TIBBİ BELGELEME

Tablo 4.1 Tıp Fakültesi Hastanelerinde Hasta Dosyaları Ve Diğer Tıbbi Kayıtların Saklama Sürelerinde yer alan değerlere göre sürelere baktığımızda

Malzemenin Adı ve Konusu

Kurum Arşivinde Saklama Süresi

Poliklinik kayıt defteri

15 yıl

Radyoaktif madde kayıt defteri

25 yıl

Asistan karnesi

15 yıl

Ultrason raporları

10 yıl

Kırmızı – Yeşil reçete defteri

15 yıl

Acil bir hastanın uzun süre bakımsız kalması. Hizmetin geç işlemesinden dolayı hizmet kusurudur, hastaya ait grafiklerin gerekli şekilde muhafaza edilmemesi ve hastaya ait dosyanın kaybedilmesi hizmetin kötü işlemesinden kaynaklanan hizmet kusurudur. Bu da sağlık hizmetinin işletilmesine ilişkin ağır hizmet kusuru teşkil etmektedir. Yine hastanede bulunması gereken tıbbi aletlerin noksan olmasından dolayı hastaya bakım verilememesi hizmetin hiç işlememesinden kaynaklanan hizmet kusurudur.

Bazıdurumlarda kişisel bilgilerin açıklanması sır saklama yükümlüğünü yerine getirmeme olarak anlaşılmaz. Bu durumlar şunlardır:

• Sosyal Güvenlik Kurumları: hizmet
verdikleri kişilerin tıbbi kayıtların
kendilerini ilgilendiren kısımlarını ilgili
kişi ve kurumdan isteyebilirler ve bu istek
yerine getirilmelidir.
• Özel sigortalar: Özel sigortalarda bazı
durumlarda sigortalılarının kayıtlarını alma
hakkına sahiptirler, kanunlar buna izin
vermektedir.
• İşveren: Özel hizmet sözleşmesine ya da
başka türlü bir statüye dayanarak çalışanların
işverenleri, çalıştırdıkları kişinin tıbbi
kayıtlarından kendisini ilgilendiren kısmını
isteyebilir. Bu, kişisel hayatın gizliliğine aykırı
sayılmaz. Örneğin sağlık raporları.
• Sağlık Bakanlığı: Bütün özel ve kamu
sağlık kurumlarını denetleme yetkisi bulunan
Sağlık Bakanlığı’nın tıbbi istatistikleri
oluşturmak ya da toplum sağlığı açısından
önemli durumları öğrenmek için tıbbi kayıtları
öğrenme hakkı vardır.

Meslektaşların kişinin sağlık hizmetlerine erişmesi durumu sorumluluk ihlali olarak değerlendirilir.

Bu madde ile ceza davaları için özel hayatın gizliliğinin yargı mensupları tarafından her koşulda ihlal edilebileceğinin düzenlenmiş olduğu söylenebilir. Bu konudaki önemli nokta, gizliliğin ihlali ayrıcalığının, suçun kanıtlanması amacıyla söz konusu olmasıdır. (AİHS’de suçun önlenmesi olarak düzenlenmiştir). B,C,D,E şıklarında olan cevapların maddeye yapılan eleştiriye getirilen cevapla bir ilgisi bulunmamaktadır.

Sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında hekimin işlediği şahsi suçlardır. Örneğin, uyarılara rağmen acil bir vakaya zamanında müdahale etmemesi, tıbbi müdahale için onayını alması gerekir.

Sağlık hizmeti sunan özel ya da tüzel kişiler, ister kamu kurumu ister özel kurum olsun kendisine başvuran herkesin tıbbi kayıtlarını tutmakla yükümlüdür.

Özel hizmet sözleşmesine ya da başka türlü bir statüye dayanarak çalışanların işverenleri, çalıştırdıkları kişinin tıbbi kayıtlarından kendisini ilgilendiren kısmını isteyebilir. Bu, kişisel hayatın gizliliğine aykırı sayılmaz. Örneğin sağlık raporları.

Kişisel verilerle ilgili aşağıdaki konulara da dikkat çekilebilir.

Hastanın bilgilendirilmesi: Hasta kendisine uygulanacak tedavi hakkında anlayabileceği bir dilde bilgilendirilmelidir.

Rıza, onam alınması: Hasta bilgisinin kullanılması ile ilgili olarak hastadan veya yasal temsilcisinden onay alınmalıdır.

Hasta kimliğinin gizlenmesi: Hastanın kimlik bilgisi saklanmalı, bilginin korunması için gereken önlemler alınmalıdır.

Erişim ve düzeltme: Kişiler kendileriyle ilgili bilgilere erişme bu bilgileri düzeltme, ve silme (bloke etme) hakkına sahip olmalıdır.

Hastaya yönelik tıbbi kayıtların istatistiksel analizinin yapılmasına ihtiyaç yoktur. Söz konusu analiz hastane veya sağlık bakanlığı için yapılır.

