TIBBİ BELGELEME - Deneme Sınavı - 2

Başlıca kişiye yönelik
koruyucu sağlık hizmetleri şu şekilde özetlenebilir:
a. Erken tanı ve uygun tedavi,
b. Aşılama,
c. İlaçla koruma,
d. Beslenmenin iyileştirilmesi,
e. Kişisel hijyen,
f. Sağlık eğitimi,
g. Aile planlaması.

Acil sağlık hizmeti verilmesinde; ülke genelinde, ihtiyaç duyanlara yerinde ve zamanında eğitimli ve donanımlı bir ekiple, kesintisiz olarak ve kısa zamanda ulaşılabilir hizmet verilmesi esastır. Doğru ve zamanında yapılan tıbbi müdahale hayat kurtarmakta, en küçük gecikme, telafisi mümkün olmayan olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Üçüncül (tersiyer) koruma: Hastalığın klinik bulgu ve belirtilerinin ortaya çıkışından sonra, hastaların en iyi şekilde tedavisi, sakatlık ve kalıcı bozuklukları olan hastaların rehabilite edilmesi gibi hizmetleri kapsar. Hastaların, hastalığın kötü sonuçlarından korunmasını amaçlar. Doğru cevap C' dir.

İnsanın çevresinde bulunan ve onun sağlığını olumsuz etkileyen biyolojik, fiziksel, kimyasal ve sosyal etkenleri yok ederek, çevreyi olumlu hale getirme veya olumsuz çevre koşullarının kişileri etkilemesini önleme çabalarının tümü bu başlık altında toplanır. Bu hizmetlerin amacı kişilerin çevresindeki olumsuz biyolojik, fiziksel ve kimyasal faktörleri yok etmek, düzeltmek ya da kişilerin etkilenmelerini önleyerek sağlıklarını korumaktır. Başlıca çevreye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri şu şekilde özetlenebilir:
a. Yeteri kadar ve temiz su sağlanması,
b. Besin kontrolü ve güvenliği,
c. Katı ve sıvı atıkların zararsız hale getirilmesi,
d. Hava kirliliğinin kontrolü,
e. Vektörlerle (haşerelerle) mücadele,
f. Endüstri sağlığı,
g. Konut sağlığı,
h. Radyasyon ve gürültü ile mücadele,
i. İş ortamında sağlığı tehdit edebilecek etkenlerin kontrolü.

Doğru cevap A' dır.

Tek bir sağlık sorununa ya da programa yönelik sağlık hizmeti vermek üzere kurulmuş hizmet örgütüdür. Sıtma ve verem gibi hastalıklarla mücadele amacıyla kurulan örgütler buna örnektir. Bu örgütlerde, en uç noktadan merkezdeki üst düzey kademeye kadar hiyerarşik bir örgütlenme söz konusudur. Dikey örgütler, geniş bir
bölgede tek amaçlı sağlık hizmeti verirler. Doğru cevap D' dir.

Aile sağlığı elemanı: Aile hekimi ile birlikte hizmet veren, sözleşmeli olarak çalıştırılan veya Türkiye Halk Sağlığı Kurumu veya eğitim kurumunca görevlendirilen hemşire, ebe, sağlık memuru ve acil tıp teknisyenidir. Doğru cevap E' dir.

Aile hekimliğinde aile sağlığı merkezleri ve aile hekimliği birimlerine dair aile hekimliği birimi ve aile sağlığı merkezlerinin açılması, kapatılması ve yer değişikliği, entegre ve zorunlu düşük nüfus nedeni ile farklı katsayı uygulanacak birimlerin planlanması, gezici ve yerinde sağlık hizmetlerinin planlanması gibi konulara ilişkin taleplerde kullanılacak formalar ise şunlardır:

1. Aile Hekimliği Birimlerinin Planlanması Formu
2. Aile Sağlığı Merkezi ve Aile Hekimliği Birimleri Yer Değişikliği Formu
3. Entegre Sağlık Hizmeti Planlanması Formu
4. Zorunlu Düşük Nüfus Planlama Formu
5. Gezici Sağlık Hizmeti Planlaması Formu
6. Yerinde Sağlık Hizmeti Planlaması Formu Doğru cevap B' dir.

05.02.2015 tarihinde Toplum Sağlığı Merkezi ve Bağlı Birimler Yönetmeliği Resmi Gazetede yayınlanarak mevzuat son halini almıştır. Bu yönetmelik kapsamında eski Ana-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi (AÇSAP), Verem Savaş Dispanserleri (VSD) ve Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) gibi merkezler toplum sağlığı merkezine bağlı birimler haline getirilmiştir. Doğru cevap A' dır.

Toplum sağlığı merkezlerinde tutulan kayıtlar sonucu oluşan verilerin analizinde üç amaç vardır:
1. Aile hekimliği birimlerinin çalışmalarını izlemek, değerlendirmek ve aksaklıkları gidermek ve sorunları değerlendirerek ortak çözümler üretmek.
2. Bölgesinde yürütülen sağlık hizmetlerinin eksikliklerini tespit edebilmek amacı ile bölgesindeki sağlık ölçütlerini değerlendirerek bir sonuca ulaşmak, reaksiyon geliştirmek ve ihtiyaç duyduğunda hasta memnuniyeti, birimleri kullanma gibi konularda bilimsel ölçekli ve dönemsel olarak yapacağı araştırmalar neticesinde elde ettiği ölçekleri kullanmak.
3. Kendi performansını değerlendirmek. Doğru cevap C' dir.

