TIBBİ BELGELEME - Deneme Sınavı - 19

Sağlık bilgi sistemlerinin gelişim sürecinde standartları olan bilgi teknolojilerinin kullanıldığı, e-sağlık hizmetlerinin önem kazandığı dönem: 2000’lerdir. Doğru cevap A’dır.

Arşivler, müzeler ve kütüphaneler belge hizmeti sunan kurumlar arasındadır. Doğru cevap D’dir.

Bilgi ile veri arasında farklılıklar vardır.Bilgi verinin işlenmiş halidir. Bilgi verinin kullanıcı için uygun hale getirildiği, işlendiği ve değerli hale geldiği şeklidir. Örneğin 100 hastanın yaşlarını, cinsiyetlerini rastgele bir düzenle içeren tablo veri iken, bu tablonun yaşa göre cinsiyet dağılımını gösteren bir diğer tablo veya cinsiyete göre yaş ortalamalarını içeren veriler bilgi olmaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Klinik veriler hastanın sağlık tedavisi ile ilgili bilgilerle ilgilidir. Progres notları bu gruptadır.Diğer seçenekler sosyoekonomik verilerdir.Dolayısı ile doğru yanıt A'dır.

Tıbbi arşiv malzemesi, hastanelerin yaptıkları hizmetler ve faaliyetler sonucunda oluşan; hasta, doktor, hastane, adli tıp, halk sağlığı, bilimsel araştırmalar, hukuki vb. açılardan saklanması gereken her türlü yazılı, çizili, görsel-işitsel ve elektronik belgelerin tamamına denir. Doğru yanıt E'dir.

Tıbbi kayıt, hasta bakımında yapılan iş ve işlemlere ait teşhis, tedavi ve sonuç süreçlerinde üretilen resmi, tıbbi, bilimsel ve yönetimsel belge olarak tanımlanır.Doğru yanıt C'dir.

Hastane bilgi sistemlerinin ana unsurları: • Donanım, • Yazılım, • Network (ağ), • İnsan gücü ve • İzleme komitesidir.Doğru yanıt D'dir.

Sağlık sistemimiz içinde enformasyon yönetimi ile ilişkili uygulamalardan olmayan Hastane Bilgi Sistemi (HBS)dir. Hastane Bilgi Sistemi (HBS), Joint Commission International (JCI) örgütünün “hastanelerde bilginin kullanımı” konusundaki akredite olmak isteyen hastanelere getirdiği standardı olup, “Kurum, klinik servislerde çalışanların, kurumu yönetenlerin ve kurumun dışından olup kurum hakkında veri ve bilgiye ihtiyacı olanların bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak mekanizmaları planlayıp uygulamalıdır” diye ifade edilmiştir. Doğru yanıt B'dir.

1990’lar

Hastane arşivleri kurum arşivleri, kütüphaneler, müzeler belge hizmeti sunan kurumlardır. Doğru yanıt E'dir.

Örneğin 100 hastanın yaşlarını, cinsiyetlerini rastgele bir düzenle içeren tablo veri iken, bu tablonun yaşa göre cinsiyet dağılımını gösteren bir diğer tablo veya cinsiyete göre yaş ortalamalarını içeren veriler bilgi olmaktadır.

Wyatt’e göre bilgi, açık ve örtük bilgi olarak tanımlanabilir. Bu durumda açık bilgi, kağıt üzerinde ya da elektronik ortamda kodlanarak düzenlenebilen ve kolaylıkla paylaşılabilen bilgileri ifade eder. Örtük bilgi ise, kişisel becerilere dayanan ve kaydedilmesi daha zor bilgi türleridir. Bir yönüyle örtük bilginin aktarımı, başta yüz yüze görüşmeleri, hatta çıraklık sürecini gerektirir.

Klinik veriler hastanın sağlık tedavisi ile ilgili bilgilerle ilgilidir. Bu veriler hasta kaydı olarak düzenlenir ve aşağıdaki bilgileri içerir. Bunlar:
• Hastanın öyküsü (anamnez ve fiziksel muayene)
• Şikâyetleri
• Progres notları
• Doktor istemleri
• Ameliyat raporları
• Patoloji raporları
• Acil servis raporları
• Hemşire bakım planı
• Sosyal hizmet değerlendirmeleri
• Yardımcı hizmetler raporları
• Taburculuk özeti (Epikriz)
• Konsültasyon gibi gerek görülen diğer değerlendirme raporları
Hasta kaydı klinik verinin birincil kaynağıdır ve doktorlar diğer sağlık çalışanları ve yasal olarak
hasta ile ilgilenen kişiler tarafından kullanılan verilerdir

Veri toplamada en büyük maliyet personelin veri girişine, düzenlemesine, depolamasına ve bu süreci yönetmesine
ayırdığı zamandır. Bunun dışında veri toplamanın ve toplanan bu verinin saklanması için kullanılan teknolojinin de bir maliyeti vardır. Kısaca “fazla iyidir” felsefesi bu konuda maliyet etkili olmayacağı için geçerli değildir.