Kişisel sağlık kaydı kapsamına, hasta ile ilgili sözlü bilgi, yazılı bilgi, tıbbi müdahaleler, ön tanı, teşhisler, grafiler, fatura gibi konular girmektedir. Muayene ücreti  kişesel sağlık kaydı kapsamına girmemekle birlikte tüm hastaların önceden bilgilendirilmesi gereken bir konudur.

Hastanın onayı olmadan hiç kimse hasta sağlık bilgilerini üçüncü şahıslara ve kurumlara iletemez. Hasta sağlık bilgileri ticari amaçlı olarak da üçüncü şahıslara iletilemez. Ancak hastanın yazılı onayı ile diğer sağlık çalışanları bu veriye erişebilirler. Elektronik hasta kayıtlarına internet ortamından erişim mümkün olmamalıdır.

Türk Tabipler Birliği Hekimlik Meslek Etiği Kuralları’nın 31.maddesinde “hekim hastasının kimlik bilgilerini saklı tutmak koşulu ile, dosyadaki bilgileri araştırmalarında kullanabilir”.

Elektronik belgelere ait saklama kriterleri diğer belge türleri ile aynıdır. Bunlar; idari, mali, hukuki ve tarihi kriterlerdir.

Adli rapor dosyası 100 yıl saklanır. Tıp Fakülteleri için çekirdek eğitim programı, görüntü, video arşivi ve eğitim video filmleri ve slayt arşivi süresiz saklanır.

06.06.2007 tarihli ve 5228 sayılı Yataklı Tedavi Kurumları Tıbbi Kayıt ve Arşiv Hizmetleri Yönergesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönerge'ye göre sağlık kurumlarının arşivinde saklanan hasta dosyaları ve diğer tıbbi bilgiler mahkemelere verilebilir. Hasta dosyaları sağlık kurumunun malıdır. Hekimlik Meslek Etiği Kurallarının 9. maddesine göre; “Madde 9- Hekim, hastasından mesleğini uygularken öğrendiği sırları açıklayamaz. Hastanın ölmesi ya da o hekimle ilişkisinin sona ermesi, hekimin bu yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.”.

Kişisel sağlık kayıt­larının güvenliğinin ve mahremiyetinin sağlanması 101. sayfada için çeşitli kurallar sıralanmıştır. B şıkkı hariç verilen diğer şıklar bu kuralların ihlali niteliğindedir.

Tıbbi kayıt girişi sırasında hata yapılmış ise orijinal giriş kaybolmamalı ve yanlış bilgi hala erişilebilir olmalıdır. Düzeltme kayıtlarında düzeltme nedenini belirtmek gerekir ve düzeltme girişi revizyon yapan kişi tarafından tarih belirtilerek imzalanmalıdır.

Hastanın aydınlatılması Hasta Hakları Yönetmeliği’nin 18. maddesinde “Bilgi, gerektiğinde tercüman kullanılarak, hastanın anlayabileceği şekilde, tıbbi terimler mümkün olduğunca kullanılmadan, tereddüt ve şüpheye yer verilmeden ve hastanın ruhi durumuna uygun ve nazik bir ifade ile verilir.” şeklinde ifade edilmiştir.

Kamu hastanelerinde yapılan tıbbi müdahalelerden kaynaklanın uyuşmazlıklarda ise durum farklıdır. Bu hastanelerde eğer hizmet kusuru olmuşsa idare aleyhine idare mahkemesinde dava açılır; idare, zararı tazmin ettikten sonra kusurlu sağlık personeline bunu yansıtabilir. Sağlık personelinin kişisel kusuru varsa idare bundan sorumlu olmadığından, sadece sağlık personeli aleyhine asliye hukuk mahkemesine başvurmak gerekir.

Özel hastanelerde verilen sağlık hizmetlerinden kaynaklanan uyuşmazlığın değeri eğer 2 bin liranın altındaysa ilçe tüketici hakem heyetlerine, 3 bin liranın altındaysa il tüketici hakem heyetlerine, büyükşehir statüsünde bulunan illerde 2–3 bin lirası arasındaysa il tüketici hakem heyetlerine gidilecektir. Bu miktarların üzerindekilerde ise tüketici mahkemeleri yetkili olacak. Tüketici mahkemelerinde açılacak davaların harçtan muaf olması, genel mahkemelere göre başvuruları kolaylaştırıcı ve tüketicilerin haklarını daha kolay elde etmelerini sağlayıcı niteliktedir.

Mükellefler elinde bulunan arşivlik malzeme birim arşivlerinde 1-5 yıl süre ile arşiv malzemesi ise, kurum arşivlerinde 10- 14 yıl süre ile saklanır.” Buna göre her şeyden önce hasta dosyalarının kurum arşivlerinde en az 14 yıl süre ile saklanması gereklidir.