Verem Savaş Dispanseri Birimi ile ilgili istenebilecek bazı formlar şu şekilde özetlenebilir:
1. Verem Savaş Dispanseri (VSD) Aylık Çalışma ve İkmal Raporu
2. Verem Savaş Dispanserine Kaydolan Tüberküloz Hastaları (TUTSA) Formu
3. Bölge Tüberküloz Laboratuvarları Çalışma Formu
4. Verem Eğitim ve Propaganda Haftası İl Etkinlikleri Tablosu
5. Tüberkülozda Birinci Seçenek İlaç Talep Formu
6. Tüberkülozda İkinci Seçenek İlaç Talep Formu
7. Mobil Tarama Ekiplerinin Faaliyetlerini Değerlendirme Raporu
8. Aylık DGT Durum Raporu. Doğru cevap D' dir.

Sağlık evinde bir ebe veya bir hemşire çalıştırılır. Personel yetersizliğinden dolayı atama yapılamayan sağlık evlerinde vekil ebe veya vekil hemşire çalıştırılabilir. Doğru cevap B' dir.

Verilen 112 acil sağlık hizmetlerinin takibinde ve değerlendirilmesinde kullanılabilecek veri elemanları ve bilgilerin bazıları şu şekilde özetlenebilir:

Yataksız sağlık kuruluşları; aile sağlığı merkezi (ASM), toplum sağlığı merkezi (TSM), toplum sağlığı merkezine bağlı birimler ve halk sağlığı laboratuvarı gibi temel sağlık hizmetleri veren kuruluşlardır.

Tablo 8.1 663 sayılı kanun hükmünde kararname ile birinci basamak sağlık hizmeti sunan kuruluşlarda yapılan
değişiklik

Yataksız sağlık kuruluşlarında verilecek etkin birinci basamak sağlık hizmetlerinin yararları şu şekilde
özetlenebilir:
1. Öncelikli ve gereksinim duyulan hizmetlere daha çok ulaşabilirlik.
2. Daha nitelikli sağlık hizmeti
3. Koruyucu sağlığa verilen önem
4. Sağlık sorunların erken tanı ve tedavisi
5. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin özelliklerinin birlikte daha yoğun etkisi

Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi (ÇKYS): Bu sistem personel, özlük, ücretler gibi konularla ilgili
tüm verilerin kayıt altına alındığı sistemdir.

Sağlık-Net: Tüm hastane ve aile hekimlerinin, sundukları sağlık hizmetleri ve hastaları ile ilgili bilgileri kayıt altına aldıkları sistemdir.

Aile sağlığı elemanının Halk Sağlığı Kurumu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde görev, yetki ve sorumlulukları
şöyledir:
a. Kişilerin hayati bulgularını ölçer ve kaydeder.
b. Aile hekiminin gözetiminde, talimatı
verilen ilaçları uygular.
c. Yara bakım hizmetlerini yürütür.
d. Tıbbi alet, malzeme ve cihazların hizmete hazır bulundurulmasını sağlar.
e. Poliklinik hizmetlerine yardımcı olur,
tıbbi sekreter bulunmadığı hallerde
sevk edilen hastaların sevk edildiği kurumla koordinasyonunu sağlar.
f. Gereken tetkikler için numune alır, eğitimini aldığı basit laboratuvar tetkiklerini yapar veya aldığı numunelerin ilgili laboratuvar tarafından teslim alınmasını sağlar.
g. Gezici ve yerinde sağlık hizmetleri, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve üreme sağlığı hizmetlerini verir, evde sağlık hizmetlerinin verilmesinde aile hekimine yardımcı olur.
h. Halk Sağlığı Kurumu tarafından belirlenen hizmet içi eğitimlere katılır.
i. Sağlık hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili olarak görev, yetki ve sorumlulukları kapsamında aile hekiminin verdiği diğer görevleri yerine getirir.
j. Halk Sağlığı Kurumu tarafından ve ilgili mevzuat ile verilen diğer görevleri yapar.

Bağlı birim: Toplum sağlığı merkezleri bünyesinde belirli bir hizmeti yoğun olarak sunmak üzere kurulan birimdir.

Toplum sağlığı merkezleri bünyesinde belirli bir hizmeti yoğun olarak sunmak üzere kurulan birimlere bağlı birim denmektedir. Bir toplum sağlığı merkezi bünyesinde bulunabilecek birimler şunlardır:
1. Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması (AÇS-AP) Birimi
2. Verem Savaş Dispanseri (VSD) Birimi
3. Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) Birimi
4. Toplum Sağlığı Merkezi İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Birimi
5. Diyabet ve Obezite Birimi
6. Hemoglobinopati Tanı Birimi
7. Deri ve Zührevi Hastalıklar Birimi
8. Sıtma ile Mücadele Birimi
9. Sağlık Evi