisi
5. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin özelliklerinin birlikte daha yoğun etkisi

Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi (ÇKYS): Bu sistem personel, özlük, ücretler gibi konularla ilgili tüm verilerin kayıt altına alındığı sistemdir.

Toplum sağlığı merkezleri bünyesinde belirli bir hizmeti yoğun olarak sunmak üzere kurulan birimlere bağlı birim denmektedir. Bir toplum sağlığı merkezi bünyesinde bulunabilecek birimler şunlardır:

1. Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması
(AÇS-AP) Birimi
2. Verem Savaş Dispanseri (VSD) Birimi
3. Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim
Merkezi (KETEM) Birimi
4. Toplum Sağlığı Merkezi İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Birimi
5. Diyabet ve Obezite Birimi
6. Hemoglobinopati Tanı Birimi
7. Deri ve Zührevi Hastalıklar Birimi
8. Sıtma ile Mücadele Birimi
9. Sağlık Evi

Sağlık-Net: Tüm hastane ve aile hekimlerinin, sundukları sağlık hizmetleri ve hastaları ile ilgili bilgileri kayıt altına aldıkları sistemdir.