Günümüzde elektronik tıbbi kayıtlar için çeşitli veri giriş teknolojileri kullanılmaktadır. Bunlar:
• Klavye ve fare (keyboard Mouse)
• Işıklı kalem (ligth pen)
• Dokunma duyarlı ekranlar (Touch Sensitive Screens)
• Sayısallaştırıcı tablet (Graphics tablet )
Yukarıda sayılan teknolojiler doğrudan veri girişine olanak tanıyan araçlardır.

Bu teknolojiler dışında veri tarayarak giriş yapma olanağı sunan araçlar da bulunmaktadır. Bunlar:
• Optik okuyucular,
• Barkod okuyucular,
• Optik karakter okuyucular,
• İşaret algılayıcı okuyucular,
• Manyetik mürekkepli karakter okuyucular,
• Bir diğer veri giriş cihazları ise manyetik şeritler
• Ses tanıma cihazlarıdır.

Tıbbi kayıt, hastanın geçmiş ve şimdiki hastalığı, teşhis, tedavi ve son haline ilişkin bilgileri nitelikli bir düzende sunması için hasta taburcu edildikten sonra son halini alır ve toplanır. Bu son kayıt içinde yer alan bilgiler hasta bakımı ve yasal durumlar gibi birçok amaç için kullanıma hazır olmalıdır.

Hastanede ve birimlerinde oluşan tıbbi kayıtlar hastanenin fiziksel malı olarak kabul edilir. Fakat içerdiği bilgi hastaya ait verilerden oluştuğu için hasta ve yasal olarak yetkilendirdiği kişi/kurumlarca kurallar çerçevesinde kullanılabilmektedir. Bu kurallar ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmektedir. Tıbbi kayıtlar zengin bilgi içerir ve bu nedenle çok sayıda kullanıcıya sahiptir. Tıbbi kayıtların kişisel ve kişisel olmayan olmak üzere iki büyük kullanım türü vardır.

Başarılı bir HBS bir bilgisayara değil, adanmış (inanarak bütün bilgi, enerji, zaman ve dikkati bu konuya vermeye hazır) bir takım yaklaşımını gerekli kılar. Öyle ki bu takım, bir hastane ya da sağlık kuruluşunda yer alan bilgi teknolojileri bölümü (IT), idareciler, hemşireler, paramedikler, doktorlar, klinisyenler, cerrahlar, tıbbi teknologlar, muhasebeciler, malzeme tedarik edenler (satın almacılar), depolayanlar, eczacılar, büro çalışanları, biyomedikal uzmanları, güvenlikler
ve elbette yöneticiler gibi bütün disiplinlerden oluşur

En eski hastaneler evde bakım yapacak kimsenin bulunmadığı hastaların gönderildiği pis bir ev veya haşere yuvası
yerler olarak tasvir edilmiştir. Doktorlar ise rahip, papaz, keşiş ve berberler olarak tanımlanmaktadır.

İlaca dair bilinen ilk kayıt M.Ö. 3000 yılına Sümerlere aittir. Adı bilinmeyen bir hekim tarafından toprak bir tablete çivi yazısıyla yazılmıştır. İçeriği tam olarak çözülememiş olan bu tablet halen Philadelphia Üniversite Müzesinde  sergilenmektedir

Tonta, “Madam Dokümantasyon” olarak anılan Fransız dokümantalist Suzanne Briet’in, “bir fiziksel ya da orijinal olguyu temsil etmek, yeniden yaratmak ya da ispatlamak için korunan ya da kaydedilen bütün somut ve sembolik dizinsel işaretleri” belge olarak tanımladığını ifade etmektedir. Briet’e göre, yıldız ya da selden sürüklenen bir taş veya yaşayan bir hayvan belge olamaz. Ancak yıldız fotoğrafları ve katalogları, mineraloji müzesindeki taşlar, kataloglanmış ve hayvanat bahçesinde gösterilen hayvanlar birer belgedir. Doğru cevap A seçeneğidir.